Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Blaðsíða 15

austur á Mjóafjörð hjónin i Einholti,
Jón Brynjólfsson og Stefania Sigurð-
ardóttir. Stefania var móðursystir
min, og það voru foreldrar minir, sem
tóku jörðina við brottför þeirra. Þau
fluttu að Einholti um fardagana, eins
og lög gerðu ráð fyrir, með sinn tiu
barna hóp. Þá var hin fjölskyldan
farin, en beið eftir skipsferð. Börnin
voru sex, fimm dætur og einn sonur.
Það dróst um viku, að skipsferðin félli,
og þann tima hélt fjölskyldan kyrru
fyrir i Einholti. Ekki man ég nú,
hvernig öllum þessum mannfjölda var
komið fyrir i baðstofunni, en hitt man
ég greinilega, að þá voru dýr-legir
dagar, en mikill tómleik-, þegar þessi
leiksystkinahópur var allur á bak og
burt. Og þótt við brottför þeirra þetta
vor væri að fullu lokiö persónulegum
samskiptum við þennan frændsyst-
kinahóp, þá var þessi hópur okkur
systkinunum nánari en aðrir hópar
okkar nánasta frændliðs. Einhver
bréfaskipti munu hafa verið milli
þeirra systranna, ogvið þylgdumst
gerla með högum þessa frændfólks i
fjarlægðinni. Aldamótaárið barst okk-
ur fregn um það.'að enn hefði ein dótt-
irin bæzt i hópinn, og þá fannst mér
hún vera komin i hóp leiksystkin-
anna, sem maður átti i minningunni
frá vordögunum fyrir tveimur árum.
Þessi litla stúlka hét Guðrún, og það
er minningin um hana, sem fær mig nú
til að stinga niður penna. Siðast liðið
sumar lagði það rétt lauslega i eyru
mér, að þessi frænka min væri látin.
Þá var ég önnum kafinn við störf i
sambandi við æskubyggðina, sögu
hennar og byggjendur. Það var ekki
fyrr en seinna. að ég fann til þess, að
enn hafði verið höggvið áberandi
skarð i hóp náinna samferðamanna.
Guðrún heitin fæddist að Dölum i
Mjóafirði 15. september 1900. Þegar
þau hjónin fóru frá Einholti, fluttu þau
að Borg i Dalak álkinum, en fluttu
fljótlega að Dölum og þaðan aftur eftir
litla hrið yfir fjörðinn að Krossi. Þau
munu aldrei hafa haft mikinn bústofn,
en farsæla afkomu, enda góð búdrýg-
indi að sjófangi, en Jón hafði að forn-
um hætti sinn bát, sem hann sótti sjó-
inn á i hjáverkum frá bústörfum. A
fyrstu árum aldarinnar var fiskisæld
mikil fyrir Austfjörðum og hagur góð-
ur i sjávarþorpum, mikil vinna og
margt vel stæðra heimila, sem sótti
eftir hjálp til þjónustustarfa. Systurn-
ar sex á Krossi voru vel þeginn vinnu-
kraftur á heimilum héraðsins, og aðr-
ar leituðu lengra burt, þvi að ekki
þurfti allra þessara handa við til þjón-
ustustarfa heima fyrir. Fermingarár-
ið sitt fór yngsta dóttirin. sú, sem
minnzt er með þessum linum, að
heiman. Hún fór vinnukona að Borgar-
eyri þar i firðinum, en tveim árum sið-
ar flyzt hún norður yfir fjöllin til
Seyðisfjarðar og ræðst i vist til læknis-
hjónanna Kristjáns Kristjánssonar og
Kristinar Þórarinsdóttur. Á þeim ár-
um var það ungum stúlkum girnileg
braut að komast i vist á mennta-
heimilum. Það varekki aðeins ein eft-
irsóknarverðasta atvinna, það mátti
heita eina menntabrautin, sem um-
komulitlum stúlkum var kostur á.
Guðrún minntist þeirra læknishjón-
anna og þeirra menningarrika
heimilis með miklu þakklæti, enda er
ekki að efa að auk þess lærdóms sem
hefur hlotið þar i aö móta snyrtilegan
heimilisbrag, þá hafa einnig eflzt þar
þau einkenni hennar, sem mörgum
þeim, er henni kynntust, munu efst i
minnum, en það«öryggi það, fágun og
látleysi.sem hið hversdagslegasta fas
hennar var mótað af.
