Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Blaðsíða 13

Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Blaðsíða 13
Helgi Jónasson grasafrœðingur á Gvendarstöðum Helgi Jónasson fæddist á Gvendar- stöðum i Köldukinn 26. september 1887 og ólst þar upp há foreldrum sinum, þeim Jónasi Jónssyni, bónda á Gvendarstöðum, og Rannveigu Jóns- dóttur frá Fornastöðum í Ljósavatns- skarði, konu hans. Helgi naut fræðslu og tilsagnar i heimahúsum eins og önnur börn á þeim timum, en var auk þess part úr vetri á unglingaskóla á Ljósavatni. Nitján ára gamall fer hann i Hólaskóla og lýkur þaðan prófi tveim árum siðar. britugur að aldri kvænist hann Hall- dóru Jónsdóttur, frændkonu sinni, frá Fornastöðum, og tekur sama ár við búskap á Gvendarstöðum. Þau hjónin eignuðust átta mannvænleg börn, sem öll eru á lifi. Konu sina missti Helgi ár- ið 1959, en hélt áfram búskap á Gvendarstöðum með þremur barna sinna allt til dauðadags, en hann lézt á Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri 13. april s.l. og var jarðsettur i heima- grafreit á Gvendarstöðum 22. ápril. Þannig var i fáum orðum ævisaga Helga á Gvendarstöðum. Hann barst ekki mikið á en bjó myndarbúi og skil- aði sini ævistarfi á þvi sviði með sóma. siðar hafði Helgi fleir.i járn i eldinum. siðar hafði Helgi fleiri járn i eldinn. Villtar islenzkar plöntur áttu að minnsta kosti hálfan hug hans á móti túngrösunum, sem hann, eins og aðrir bændur, ræktaði til fóðurs handa bú- peningi sinum. Hann hafði allt frá æsku brennandi áhuga á grasafræði og stundaði hana, eftir þvi sem timi vannst til, jafnframt búskapnum allt til dauðadags. Má þvi meðsanni segja, að hann hafi skilað tvöföldu ævistarfi, og hans verður áreiðanlega ekki siður minnzt fyrir fristundastörfin en aðal- starfið, þegar fram liða stundir. Það er einkum fyrir grasafræði- athuganirnar, sem mig langar til að minnast Helga Jónassonar hér,þvi það var einkum sú hlið hans, sem ég kynntist, en hann var kominn yfir sjötugt og börn hans að verulegu leyti tekin við búskap á Gvendarstöðum, þegar fundum okkar bar fyrst saman. Helgi var farinn að safna plöntum og þurrka, áður en hann fór i Hólaskóla og hefur þvi áreiðanlega verið búinn að afla sér einhverrar fræðslu um islenzkar plöntur þá. Má geta sér þess til, að fróðleik sinn hafi hann fengið að verulegu leyti úr Flóru íslands, sem kom út, þegar hann var um fermingu. Trúlega hefur áhuginn svo eflzt viö veruna i Hólaskóla og eins sumarið á eftir, en þá vann hann i Gróðrarstöð inni á Akureyri. A þessum árum fer Helgi nokkuð um Köldukinn og næsta nágrenni á sumrin til að kynna sér gróðurfar og safna plöntum, m.a. um Mývatnssveit sumarið 1908. Ahugi hans náði ekki bara til athugana úti I náttúrunni, heldur tók hann einnig aö rækta tré heima við húsið á Gvendar- stöðum og mun hafa gróðursett fyrstu trén þar árið 1911. Voru það birkitré, sem hann sótti austur í Fellsskóg og að þar væri neins vant. Siðasta árið á Brekku urðu þau læknishjón fyrir miklu áfalli, er læknishúsið brann. Þau misstu þar allt sitt innbú og þar á meðal marga muni, sem ekki var hægt að endurnýja. Fluttust þau þá til Eiða og höfðu aðsetur þar um tima. Skóla- stjóri var þar þá Þórarinn Þórarinsson frá Valþjófsstað bróðir Sigriðar. Um svipað leyti og þetta gerðist var breytt læknaskipan á Fljótsdalshéraði og aðsetur læknanna flutt á Egilsstaði. Eitt fyrsta hús, sem byggt var i Egils- staðakauptúni var lækmsbústaður með sjúkraskýli. bangað fluttust Ari og Sigriður árið 1945 frá Eiðum. Eigi leið á löngu, þar til þau höfðu búið sér fagurt og menningarlegt heimili i Egilsstaðakauptúni, og öll glöddumst við yfir að fá þau i byggðina tii nánari kynna. Ari læknir var prúðmenni hið mesta, gáfaður maður og skemmtilegur, Sig- riður var húsmóðir með glæsibrag, hvort sem á var litið heimili eða henn- ar eigin persónuleika. Sigriður tók þátt i félagsmálum sveitarinnar, eftir að byggðahverfið við Egilsstaði fór að vaxa. Hún var einn af stofnendum kvenféiagsins, og mikinn áhuga hafði hún á kirkjubyggingunni á Egilsstöð- um, til siðustu stundar. Ari læknir fékk lausn frá starfi árið 1960, haföi þá ver- ið læknir hér á Héraði samfleytt á 4ða tug ára, þá fluttust þau til Reykjavikur og bjuggu þar siðan. Þau Ari læknir og Sigriður eignuðust fjögur börn, en urðu að mæta þeirri sorg að missa tvö i æsku, Ragnheiði og Jón. Tvær dætur þeirra eru búsettar i Reykjavik, Erna hjúkrunarkona, gift Böðvari Jónassyni húsasmiðameistara dóttir þeirra Sigriður Soffia er elsku- leg ung stúlka, Ragnheiður er gift Sig- urði Guðmundssyni lækni við Land- spitalann. Fyrir nokkrum árum lézt Ari læknir, en Sigriður hélt sitt heimili, þar til hún aö lokum á siðastliðnum vetri varð að leggjast á sjúkrahús. Hún gat ekki látið af þeirri reisn, er hún alltaf hafði lifað við,fyrr en á siðustu stundu. 1 vetur, þegar ég hitti hana á sjúkra- húsinu, talaði hún um Fljótsdalshéraö með innileik og hlýju, og minningar hennar þaðan voru margar óumræöi- lega skemmtilegar og ánægjurikar. Sigriður Soffia Þórarinsdóttir. Þér sé þökk fyrir órofa vináttu og tryggð um langt árabil. Blessuð sé minning ykkar læknis- hjónanna. Sigriður Fanney. íslendingaþættir 13

x

Íslendingaþættir Tímans

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Íslendingaþættir Tímans
https://timarit.is/publication/303

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.