Íslendingaþættir Tímans - 24.11.1971, Blaðsíða 30

80 ÁRA:
SIGRÍÐUR EINARSDÓTTIR,
UÓSMÓÐIR FRÁ SKARÐI
Á hún amma raunverulega átt-
ræðisafmæli? Þótt þaS sé ótrúlegt,
þá er það víst satt. Aldrei hef ég
samt séð aldurinn færast yfir hana.
Fyrir mér er hún alltaf sama glað-
lynda, dugmikla konan og svo
glæst í sjón og anda, að mörg ung
konan mætti öfunda hana af. Að
minnsta kosti væri ég stolt af
þeirri æskuglóð, sem alltaf hýr í
hlýjum augum hennar.
Amma fæddist á Skeggjastöðum
í Landeyjum, þann 4. október árið
1891 og var næst yngst af sjö
börnum þeirra hjónanna Önnu
Guðnadóttur frá Arnarhóli í Land-
eyjum og Einars Hildibrandssonar
bónda á Skeggjastöðum. Á þriðja
ári flytzt hún með foreldrum sín-
um að Berjanesi í Landeyjum, en
varð þar á því ári fyrir mikilli
sorg, þegar hún missti móður sína,
en hún dó af barnsfarasótt. Þá var
ekki sú aðstaða við fæðingar, sem
nú tíðkast og ekkert held ég að
hafi ráðið því frekar en þessi at-
burður, að amma seinna lærði ljós
móðurstörf. Heimilið flosnaði þó
ekki upp, sem þó var títt á þeim
tímum ef foreldri féll frá, því
vinnukona sú, sem var á heimilinu,
tók við húsmóðurstörfum, þannig,
að barnahópurinn gat verið heima.
Gefur þó að skilja, að móðurmiss-
irinn var þungbær, enda var Anna
frábær kona.
Árið 1911 hélt amma svo til
Reykjavíkur á fund Guðmundar
Björnssonar landlæknis og Þórunn
ar Björnsdóttir, ljósmóður og út-
skrifaðist sem ljósmóðir árið eftir
eða 1912. Sama ár var hún skipuð
Ijósmóðir í Efri-Holtaþingum og
stundaði þau störf til ársins 1930
frá bæjunum Raftholti og Haga,
þar sem hún bjó meðan hún var
í Holtunum. Ekki þarf að fjölyrða
um starf ljósmóðurinnar á þessum
árum, þegar engin ferð var farin
nema gangandi eða á hestum og
var þá ekki spurt um veður eða
færð. Þrátt fyrir mikið álag og erf-
iði í þessum ferðum, talar hún allt-
af um þau börn, sem hún tók á
móti, eins og þau væru náskyld
henni.
Amma átti margan hamingjudag
í Holtunum og mikið talar hún um,
að það sé fallegt í Raftholti. En
alltaf ljómar hún mest, þegar hún
minnist á giftingardaginn sinn,
þann 21. maí 1919, þegar hún gift-
ist afa, Kristni Guðnasyni frá
Skarði á Landi. Ég vona, að það
verði ekki tekið sem sjálfshól, þótt
ég segi, að afi hafi verið með al-
myndarlegustu mönnum sveitarinn
ar og duglegur var hann eftir þvi.
Ekki var honum heldur illa í ætt
skotið, því tvær af mestu og glæsi-
legustu ættum landsins stóðu að
honum, þar sem var Víkingslækj-
arætt að afa hans, Jóni hreppstjóra
Árnasyni á Skarði og Reykjaætt úr
Árnesþingi, að ömmu hans, Guð-
rúnu Kolbeinsdóttur frá Hlemmi-
skeiði á Skeiðum.
Amma þurfti þó ekki, nema síð-
ur væri, að kvarta undan sínum
frændgarði, þótt hún oft með sínu
kankvísa brosi segðist stundum
vera komin af kraftaskáldum, blá-
fátækum barnamönnum og fylli-
röftum úr Þykkvabænum í föður-
ætt, en prestum og próföstum í
móðurætt. Við þessa yfirlýsingu
skrapp nú einu sinni út úr Magn-
úsi Á. Árnasyni listmálara. „Ja —
þeir hafa nú líka getað drukkið
brennivín, þótt þeir væru prestar
og prófastar11.
Faðir ömmu, var eins og ég
sagði áðan, Einar bóndi á Berja-
nesi, Hildibrandssonar bónda í
Vesturholtum, Finnssonar bónda á
sama stað, Hildibrandssonar bónda
á sama stað, Finnssonar bónda á
Snjallsteinshöfða á Landi, Þórðar-
sonar prests í Villingaholti, en
kona Þórðar var Guðríður Ás-
mundsdóttir bónda á Tungufelli,
bróður Sigurðar lögréttumanns í
Ásgarði í Grímsnesi, en við hann
er hin iræga Ásgarðsætt kennd,
sem bæði ól Jón Sigurðsson for-
seta og Tómas Sæmundsson, Fjöln-
ismann.
Móðir ömmu var Anna Guðna-
dóttir, Daníelssonar bónda á
Snotru í Landeyjum, Guðnasonar
bónda á Arnarhóli í Landeyjum,
Ögmundssonar bónda á Núpum í
Fljótshverfi í Skaftárþingi, Ólafs-
sonar, en af móðurætt Guðna á
Arnarhóli er t.d. hin volduga Eng-
eyjarætt komin. Kona Guðna Dan-
íelssonar var aftur á móti Bjarg-
hildur Guðmundsdóttir, Þorvalds-
sonar, prófasts og skálds í Holti
undir Eyjafjöllum, Böðvarssonar
Presta-Högnasonar og þarf þá ekki
frekari vitnanna við með skyld-
leikann við kennimennina. Og úr
því að andinn er til umræðu,
amipa mín, þá skaðar víst ekkert
að klikkja út með því, að skáld
allra sannra Rangæinga og sól-
skríkja íslenzku þjóðarinnar, Þor-
steinn Erlingsson, var bæði kom-
inn af Presta-Högna og Ásgarðs-
ættinni, enda hefur hann víst
heyrzt sunginn á Skarði. — Um
30
ÍSLENDINGAÞÆTTIR