Um tvitugsaldur kveður Guðrún svo
Austfirði, heldur til höfuðstaðarins og
fer þar i vistir. Um það leyti gerast
þau harmatiðindi á Mjóafirði, að faðir
hennar og eldri bróðirinn, rúmlega
tvitugur, farast i sjóróðri. Þá er
brugðið búi á Krossi, fjölskyldan
tvistrast, og Guðrún leitaði ekki siðan
á þær slóðir. 1 Reykjavik kynntist hún
væntanlegum lifsförunauti sinum,
Marinó Sigurðssyni bakarameistara i
Hafnarfirði. Þau giftu sig 15. marz
1923 og bjuggu fyrstu árin i Hafnar-
firði, en skömmu siðar flytja þau til
Akureyrar, þar sem Marinó tók við
forstöðu brauðgerðarhúss i bænum.
Þar bar fundum okkar frændsyst-
kinanna fyrst saman og á þann hátt,
sem okkur báðum varð minnisstætt.
Þá var ég prestur frammi i Eyjafirði.
Ég var i húsvitjunarleiðangri úti á
Staðarbyggð. Þá er það, að Kristján
bilstjóri Kristjánsson frá Birnings-
stöðum rennir bil sinum i hlað á bæn-
um, þar sem ég var staddur, og spyr
eftir mér. Hann hafði farið fram i
Saurbæ til að vitja min, en þar var
ekkert hægt að fræða hann um ferðir
minar annað en það, að ég myndi vera
einhvers staðar á Staðarbyggðinni.
Svo hafði hann ekið bæ frá bæ, ákveð-
inn i að gefast ekki upp, fyrr en hann
hefði upp á mér. Erindi hans var aö fá
mig með sér til Akureyrar, svo fljótt
sem mögulegt væri, til að skira barn,
sem búizt var við, að ætti skammt eft-
ir. Mér var ekkert að vanbúnaði, og
Kristján ók mér út á Oddeyri. Þar beið
okkar ung kona með tvö ung börn, hið
eldra eins eða tveggja ára, hið yngra á
fyrsta ári, fárveikt. Það var barnið,
sem beið skirnarinnar. Kristján hafði
sagt mér, að fólk þetta væri fyrir
stuttu flutt til Akureyrar, en konan
væri ein heima um þessar mundir, þvi
að maðurinn hefði farið til Hafnar-
fjarðar til að sækja móður sina. Kon-
an, sem heima var með veika barnið,
var Guðrún Jónsdóttir frænka min.
Ég mun ekki hafa haft langa viðdvöl
að þvi sinni, en við þessi fyrstu kynni
mótaðist i huga minum skýr mynd af
henni, sem siðari kynni breyttu i engu.
Hlýleiki hennar og látleysi, rósemi
hennar og jafnvægi við þessar aðstæð-
ur varð mér ógleymanlegt. Siðar átti
ég eftir að kynnast heimili hennar við
aðrar og bjartari aðstæður, og er mér
ekki sizt i minni, þegar ég nokkrum
árum siöar leit inn til þeirra hjóna á
Húsavik. Þá var barnahópurinn orðinn
stærri, og enginn hafði helzt úr lest-
inni, þótt eitt sinn liti skuggalega út.
Og nú var maðurinn heima og greip
um stund i harmónikkuna. Þarsaf ég i
hópi glaðra og þakklátra áheyrenda.
Þau Marinó og Guðrún voru aðeins
fjögur ár á Akureyri, en fluttu þá til
Húsavikur, þar sem Marinó keypti
brauðgerðarhús. Eftir 15 ára dvöl þar
fluttu þau svo til Borgarness, og veitti
Marinó þar forstöðu brauðgerðarhúsi
Kaupfélags Borgfirðinga til ársins
1971, að hann hætti störfum fyrir ald-
urs sakir og sjúkleika.
Þeim hjónum varð fimm dætra auð-
ið, og eru þær allar giftar og búsettar
héryið Faxaflóa, Hanna og Halldóra i
Borgarnesi, Unnur og Erna i Reykja-
vik og Marý i Garðahreppi. Dætrabörn
þeirra Guðrúnar og Marinós eru nú
orðin 12.
Guðrún gat sér hvarvetna vinsælda,
hvar sem hún fór, hún var góð ná-
grannakona, skapprúð og vingjarnleg,
ísiendingáþættir
15