NT - 29.06.1984, Blaðsíða 2

Föstudagur 29. júní 1984 2
Er VSÍ á móti Blönduvirkjun?
- í virkjanadeilunni er togast á í ýmsar áttir
■ Eins og lesendum NT er
kunnugt hefur verið mikill hasar
kringum Blönduvirkjun að
undanförnu og enn fer því fjarri
að nokkur niðurstaða sé í aug-
sýn í málinu. Pannig gæti t.d.
farið að Blönduvirkjun yrði
frestað um eitt ár til viðbótar
eða jafnvel um lengri tíma. En
hvað er það sem raunverulega
liggur á bak við þessar deilur?
Hvað veldur því að ekki hefur
enn náðst samkomulag um sam-
ræmdan virkjanasamning fyrir
allt landið eða a.m.k. kjara-
samningur fyrir Blönduvirkjun,
þannig að hægt væri að hefjast
lianda. Það virðistsannastsagna
mjög undarlegt að nú, tæpunr
tveimur árum eftir að samninga-
umleitanir hófust, skuli samn-
ingar ekki einu sinni vera í
sjónmáli.
Svo virðist sem sterk öfl séu í
Vinnuveitendasambandi ís-
lands sem beiti sér gegn Blöndu-
virkjun. NT hefur fyrir því
heimildir úr ýmsum áttum að
íslenskir verktakar standi mjög
höllum fæti gagnvart erlendum
keppinautum þegar um er að
ræða neðanjarðarmannvirki af
því tagi sem nú á að gera við
Blöndu. íslenskirverktakarhafi
hreinlega ekki yfir að ráða nægi-
legri þekkingu og tæknikunn-
áttu í þessum efnum til að vera
fullkomlega samkeppnishæfir
við slíkar framkvæmdir. Það er
líka komið á daginn að norskt
fyrirtæki, Jernbetong, átti
lægsta tilboðið í neðanjarðar-
framkvæmdirnar við Blöndu,
ásamt Ellert Skúlasyni. Hitt
mun ekki hafa verið almennt í
fréttum að bróðurparturinn af
þessum framkvæmdum, eða um
85% kemur í hlut Jernbetongs.
Því má heldur ekki gleyma,
að einkum framan af, ríkti
nokkur óvissa um það, hvað
ætti að gera við orkuna frá
Blönduvirkjun auk þess sem
fylgjendur byggðastefnu líta
sennilega ekki á VSÍ sem sitt
traustasta vígi. Þannig má leiða
ýmsum líkum að því að atvinnu-
pólitískar og byggðapólitískar
ástæður skapi visst áhugaleysi
fyrir Blönduvirkjun innan VSÍ,
svo ekki sé meira sagt.
Hvaða ástæður sem menn
annars kunna að vilja tilgreina
fyrir viljaleysi VSÍ, virðist erfitt
að draga aðrar ályktanir af gangi
samningaviðræðnanna þau
tæpu tvö ár sem liðin eru síðan
fyrstu þreifingar um Blöndu-
samning fór fram, en að það
hafi a.m.k. ekki verið allra
heitasta baráttumál VSl að ná
virkjanasamningi.
Þessu til sönnunar skal hér'
sagt frá einu atviki sem NT hefur
fengið staðfest svo margoft að
ástæðulaust er að draga frásögn-
ina í efa.
í fyrrasumar var ákveðinn
samningafundur á Blönduósi er
standa skyldi síðari hluta föstu-
dags, allan laugardaginn og
jafnvel fram á sunnudag. Það er
samdóma álit þeirra aðila sem
NT hefur rætt við í verkalýðs-
hreyfingunni að í þeim herbúð-
um liafi menn reiknað með
mikilli samningavinnu yfir helg-
ina og gert sér vonir urn að
Kyrrlátir
stuðningsmenn
■ Á landsleik íslands og
Noregs í knattspyrnu á Laug-
ardagsvelli á dögunum var
afmarkaður hluti stúkunnar
alsettur grænum sessum. Þar
skyldi nýstofnaður Stuðn-
ingsmannaklúbbur landsliðs-
ins hafa aðsetur. Ekki var
þessi afmarkaði hluti stúk-
urinar fullskipaður, en þegar
stúkugestir, sem ekki fengu
sæti sóttu í lausu sætin voru
þeir með harðri hendi reknir
í burtu, hér eru sæti stuðn-
ingsmanna landsliðsins*'.
