Morgunblaðið - 06.05.2004, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 FIMMTUDAGUR 6. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÞORGERÐUR K. Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra sagði á hádeg-
isverðarfundi Landsnets sjálfstæð-
iskvenna í gær að hún hefði aldrei
samþykkt að leggja fjölmiðlafrum-
varpið fram ef hún teldi að það
stangaðist á við stjórnarskrána. „Ég
hefði aldrei samþykkt það, aldrei, að
leggja fram þetta frumvarp ef ég
teldi að það stangaðist á við stjórn-
arskrána.“ Hún sagði ennfremur,
um það hvers vegna áhersla væri
lögð á að afgreiða frumvarpið á
þessu vorþingi, að öll óvissa til
lengri tíma væri slæm fyrir fyrir-
tæki; eyða ætti óvissu á fyrirtækja-
markaði.
Ráðherra lagði sömuleiðis áherslu
á það á fundinum að umræðan um
fjölmiðlafrumvarpið snerist ekki um
persónur heldur grundvallaratriði.
„Þetta er grundvallarmál og út frá
því eigum við að nálgast það.“
Ráðherra sagði að með fjölmiðla-
frumvarpinu væri verið að setja al-
menna rammalöggjöf til framtíðar
um eignarhald á fjölmiðlum; frum-
varpinu væri ekki beint gegn ein-
hverju einu tilteknu fyrirtæki. „Við
erum að setja hér almenna ramma-
löggjöf til framtíðar, en eðli málsins
samkvæmt, þegar við erum að tala
um mikla samþjöppun, þá hlýtur
löggjöf sem snýst um að auka fjöl-
breytni í eignarhaldi að snerta það
fyrirtæki sem er meira og minna
með alla eignaraðildina á hinum
frjálsa markaði. Það er eðli málsins
samkvæmt.“
Minnti hún á að áður hefðu verið
sett lög sem snertu fyrirtæki og
leiddu til þess að þau
þurftu að breyta
rekstri sínum og upp-
byggingu. Nefndi hún
lög um fjármálafyrir-
tæki í því sambandi og
áhrif þeirra á bankana.
„Stjórnvöld hafa þann-
ig heimild til að bregð-
ast við ástandi sem þau
telja að sé ekki hagfellt
fyrir samfélagið í heild
sinni.“
Staðan hér sérstök
Ráðherra fór yfir að-
draganda frumvarps-
ins og sagði að m.a.
hefði verið gagnrýnt að
afgreiða ætti það á Al-
þingi á þessu vori. Sagði hún gild
rök fyrir þeirri ákvörðun. „Það var
búin að vera umræða í samfélaginu
og nefndin var búin að skila skýrslu
sinni. En síðast en ekki síst er öll
óvissa til lengri tíma litið slæm fyrir
fyrirtæki. Við höfum oft fengið að
heyra frá fyrirtækjum og fulltrúum
þeirra að það sé ekki gott að hafa
eitthvað yfirvofandi allt of lengi
heldur beri að bregðast við strax til
að eyða óvissu á fyrirtækjamark-
aði.“
Ráðherra fór einnig yfir aðra
gagnrýni á frumvarpið og sagði að á
það hefði verið bent að engin dæmi
væru um það í hinum vestræna
heimi að markaðsráð-
andi fyrirtæki mætti
ekki eiga í ljósvaka-
miðli. Hún sagði það í
sjálfu sér rétt, en benti
á móti á að aðstæður
hér á landi væru ein-
stæðar; hér á landi
væri eitt fyrirtæki með
yfirburðastöðu á dag-
vörumarkaði, blóma-
markaði og í öðrum
verslunarrekstri. „Við
erum að tala um fimm-
tíu til sextíu prósent af
markaðnum. Í öðrum
löndum er strax byrjað
að berjast gegn slíkri
samþjöppun þegar fyr-
irtæki er búið að ná 25
til 30% af markaðnum. Þannig að
aðstæður hér á landi eru einstæð-
ar.“
Ráðherra benti einnig á að löggjöf
um fjölmiðlamarkaðinn væri ólík
milli landa á Vesturlöndum; hún
væri hvergi nákvæmlega eins.
„Ástæðan er fyrst og fremst sú að
löggjöf um fjölmiðla miðast út frá
ástandi í hverju ríki fyrir sig.“
Ráðherra sagði um þá spurningu
hvort búast mætti við breytingum á
frumvarpinu að hún teldi ekki rétt
af sér sem ráðherra að tjá sig um
það nú þegar frumvarpið væri til
meðferðar á Alþingi. „Þegar málið
er komið í hina lýðræðislegu um-
fjöllun eiga ráðherrar ekki að gefa
fyrirmæli um það hvernig þingið
eigi að haga sér,“ útskýrði hún.
