Íslendingaþættir Tímans - 01.06.1972, Blaðsíða 23

Victoria, en á þau fræði er þegar lögð
stund i mörgum kanadiskum háskól-
um”.
t fréttatilkynningunni kom fram, að
bókasafn þeirra hjóna væri talið eitt
hið stærsta einkabókasafn sinnar teg-
undar vestan hafs, en meiri hluti þess
eru bækur varðandi Island, sögu þess
og bókmenntir að fornu og nýju”.
1 safninu eru, auk allra þeirra bóka,
sem R.B. eignaðist á löngum starfs-
ferli, varðandi fornislenzkar og nor-
rænar bókmenntir og menningarstarf-
semi, nútimabókmenntir islenzkar og
vestur-islenzkar bókmenntir, margar
bækur, sem frú Margrét eignaðist á
aldarfjórðungs skeiði, er hún var
kennari i menntaskólum San
Francisco - margar þeirra Norður-
landarit i enskum þýðingum, og 2-300
bindi listasögulegs efnis.
Safnið verður afhent smátt og smátt,
og að fullu, er gefendurnir hafa þess
ekki lengur not.
Nákvæmni, samvizkusemi, frjáls-
lyndi og þekking, hafa ávallt rennt
styrkum stoðum undir öll störf
Richards, og ég vil bæta við sanngirni i
þeirri grein ævistarfs hans, sem
sannarlega erekki minnst um verð, en
það er starf hans sem ritdómara, og
þar eiga fjölmargir höfundar honum
þakkir að gjalda, og hefir hann á þeim
vettvangi fetað dyggilega i fótspor dr.
Valtýs heitins Guðmundssonar, sem
ávann sér vinsældir og traust fyrir rit-
dóma sina á Eimreiðinni. Þegar ég
minntist þessa starfs R.B. minnist ég
þess, sem dr. Guðmundur heitinn
Finnbogason sagði i grein i fsafold
1916, i deilu við kunnan menntamann:
,,Mér er óljúft að skrifa um það, sem
mér finnst illa ritað og ómerkilegt,
enda er það skoðun min, að ekki þurfi
að vega að þvi, sem er andvana fætt.
Það hverfur oftast hljóðalaust i
gleymsku þó ekkert sé að gert. Og eini
óskeikuli dómarinn er timans tönn.
Menn flytja það með sér um aldirnar,
sem gagn er að, en hinu týna þeir nið-
ur. Mér finnst aðalstarf ritdómara
eiga að vera það, sem vel er gert, fá
menn til að lesa það og skilja. Takist
það, þá þroskast smekkur manna svo,
að þeir finna sjálfir hvað gagn er að og
hvað ekki".
Þessu hefir Richard Beck trúlega
fylgt sem ritdómari.
Eins og getið hefir verið hefir R.B.
lagt dálitla stund á ljóðagerð i tóm-
stundum, bæði á islenzku og ensku.
Ljóð hans bera á sér blæ smekkvisi,
göfgi og vináttuþels, ort til „hugar-
hægða”, en ekki til ,,lofs né frægðar”,
án gyllivona um langlifi, en sú er trú
min, að kvæði það, sem ég birti hér
sem sýnishorn, kunni að lifa lengur en
íslendingaþættir
margt annað, sem meira hefir verið
lofað.
Þoka
Sem köttur létt hún læðist
um laut og dal,
mörg ferleg myndin fæðist
i fjallasal.
Hver steinninn stakur verður
sem stærsta höll,
hver hóll og hæðarómynd
sem hrikafjöll.
Svo lyppast hún og lengist
og leggst á fjörð,
um andardráttinn örðugt
er öllu á jörð.
Og allt er grett og úfið
með ygglibrún
en myglugráar grundir
og gróin tún.
Hver fegurð er sem fölnuð
og faðmsvidd ein -
og útsýn alla vegu
eða ekki nein.
Og vofur sýnast vera
á vakki um fold,
sem drepnir væru úr dróma
þeir dauðu á jörð.
Já, þetta er þokuheimur
með þögn og hroll,
þar verður einum vofunum
vistin holl.
Þar dafnar ekkert blómstur,
sem dagur ól,
þar eiga myrkurunnendur
öruggt skjól.