Reyndar bjuggust vallar-
gestir við að „Stuðnings-
mannaklúbburinn" mundi
standa fyrir hvatningarhróp-
um til landans sem barðist
harðri baráttu á grasinu fyrir
framan, en það var öðru
nær. Hvorki hósti né stuna
leið frá brjóstum „Stuðnings-
mannanna", enda fór ágæt-
lega um þá.
Það var ekki fyrr en tveir
drukknir Norðmenn og einn
íslendingur af svipaðri gráðu
höfðu svindlað sér inn í
„Stuðningsmannastúkuna"
og hrópuðu „ísland" og
„Norge" til skiptis, að tveir
„Stuðningsmannanna" tóku
við sér. Drógu þeir upp hvor
sinn gasknúna lúðurinn, og
hófu að flauta í takt. Lifnaði
þá örlítið yfir „Stuðnings-
mönnunum".
Helsta framtak Stuðnings-
mannaklúbbs landliðsins kom
síðan í ljós eftir leikinn. Þá
buðu þeir landsliðsmönnum,
stjórnarmönnum KSÍ, sjálf-
um sér og fleira úrvalsfólki
upp á veitingar í Baldurs-
liaga.
Af prestastefnu
■ Prestastefna er í fullum
gangi á Laugarvatni og er
því margt um guðsmanninn
þar um slóðir. Gufubaðið á
Laugarvatni er alltaf vinsælt
meðal gesta og á það ekki
síður við um prestana en
aðra. Þannig voru margir-
klerkar mættir í gufuna á
þriðjudaginn var, síðla
kvölds, og höfðu eitthvað á
gleri með sér. Spurðust þeir
fyrir hvort mætti vera á
Ádamsklæðunum einum í
gufubaðinu og var tjáð af
baðverði að það færi eftir
löngun hvers og eins. Þar við
sat og settust prestar í gufuna
og voru allir í skýlum. Ekki
höfðu þeir lengi setið þegar
kona nokkur kom inn til
þeirra í gufubaðið. Þá brá
svo við að tveir klerkanna
snöruðust inn í búningsklef-
ann, rifu sig úrskýlunum, og
mættu kviknaktir til gufu á
ný. Ekki fylgir sögunni
hvernig þessari gufubaðsferð
guðsmannanna lyktaði.
«
Ennaf
prestastefnu
■ Eitthvað mun blessuðum
biskupnum hafa misboðið
vínandaneysla klerkastéttar-
innar á prestastefnunni sem
haldin var á Hólum í Hjalta-
dal í fyrra. Til að koma í veg
fyrir að slíkt endurtæki sig
tékk hótelhaldarinn á Laugar-
vatni ströng fyrirmæli um að
hafa barina lokaða á meðan
á stefnunni stæði í ár. Mun
þeim hafa verið fylgt að
verulega mundi þokast í sam-
komulagsátt.
Á föstudaginn var farið í
skoðunarferð um virkjunar-
svæðið og síðan sest á rökstóla
seinnipart föstudagsins. Um
kvöldið var gert matarhlé, en
síðan mun hafa verið ætlunin að
taka aftur upp þráðinn og halda
áfram samningaviðræðum fram
eftir kvöldi.
Að afloknum snæðingi brá
hins vegar svo við að fulltrúi
VSÍ í samningviðræðunum tók
sér bílaleigubíl ogók til Reykja-
víkur.
Ýmsar heimildir NT herma
einnig að þau öfl innan VSÍ sem
séu andvíg virkjun Blöndu,
muni álíta tímann vinna með
sér, þar eð virkjunarmöguleikar
á Tungnaársvæðinu reiknist æ
hagkvæmari, en þar standi stóru
íslensku verktakarnir í VSÍ bet-
ur að vígi.
Frá því hefur verið skýrt hér
í blaðinu að upp hafi komið
raddir í Landsvirkjun í þá
veru að taka virkjunarfram-
kvæmdir á Tungnaársvæðinu til
nánari athugunar og fresta
Blönduvirkjun. Án þess að
dregið sé úr mikilvægi þessarar
umræðu, mun hitt þó sönnu nær
að enn sé fullur vilji fyrir fram-
kvæmdum við Blöndu í stjórn
Landsvirkjunar, og þar með
mestu en þó hafa menn feng-
ið einhverja brjóstbirtu með
matnum. Hafa síðustu dagar
minnt margan Laugvetning
á fyrri ár, en þá mun allt hafa
verið bannað á Laugarvatni
senr innihélt vínanda. Sér-
stakt skilti var þá við veginn,
áður en komið var til Laugar-
vatns, þar sem stóð: Himna-
ríki á jörð - allt bannað.
