Íslendingaþættir Tímans - 02.12.1970, Blaðsíða 9

Kristján Júlíus Kristjánsson
Fæddur 12. júlí 1896.
Dáinn 9. október 1970.
„Vórt líf er elska, elskan líf,
vort æ'ðsta hnoss. vor bezta hlíf“.
Þessar ljóðlínur eru skráðar fag-
urri rithönd Júlíusar, en svo var
hann jafnan nefndur, framan í
eintak af ljó'ðmælum Jónasar Hall-
grímssonar, er hann gaf foreldrum
mínum í brúðargjöf fyrir tæp-
um fimmtíu árum.
Réttum þrem árum siðar gekk
hann að eiga móðursystur mína
Dagbjörtu og ekki liðu nema
rúm fimm ár, er hann ásamt
Samúel móðurbróður minum var
meðal þeirra síðustu er kvöddu þá
bræður Harald og föður minn, er
þeir lögðu í sína hinztu för frá
Vestmannaeyjum.
Július fæddist að Grundum í
Kollsvík í Rauðasandshreppi 12.
júlí 1896, sonur hjónanna Kristjáns
frænda síns. Þegar þau mæðginin,
Guðrún og Haukur seinna fluttust
til Akureyrar og byggðu þar hús
sitt á Einiiolti 7, var gert ráð fyrir
herbergi handa „Nonna frænda“
ef hann skyldi þurfa þess með.
Önnur börn systkina Jóns dvöld
ust einnig um lengri O'g skemmri
tíma á Mjóafelli, og mun Kalla
frænka hans hafa verið honum
handgengnust, og var hann henni
eins og bezti faðir, Hún var ráðs-
ko>na hjá honum síðasta sumarið,
sem hann bjó á Mjóafelli
Nú er Mjóafell komið í eyði og
Nonni fluttur alfarinn til áður horf
inna ástvina sinna, en það má
lengi ylja sér við minninguna um
þennan trygglynda heiðursmann.
Með honum var gott að gleðjast
— og hryggjast. Megi guð blessa
iregferð Nonna frá Mjóafelli.
F.B.
Ásbjörnssonar bónda þar og konu
hans Guðbjargar Halldórsdóttur
bónda og méðhjálpara á Grundum.
Um Halldór og Guðbjart bróður
hans, bónda í Kollsvík, segir svo
í Kollsvíkurætt: „Ætt þeirra má
rekja í beinan karllegg til Arn-
grims lærða. Einnig þekkist ætt
þeirra til Evjólfs Jónssonar á
Hjalla i Ölfusi en hann var kvænt-
ur Ásdisi systur Ögmundar bisk-
ups Pálssonar."
Systkinin frá Grundum voru 11
talsins og eru nú aðeins 4 á lífi.
íbúar í Víkum vestur hafa alla
tíð háð erfiða lífsbaráttu en þar
hefir aldrei svo vitað sé orðið
bjargarskortur. Auk venjulegs
sveitabúskapar er fanga jöfnum
höndum aflað úr greipum Ægis,
og hengiflugi Látrabjargs.
Júlíus vandist ungur öllum þess-
um störfum. Kollsvíkurver var á
þessum tíma mikil útgerðarstöð,
sem sótt var langt austan úr sýslu.
Þar var því margmenni og fé-
lagslíf og ýmislegt sér til gamans
gert, er veður hömluðu sjóferðum.
Minnist ég frá bernsku margra
sagna og kviðlinga, er þar munu
hafa orðið tiL
Júlíus var um langan tíma sig-
maður og fyglingUir þeirra Kolls-
víkinga ásamt Jóni mági sínum, er
farið var á Bjarg.
Er aðstæður leyfðu hélt Júlíus
frá annríki hversdagsleikans til
Hvitárbakka til að afla sér mennt-
unar og víðsýni. Þar lagði hann
grundvöllinn að því starfi, sem
vafalaust veitti honum hvað mesta
ánægju og var honum hjartfólgn-
ast á lífsleiðinni, en um áratuga-
skeið var hann kennari í sveit
sinni og munu m.a. hafa leyst
kennaraskórt á drengjaheimilinu í
Breiðavík fyrir fáum árum.
Júlíus kvæntist árið 1924 eftir-
lifandi konu sinni Dagbjörtu Torfa-
dóttur frá Kollsví'k. Bjuggu bau
um tíma á Grundum og Mel í Kolls
vík en síðan 1939 hafa þau búið
í Efri-Tungu í Cirlygshöfn.
Börn þeirra eru. Kristján sjó-
maður á Patreksfirði kvæntur
Önnur Einarsdóttur, Friðgeir húsa
smíðameistari, Hvoli, Ölfusi,
kvæntur Jórunni Gottskálksdóttur,
Marinó ýtustjóri, Efri-Tungu, Hall-
dór, bóndi í Efri-Tungu og Ás-
gerður Emma ljósmóðir.
Auk þess að ala upp sín eigin
börn, hafa þau jafnan haft á heim-
ili sínu ýmist til sumardvalar eða
Iengri tíma börn og unglinga, er
notið hafa ástríkis þeirra og um-
hyggju. Veit ég að ég má fyrir
munn þeirra flytja þakkir og
kveðjur, endá er ég sjálfur og tvö
börn okkar hjóna í þsim hópi.
Júlíus hafði um nokkurra ára-
skeið kennt hjartasjúkdóms er
hindraði að hann gæti tekið þátt í
daglegum störfum og mun honum
ekki hafa fallið það létt.
Hann tók þátt í bændaför til
Norðurlanda fyrir nokkrum árum.
Naut hann fararinnar í ríkum
rnæli, og svo vel hafði Hvítár-
bakkadvölin reynzt honum fyrir
hálfri öld, að auðvelt átti hann
með samræður við stéttarbræður
sína þar. Við ferðalok í Oslo fékk
hann hjartaáfall og varð að dvelja
um hríð á sjúkrahúsi ytra. Upp
frá því mun hann lítt hafa mátt á
sig reyna ef ekki átti út af að
bregða. Hann lézt á Landspítalan-
um 9. október s.l. stundu áður en
framkvæma skyldi aðgerð, er von-
ir stóðu til að bætt gæti líðan
hans.
Er ég sem barn handlék ljóða
bók þá, er getið var
upphafi, skorti mig skilning
á merkingu hinna tilvitnuðu
ljóðlína. Fátt hefir betur
opnað aug'u mín fyrir sannleiks-
gildi þeirra en kynni mín af heim-
ilinu að Efri-Tungu.
Megi það verða ykkur, ástvin-
um hans, huggun í harmi. að í
anda þessara orða var tíf hans og
starf.
Gunnar B. Guðmundsson.
fSLENDINGAÞÆTTIR
9