Sagði hún að þingið ætti að hafa
svigrúm til að fjalla um málið á sín-
um eigin forsendum.
Hlutverk verði endurskoðað
Ráðherra var einnig á fundinum
spurð út í stöðu Ríkisútvarpsins. Í
svörum hennar kom m.a. fram að
hún teldi hina pólitísku skipan út-
varpsráðs vera barn síns tíma. Sagði
hún að útvarpsráð ætti ekki að hafa
puttana í því hverjir væru ráðnir til
Ríkisútvarpsins. „Ég held að við
eigum að endurskoða hlutverk út-
varpsráðs,“ sagði hún. Ráðherra
sagði einnig að sér fyndist ankanna-
legt að RÚV, sem hefði 3,2 milljarða
til rekstrar, skyldi ekki geta haldið
úti hallalausum rekstri. „Það eru
gríðarlega miklir fjármunur sem
Ríkisútvarpið hefur úr að spila,“
sagði hún og taldi að hægt væri að
skila góðu dagsverki og dagskrá
með slíka fjármuni. Þess má að síð-
ustu geta að menntamálaráðherra
hefur áður sagt í Morgunblaðinu að
hún vonist til þess að ríkisstjórninni
takist að koma með frumvarp um
framtíðarskipulag Ríkisútvarpsins á
haustþingi.
Þorgerður Katrín menntamálaráðherra á fundi um fjölmiðlafrumvarpið
Öll óvissa til lengri tíma
slæm fyrir fyrirtæki
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagði á Alþingi í
gær að dómsmálaráðherra, Björn
Bjarnason, hlyti að taka stöðu sína til
alvarlegrar umhugsunar, í kjölfar nýs
álits umboðsmanns Alþingis. Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, varaformað-
ur Samfylkingarinnar, tók sterkar til
orða og sagði að dómsmálaráðherra
ætti að sjá sóma sinn í því að segja af
sér. Magnús Þór Hafsteinsson, þing-
flokksformaður Frjálslynda flokks-
ins, tók undir það. Steingrímur J. Sig-
fússon, formaður VG, sagði að
Alþingi þyrfti að taka þetta mál til
rækilegrar skoðunar og að ráðherra
ætti að gera Alþingi grein fyrir mál-
inu.
Taki álitið alvarlega
Dómsmálaráðherra hafði fjarvist-
arleyfi á Alþingi í gær. Einar K. Guð-
finnsson, þingflokksformaður Sjálf-
stæðisflokksins, sagði á hinn bóginn
að ráðherra hefði sagt í fjölmiðlum að
hann tæki álit umboðsmannsins al-
varlega. Hann teldi þó álitið ekki
hnekkja ákvörðun sinni um skipan
hæstaréttardómarans.
„Það er óhætt að segja að álitið fól í
sér ákaflega harðan áfellisdóm að
mínu viti yfir hæstvirtum dómsmála-
ráðherra,“ sagði Össur, sem hóf um-
ræðuna um álitið á Alþingi í gær. „Í
álitinu eru gerðar sterkar aðfinnslur
við embættisfærslu ráðherrans,“
sagði hann einnig. „Menn verða að
sjálfsögðu að taka álit umboðsmanns
Alþingis alvarlega, hann er ekki eins
og hver annar júristi úti í bæ.“
Össur sagði að álit umboðsmanns-
ins varðaði líka alþingismenn. „Álit
umboðsmanns varðar líka okkur sem
sitjum á Alþingi. Sérstaklega vegna
þess að hann bendir löggjafanum á að
það sé tímabært að skoða hvort ekki
eigi að breyta þeim háttum sem við
höfum haft hér á við skipan í embætti
hæstaréttardómara.“ Hann sagði að
Samfylkingin hefði lagt fram á Al-
þingi þingmál þar sem lagt er til að
Alþingi fjalli um dómaraefni og að
það þurfi tvo þriðju atkvæða á Al-
þingi til að skipa dómara í Hæstarétt.