Fótbrotinn
lögfræðingur
■ liðindamaður Dropa
frétti um daginn grátbroslega
sögu en ekkert skal fullyrt
unr sannleiksgildi hennar.
Við látum hana samt flakka.
Haraldur Blöndal heitir lög-
fræðingur hér í bæ. Mun
hann nýlega hafa unnið mál
fyrir hæstarétti og var að
vonum ánægður með það.
Hins vegar varð hann fyrir
leiðinlegu óláni er hann gekk
um gólf og var að lesa dóm-
skjöl málsins. Einhverra
hluta vegna varð stigaop á
vegi hans og er ekki að
orðlengja það, hann datt
niður stigann og fótbraut sig.
Haraldur er nú á batavegi,
kominn í göngugifs og ófeim-
inn við að segja frá klaufa-
skap sínum. Sumir gárungar
halda því hins vegar fram að
það hafi verið andstæðingur
Haraldar, sá er tapaði mál-
inu, sem gengiö hafi svona
frá honum eftir dóminn!
einnig fullur vilji fyrir því að ná
samkomulagi um virkjanasamn-
ing sem allra fyrst. Það gefur
einnig auga leið aó frckari tafir
á því að hægt sé að hefja
farmkvæmdir við Blöndu kosta
Landsvirkjun stórfé, a.m.k.
meðan sú stefna er óbreytt að
halda skiladögum óbreyttum,
þótt upphaf framkvæmda
tefjist.
Eftir því sem NT hefur hlerað
er einnig uppi viss ágreiningur
hjá verkalýðssamtökunum um
málið. Þannig nrun það vera
ríkjandi skoðun í Verkamanna-
sambandinu að kaupkröfur þær
sem iðnaðarmenn hafa sett fram
í viðræðunum séu óraunhæfar
og ekki til annars en tefja fyrir
samkomulaginu. Þetta ereinnig
hin opinbera afstaða Vinnuveit-
endasambandsins, eins og áður
hefur komið fram hér í blaðinu.
Þá munu og viss öfl í verka-
lýðshreyfingunni vinna að því
unr þessar mundir að fá Verka-
lýðsfélagi Rangæinga til að
breyta þeirri afstöðu sinni að
hætta þátttöku í viðræðunum. í
því sambandi má benda á að
eftir að Rangæingur sleit samn-
ingaviðræðunum vegna þeirrar
túlkunar VSÍ að Tungnaár-
svæðissamningurinn væri í gildi,
hefur VSI lýst því yfir að eðlilegt
sé að samið verði um að sam-
ræmdur virkjanasamningur
leysi Tungnaársvæðissamning-
inn af hólmi.
Hvort stjórn Rangæingsgetur
fallist á þessa túlkun kemur
væntalega í ljós að loknum
stjórnarfundinum í kvöld.
Að öllu samanteknu virðist
Ijóst að verulegur vilji muni
vera fyrir hendi á báðum víg-
stöðvum fyrir því að ná sam-
komulagi í þessari deilu, jafnvel
þótt ef til vill sé ekki hægt að
segja það um alla aðila málsins.
Það virðast því þrátt fyrir allt
allmiklar líkur á að samræmdur
virkjanasamningur sé í burðar-
liðnum og verði jafnvel orðinn
að veruleika fyrir miðjan júlí.
■ í fyrrakvöld var lög-
reglunni gert viðvart
um menn sem fóru um
borð í Mánafoss og
komu þaðan með ein-
hvern varning í poka.
Lögreglunni þótti rétt
að kanna þetta mál nán-
ar og fá skýringu á
ferðum þeirra. Gallinn
var hins vegar að
mennirnir ferðuðust á
slöngubát og greip lög-
reglan því til þess ráðs
að setja út slöngubát.
Eftir að lögreglan náði
hinum bátnum skýrðust
málin og reyndust ekki
vera neinir lögbrjótar á
ferð.