Eg er þess fullviss, að þús. fslend-
inga hugsa af hlýleika og virðingu og
með beztu árnaðaróskum til þeirra
hjóna á 75 ára afmælinu. Þjóðin öll á
honum miklar þakkir að gjalda fyrir
öll hans störf, unnin af fölskvalausri
ást til hennar, og ávallt svo, að það var
ekki aðeins honum sjálfum, heldur og
henni, til sæmdar.
Ég þakka þeim hjónum vináttu
þeirra og tryggð. Og að lokum þetta:
Við Richard Beck eiga þau orð sannar-
lega, að hans föðurland er ávallt þar
sem hann er.
Axel Thorsteinsson.
Einn af frægustu bókmennta-
fræðingum vorum, dr. Richard Beck,
prófessor i Norðurlandamálum og
skáldskap við Rikisháskólann i N.-Da-
kota um áratuga skeið, nú til heimilis
að 28 Marlborough Street, Victoria,
B.C., veröur hálf-áttræður 9. júni næst
komandi.
Meðal þekktustu verka Richard
Becks er History of Icelandic Poets
1800-1940, eitt bezta rit um ljóðagerð
fslendinga á þessu timabili, er ég hef
lesið; Ættland og erfðir, ritgerðasafn:
og rit um sira Jón Þorláksson og þýð-
ingar hans á Pope og Milton. En auk
þess hefur hann skrifað margt og mik-
ið um islenzk skáld og islenzkan
skáldskap vestan hafs og austan og
flutt á annað þúsund erindi og ræður
báðum megin Atlantshafs, verið
óþreytandi i að kynna og kenna yfir 40
ár.
Hér eru engin tök á að telja allt upp,
sem Rikharður hefur rætt og ritað, þvi
siður gera grein fyrir öðrum þeim
þjóðþrifa- og menningarmálum, sem
hann hefur unnið að. Dr. Beck er skáld
gott bæði á islenzku og ensku og hefur
gefið út nokkrar ljóðabækur. Hann er
heiðursdoktor Háskóla fslands og
Rikisháskólans i N.-Dakota, heiðurs-
félagi hins islenzka bókmenntafélags,
Þjóðræknisfélags fslendinga i Vestur-
heimi og Stórstúku fslands, svo að
nefnd séu fáein dæmi um heiður þann,
sem honum hefur hlotnazt.
1 marga áratugi hefur hann skrifað
um bækur og höfunda i blöð og timarit
austan hafs og vestan. Hann hefur
lengi verið meðlimur Félags islenzkra
rithöfunda og mjög áhugasamur um
hag þess. 1 tilefni af 75 ára afmæli Rik-
harðs og sökum mikilla verðleika
hans, kaus rithöfundafélag þetta hann
á aðalfundi sinum 27. apr. s.l. einróma
heiðursfélaga sinn, enda sizt óeðlilegt
um mann,sem bæði Háskólinn og Bók-
menntafélagið hafa fyrir löngu veitt
hliðstæðan heiður.
Richard Beck er austfirzkur að upp-
runa, fæddist á Svinaskálastekk i
Helgustaðahreppi og mun hafa alizt
upp þar eystra, m.a. við sjómennsku,
enda er hann hliðhollur sjómanna-
stéttinni, trúr átthögum sinum, en um
fram allt mikill fslendingur og ætt-
jarðarvinur, hefur þrásinnis komiö
,,heim” i sumarleyfum sinum, þó að
lengst af hafi hann gegnt borgaralegu
starfi vestur á Fimbulfold, eins og
Matthias Jochumsson kallaði land
Leifs heppna eitt sinn i frægu ljóði.
Sem vinur og bréfafélagi dr. Becks
áratugum saman og fyrir hönd Félags
islenzkra rithfunda óska ég honum og
hans ágætu konu, Margrétu Einars-
dóttur, innilega til hamingju með 75
ára afmæli hins mikilvirka fræði-
manns og rithöfundar, trygglynda fs-
lendings og góða drengs. Og ég veit
með vissu, að fjölmargir vinir þeirra
Becks-hjóna austan hafs og vestan
taka undir þá ósk af heilum hug.
Þóroddur Guðmundsson.
23