Íslendingaþættir Tímans - 04.03.1970, Side 16

TRYGGVI SAMÚELSSON
Fæddur 6. september 1889
Dáinn 26. október 1996
„ . . . hver er sá — er stynur
hér á heð?“
Kona um fertugt, 9 barna móð-
ír. Hún finnur að orkan er að
þverra, lífsmagnið að fjara út, hún
er dæmd úr leik, fær ekki að vinna
það starf, sem konan þráir mest,
móðurstarfið. Eiginmaðurinn og
börnin eru stödd við dánarbeðið,
minnast þess sem iiðið er og stara
út í þann geim, sem ekkert mann-
legt auga hefur séð.
Fyrir s.l. aldamót var fárra
kosta völ, barnmargri fjölskyldu,
er annað hjónanna féll í valinn.
Sveitin, sem öllum var erfið ganga
og frændur og vinir, það varð
hlutskipti þeirrar fjölskyldu er hér
um ræðir, hjónanna Þuríðar Orms-
dóttur og manns hennar Samúeis
Guðmundssonar, með barnahóp-
inn.
Eitt af þeim systkinum var
Tryggvi, sem hér verður minnzt.
Guðmundur Tryggvi fæddist 6.
september 1889 að Brekku í Gils-
firði. Foreldrar hans voru hjónin
Þuríður Ormsdóttir og rnaður
hennar, Samúel Guðmundsson, þau
voru þremenningar að frændsemi,
kvistir á hinum kynsæla meiði
Ormsæítarinnar úr Langey á
Breiðafirði.
Er Tryggvi var 9 ára fór hann
að heiman, sem smali. Þótt það
starf væri almennt og ætlað ungl-
ingum, varð það mörgum ofraun.
Minnist hann margra dimmra
daga í hjásetunni á Steinadal,
fjaiVi föður og systkinum, er voru
í Miðdalsgröf.
Á bernskuárum kom í ljós hag-
leikur handa hans og hugkvæmni
í mótun og myndum. Þótt verk
færi væru fá og fönj fátækleg,
, myndaði hann og mótaði margs
konar dýr og hluti úr viði, hom-
um og beinum. Um tvítugt fór
: hann t il skósmíðanáms, þá var
ekki um margs konar iðngrein-
ai að velja. En hann lagð' litla
rækt við þá iðngrein, er önnur
i 16
tækifæri buðust. Nýr tími var að
koma með ný verkefni. Vélatíma-
bilið var að hefjast. Hreyflar í báta
bifreiðar og rafmagn. Hin magnaða
orka, sem hreif huga hans. Hann
mun hafa verið fyrstur manna að
koma með bíl til ísafjarðar.
Árið 1918 um ‘haustið fór hann
ásamt Skeggja bróðUr sfnum til
ísafjarðar og vahn 'á járnsmíða-
verkstæði Þorbjarnár Ólafssonar.
Þá kómst hann í kynnj við Guð-
mufith frá Mosdal, þann kunna
hándllstamann. í tómstundum var
hánn nemandi hans og síðar að-
stoð'armaður, því Guðmundur gaf
mönnum kost á að læra teikning-
ar, tréskurð og fleira og var þar
fjölmennt.
Marga fallega hluti átti Tryggvi
er votta um hagleik hans og nám.
Á þéiih árum er Tryggvi var á
ísáfi'rði tök hann mikinn þátt
málum verkalýðsfélaganna Kom
þar til skapgerð hans og kynni
hans í uppvexti af fátæktinni og
stéttamun, sem hvort tveggja var
fjötur um fót til sjálfræðis í at-
höfinum og frjálsri hugsun. Á
þeim forsendum áleit hann sig
leggja réttlætismálum lið, enda
ótrauður og harður i baráttunni í
viðskiptum verkalýðsins og at-
vinnurekenda. Þar kynntist hann
og framámönnum vinstristefinunn-
ar, Vilmundi lækni. Finni Jóns-
syni o.fl.
Á þessu tímabili ævi Tryggva
kynntist ég honum. Skoðanir okk-
ar féilu hvor sinn farveg, oft bar
á milli, en er öldurnar iægði, skild-
um við hvor annan. f þeim ieik
kynntumst við bezt. Hann vildi það
sanna og það sem var rétt.
En Jeiðin að lausn bess lögmáls
er vandrötuð og engum mmnleg-
um sjáanda augljós.
Frá 1927 til þess er hann flutt-
ist til Reykjavíkur dvaldist hann £
Broddanesi, Hólmaví'k og ísafirði.
Til Reykjavíkur fluttist hann um
1940. Vánn hann þar einkum við
húsasmíðar, á Reykjalumdi og við
býggingu Þjóðminjasafnsins. Er
það var opnað til afnota varð hann
þar húsvörður. Naut hans þar vel,
heimilið stórt og þurftj margt að
laga. Kom sér þar vel hans glögga
au@a og haga hönd. Þar mun hann
hafa unnið þarft og mikið verk,
sem Jengi mun minnzt.
Er hann hætti að vinna hjá Þjóð
minjasafninu starfaði hann hjá
INáttúruverndarfélaginu við
myndatökur og framköllun
mynda.
Á síðari árum vann hann mikið
að myndatöku, var honum það
mjög hugþeklct starf.
Hann ferðaðist um alla Stranda-
sýslu o-g tók þar fjölda mynda.
Gaf hann út bók með myndum af
öllum bæjum í sýslunni. Auk þess
mun vera margt af myndum úr
Strandasýslu í myndasafni hans.
Tryggvi kvæntist Stefaníu
Grímsdóttur á Húsavík, en þau
skildu eftir skam-ma sambúð.
Síðari kona hains var Sigríður
Jónsdóttir, bónda Þórðarsonar og
konu hans Guðbjargar Jónsdóttur,
Broddanesi. Bjó hún þeim fallegt
heimili, þar sem saman fór híbýla-
prýði og rausn. Þar var gott að
kom-a og dvelja. Aðlaðandi viðmót
húsráðendanna í vinalegum húsa-
Framhald á bls. 23.
ÍSLENDINGAÞÆTTIR