Prestastefnu lokið:
„Erum bara belgdir út
á biskupanna kostnað"
- talið að tryggja þurfi sjálfstæði kirkjunnar
Embættin fara öll í hnút
sem ekki getur lusnað.
Viö erum bara belgdir út
á biskupanna kostnað.
Þessi vísa varð til á fundi
prófasta á prestastefnunni, sem
var slitið í Skálhblti í gærkvöldi.
Helsta mál prestastefnunnar
að þessu sinni var svokallað
starfsmannafrumvarp, sem
nefnd undir forsæti Armanns
Snævarrs hefur samið og verður
síðar lagt fyrir Alþingi.
„Starfsmannafrumvarpið
mætti frekar kalla frumvarp um
þjóna kirkjunnar, því að það
fjallar að svo komnu máli aðeins
um hina vígðu þjóna, presta,
prófasta og biskupa," sagði séra
Bernharður Guðmundsson
fréttafulltrúi kirkjunnar í sam-
tali við NT.
í ályktun frá prestastefnunni
segir, að hún samþykki í megin
atriðum það starfsmannafrum-
varp, sern fyrir liggi og styðji
sérstaklega framgang laga um
þrjú biskupsdæmi. Lögð er á
það áhersla að Alþingi íslend-
inga taki til umfjöllunar og af-
greiðslu þau frumvörp, sem
Kirkjuþing þjóðkirkjunnar
leggur fram.
„Við leggum á það áherslu,
að þetta frumvarp þarfnist
skoðunar. Það sé nauðsynlegt
að fá rammalöggjöf um kirkj-
una og kirkjulegt starf, því að
löggjöfin sem slík er viðurkenn-
ing á réttindum og skyldum
kirkjunnar. Hins vegar er þetta
þjóðkirkja, en ekki ríkiskirkja,
og það þarf því að tryggja
sjálfstæði kirkjunnar í innri
málum. Kirkjan óskar ekki eftir
afskiptum ríkisins af innri
málum." sagði séra Bernharð-
ur.
í umræðuhópum á presta-
stefnu korn m.a. fram sú hug-
mynd að samin verði erindisbréf
fyrir hvern prest á hverjum stað
og a nverjum tinra, þar senr
starfsaðstæður eru svo misrnun-
andi eftir prestaköllum. Einnig
kom fram hugmynd um, að
prófastar verði kosnir til ákveð-
ins tíma og að starfsvettvangur
þeirra verði aukinn. Af því
tilefni varð vísan hér að ofan til.
Prestastefnan var haldin í
Húsmæraskólanum á Laugar-
vatni og sagði séra Bernharður,
að lífið hefði leikið við þá presta
þar í dásamlegu sólskini.
Hjálmar Ólafs
son látinn
■ Hjálmar Ólafsson
kennari og formaður Nor-
ræna félagsins á íslandi var
bráðkvaddur á heimili sínu
síðdegis á miðvikudag.
Hjálmar var fæddur í
Reykjavík 25. ágúst 1924 og
var því tæplega sextugur að
aldri. Foreldrar hans voru
Ólafur Einarsson sjómaður
og síðar vörubílsstjóri í
Reykjavík og kona hans
Dóróthea Árnadóttir.
Hjálmar stundaði nám við
Háskóla fslands á fimmta
áratugnum og lauk þaðan
prófum í heimspeki, efna-
fræði, ensku, dönsku og upp-
eldisfræði. Lagði hann stund
á kennaranám í Danmörku
næstu ár.
Hann var lengi kennari
við Gangfræðaskóla Austur-
bæjar, lektor við borgarhá-
skólann í Amsterdam í eitt
ár og frá 1970 kennari og
konrektor við Menntaskól-
ann í Hamrahlíð. Frá 1962
til 70 gegndi Hjálmar stöðu
bæjarstjóra Kópavogs og var
um langt skeið formaður
Samtaka sveitarfélaga í
Reykjaneskjördæmi. Hann
var í framkvæmdaráði sam-
bands Norrænu félaganna
frá 1970 og formaður Nor-
ræna félagsins á Islandi frá
1975. Auk þessa gegndi hann
fjölda annarra trúnaðar-
starfa fyrir félagasamtök og
opinbera aðila. Eftir hann
liggur fjöldi þýðinga auk
greinaskrifa um menn og
málefni. Hjálmar var tvígift-
ur og er eftirlifandi kona
hans Nanna Björnsdóttir frá
Sveinatungu á Mýrum.