Íslendingaþættir Tímans - 10.07.1970, Síða 12

greindnrkona, náin afkomandi
Þorsteins Tól, þess mikla hagleiks
manns og hagyrðings. Björg, móð-
ir Jóhönnu var dóttir Sigríðar dótt-
ur Þorsteins Tól. Björn var vel
gerður maður, hægur og prúður í
allri framkomu, hann var leogi
oddviti í Suðursveit, og var það
þegar hann lézt, á bezta aldri.
Kom þá í hlut barnanna, sem enn
voru ung, að taka að sér búið með
nróður sinni. Með forsjá móðurinn-
ar og dugnaði barnanna, tókst
þeirn að halda búskapnum áfram,
unz Jóhann sonur þeirra hjóna, tók
við búi, en hann var urn ellefu
ára, þegar faðir hans féll frá.
Börn Björns og Jóhönnu voru:
Björg, Sigríður, Jóhann og Jó-
hanna Dagmar. Faðir Jóhönnu,
konu Björns Klemenssonar, var
Jóhann Magnússon prestur að Stað
í Grindavík og síðar i Eyvindar-
hólum, þar fæddist Jóhann.
Kona séra Magnúsar Torfason-
ar, móðir Jóhanns, hét Guðrún
Ingvarsdóttir frá Skarði, ein af hin
um svokölluðu Skarðssystrum, sem
höfðu orð á sér fyrir dugnað og
m.vndarskap.
Á miðjum aldri andaðist séra
Magnús. Fluttist Jóhann þá um
fermingaraldur að Kálfafellsstað 1
Suðursveit til prestshjónanna þar,
séra Þorsteins, þess mikla athafna-
prests og frú Guðríðar, sem var
föðursystir Jóhanns. Þar kvæntist
hann Björgu Björnsdóttur frá
Borgarhöfn. Á Kálfafellsstað eru
þau fyrstu hjúskaparárin, og eign-
ast þá fimm fyrstu börnin af ellefu
sem þau áttu. Af þeim komust
fimm til aldurs, fjórar dætur og
einn sonur, sem lézt innan við
þrítugsaldur, — mesti efnismaður.
Dæturnar voru: Jóhanna, sem áður
getur, Guðrún, giftist Sigfúsi
Skúlas.yni, bróður frú Helgu, konu
séra Péturs á Kálfafellsstað. Guð-
ríður, gift Jóni Brynjólfssyni frá
Ólafsvöllum, og Oddný, fluttist til
Ameríku og gíftist þar. Á þessum-
árum var kíghósti og barnaveiki
skæður óvinur barnanna, munu
börn Bjargar og Jóhanns hafa
hnigið fyrir því ofurvaldi.
Frá Kálfafellsstað fluttust þau
hjónin, Björg oe Jóhann að Borg-
arhöfn og bjuggu þar lengst af
sinn búskap. Ungur mu.n Jóhann
hafa gerzt formaður á útsjávar-
báti hjá séra Þorsteini, sem á þeim
árum hafði nokkuð úthald, ásamt
fleiri úr Suðursveit í Bjarna-
hraunssandi. Jóhann þótti góður
formaður og var það af og til fram
á efri ár.,
Árið 1952 eru þau Helga og Sig-
fús búin að undirbúa nýbýlastofn-
un úr Brunnalandi sem þau hjón-
in Jóhann og Sigurborg létu af
hendi til þeirra með samþykkí
kirkjuyfirvalds, því að Brunnar er
kirkjujörð.
Þegar nýbýlið var stofnað voru
þau Sigfús og Helga búin að
byggja íbúðarhús og eitthvað af
peningshúsum, og byrjuð að ræsa
land til ræktunar. Nú voru komin
tvö lögbýli á Brunnum, hét nýbýl-
ið, eða heitir Brunnavellir, rétt-
nefnt saman borið við landslag.
Þau Sigfús og Helga eiga þrjú
börn, tvo pilta og eina stúlku. Pilt-
arnir heita, Björn og Jón, en stúlk-
an Sigríður. Öll eru þau mjög vel
gefin.