„Ég vil af þessu tilefni varpa fram
þeirri hugmynd að í sumar verði skip-
uð sérstök nefnd allra þingmanna þar
sem menn reyna að ná breiðri sam-
stöðu um nauðsynlegar breytingar á
þessu.“
Steingrímur J. Sigfússon sagði að
dómsmálaráðherra fengi nú hverja
falleinkunnina á fætur annarri vegna
skipan hæstaréttardómarans. Minnt-
ist hann í því sambandi einnig á úr-
skurð kærunefndar jafnréttismála
um að ráðherra hefði brotið jafnrétt-
islög. Spurði hann hvort ekki væri
nóg komið og hvort Alþingi þyrfti
ekki að taka þetta mál til rækilegrar
skoðunar; annars vegar með því að
ráðherra geri Alþingi grein fyrir máli
sínu og hins vegar með því að Alþingi
skoðaði þær aðferðir sem notaðar eru
við skipan hæstaréttardómara og
breyti þeim.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sagði
álit umboðsmanns Alþingis áfellis-
dóm yfir embættisfærslu dómsmála-
ráðherra. „Hann hefur kastað til
höndunum við mat á hæfni og hann
hefur brugðist almannahagsmunum,“
sagði Ingibjörg m.a. og bætti því við
að ráðherra hefði jafnframt orðið ber
að því að beita geðþóttavaldi. „Ég vil
segja og koma þeim skilaboðum til
ráðherra að nú ætti hann að sjá sóma
sinn í því að segja af sér.“
Einar K. Guðfinnsson minnti á að
það hefði legið fyrir í nokkra daga að
dómsmálaráðherra yrði fjarstaddur á
Alþingi þennan dag. Hann sagði á
hinn bóginn sjálfsagt að halda efnis-
lega umræðu um þetta mál á Alþingi
þegar viðeigandi tími fengist til þess.
Sagði hann ummæli þingmanna,
þeirra sem á undan hefðu talað, ekki
málefnaleg, sérstaklega ekki ummæli
Ingibjargar Sólrúnar. Hún hefði í
sínu máli farið langt út fyrir álit um-
boðsmanns Alþingis. Síðar sagði Ein-
ar: „Að öðru leyti vil ég segja að um-
ræðan hefur að hluta til markast af
því að menn hafa verið í ákveðnu
kapphlaupi um hver gæti haft uppi
stærstu orðin svo að eftir verði tekið.“
Magnús Þór sagði eins og Össur að
umboðsmaður Alþingis væri ekki
„einhver lögfræðingur á einhverjum
kontór úti í bæ,“ eins og hann komst
að orði. Sagði hann því viðbrögð
dómsmálaráðherra í fjölmiðlum vera
fáheyrð og bera vott um virðingar-
leysi. „Ég er alveg sammála því að
það er fyllilega kominn tími til að
hæstvirtur dómsmálaráðherra fari
nú að athuga sína stöðu og leita sér að
nýrri vinnu; hann ætti að segja af
sér.“
Halldór Ásgrímsson utanríkisráð-
herra blandaði sér í umræðuna, að
ósk Össurar Skarphéðinssonar, og
sagði fráleitt að hún skyldi fara fram
að dómsmálaráðherra fjarstöddum.
„Hæstvirtur dómsmálaráðherra hef-
ur lýst því yfir að fara þurfi yfir álit
umboðsmanns í málinu og hugsan-
lega gera einhverjar breytingar í
framhaldi af því. Eigum við ekki að
gefa hæstvirtum dómsmálaráðherra
tíma til að fara yfir málið? Eigum við
ekki að gefa okkur öllum tíma til
þess? Mér finnst umræðan í dag vera
ástæðulaus og fráleitt að hún skuli
fara fram að fjarstöddum hæstvirtum
ráðherra,“ sagði Halldór.
Þingmenn ræða álit umboðsmanns Alþingis um skipan hæstaréttardómara
Morgunblaðið/ÞÖK
Hart var deild við umræður sem fram fóru á Alþingi í gær um nýtt álit
umboðsmanns Alþingis um skipan í stöðu dómara við Hæstarétt Íslands.
Ráðherra taki stöðu sína
til alvarlegrar athugunar
HEILDARKOSTNAÐUR rík-
is og sveitarfélaga við veiðar á
ref og mink var um 765 millj-
ónir á árunum 1995 til 2004, sé
miðað við verðlags ársins 2004.
Þar af fóru um 460 milljónir til
refaveiða en um 300 milljónir
til veiða á mink. Þetta kemur
fram í skriflegu svari Sivjar
Friðleifsdóttur umhverf-
isráðherra við fyrirspurn
Gunnars Birgissonar, þing-
manns Sjálfstæðisflokks.
Svarinu hefur verið dreift á Al-
þingi.
Í svarinu kemur fram að á
árunum 1995 til 2004 hafi áætl-
uð stærð refastofnsins vaxið úr
um það bil 3.000 refum upp í
rúm 7.500 dýr haustið 2001.
„Upplýsingar um stærð minka-
stofnsins liggja ekki fyrir og
ekki er mögulegt að gefa yfirlit
yfir þróun stofnsins á þessu
tímabili vegna skorts á upplýs-
ingum,“ segir hins vegar í
svarinu. „Í niðurstöðum nefnd-
ar um minkastofninn sem ný-
lega skilaði tillögum til um-
hverfisráðuneytisins um
aðgerðir gegn stofninum er
giskað á að stofninn sé allt að
35.000 dýr að hausti en jafn-
framt er bent á að nefndar hafi
verið hærri tölur,“ segir enn-
fremur í svarinu.
765 millj-
ónir til
refa- og
minka-
veiða