Ekki var bústofninn stór sem
Sigfús og Helga byrjuðu með, 20 ær
og tvær kýr. Með árunum fjölgaði
skepnunum, en alltaf eru frum-
býlingsárin erfið þegar efnin eru
lítil, en margt þarf að gera. Það
er undravert hyað þessum hjó.n-
um tókst að koma sér upp mynd-
arlegu heimili og góðum búsrofn-
á ekki lengri tíma, þar hafa börn-
in hjálpað af heilum huga, eftir
þau fóru að komast upp, ýmist
hafa þau unnið heima að búskapn-
um og þá einkum um annatímann,
eða farið í vinnu og lagt kaup sitt
í framkvæmdir á heimilinu, véla
og bílakaup og fleira. Það er
ánægjulegt fyrir foreldrana að
eiga börn sem staðið hafa að bú-
skapnum með þeim eins og
Brunnavallabörnin hafa gert.
Þegar Sigfús féll frá var aðstaða
Brunnavallafjölskyldunnar orðin
góð til búrekstu-rs, ræktan mikil,
húsakostur góður, yfir fólk, fénað,
hey og þar rekið blómlegt bú.
Því marki var þá náð sem þau
hjónin höfðu stefnt að frá önd-
verðu í sínum búskap að eignast
myndarlegt bú og gott heimili.,
Sigfús var mikill elju og starfs-
maður, alltaf sívinnandi og tók líf-
inu létt, jafnvel þó erfiðleikar voru
framundan og heilsan ekki nógu
sterk einkum er á æfina leið. ITann
var léttur í lund og drengur góð-
ur, h.ann hafði gaman af íþrótta-
lífi og hlustaði með athygli á
íþróttafréttir.
Það var með Sigfús eins og
fleiri einyrkja áður en börnin
komust upp, hann varð að helga
heimilinu störfin, önnur hugðar-
mál urðu frekar að sitja á hakan-
um. Hann vissi, að ef vel áttl að
vera, Ieyfir búskapurlnn ekkl aé
mörg járn séu höfð í sama elðin-
um, ef glóðin á ekki að kulna, sem
kynda þarf undir hagsæld búsins.
Þegar Sigfús var ungur maður,
fékk hann tilsögn í að spila á org
el. Þetta kom sér vel þegar hann
kom í Suðursveit, og organistinn
sem spilaði í Kálfafellsstaðar-
kirkju hvarf að heiman. Tók Sig-
fús þá þetta starf að sér og gengdi
því í 15 ár eða þar til heilsan bil-
aði til fulls á síðasta ári.
Um leið og ég Iýk þessum lín-
um, dettur mér í hug hlýr og sól-
ríkur hásumardagur fyrir fjörtíu
og einu ári. Þá sat hreppsnefndin
í Suðursveit á fundi, og þingaði
um Ijósnióðurefni fyrir sveitina,
því Ijósmóðirin sem var, lét af
starfi aldurs vegna. Kom nefnd-
inni saman um að biðja Helgu
Björnsdóttur á Brunnum að taka
að sér starfið.' Við þessari ósk varð
hún. Fór hún þá fjlótlega til Ijós-
móðurnáms, og-að því loknu gerð-
ist hún Ijósmóðir í Suðursveit ár-
ið 1929.
Nú er mér sagt að hún sé búin
að segja starfinu upp eftir vel
heppnað starf í fjörtíu ár. Verður
þetta þá síðasta Ijósmóðirin í Suð-
ursveit. Svona veltur hjólið.
Hreppsnefndarmennirnir sem
réðu Helgu fyrir Ijósmóður, eru
fallnir, utan sá er þetta ritar, og
engin ljósmóðir í sveitinni.
Um leið og ég flyt Helgu og
börnum hennar og öðrum vanda-
mönnum einlægar samúðarkveðj-
ur, þá þakka ég þér Helga fyrir
giftudrjúgt ljósmóðurstarf i þess-
ari sveit í fjörtíu ár.
,Lifðu heill Sigfús minn á land-
inu nýja.
Ég þakka þér allt.
Steinþór Þórðarson.
t
12
ÍSLENDINGAÞÆTTíR