NT - 14.08.1984, Blaðsíða 8

Þriðjudagur 14. ágúst 1984 8
ð heilla
Sjötugur:
Gísli Halldórsson
húsameistari og formaður Ólympíunefndar islands
■ í dag kemur út hingað frá
XXIII. Olympíuleikunum, sem
háðir voru í Los Angeles, hið
ágæta lið íþróttafólks, - kepp-
endur og forustumenn -
sem þar mætti fyrir hönd okkar
íslendinga meðal 139 annarra
þjóða. Með sæmd komu þessir
30 íþróttamenn fram á 5 keppn-
isvettvöngum leikanna, þar sem
þeir hafa keppt i 8 sundgreinum,
6 frjálsíþróttagreinum, tveimur
flokkum júdó, á einni bátsgerð
siglinga og í 6 leikjum í hand-
knattleik. Lögð er áhersla á að
taka sæmdarvænlega þátt í
Ólympíuleikum. Sæmd er fyrir
ísl. þjóð, að félagssamtökum
áhugamanna um íþróttir tekst
að samstilla marga innan
hennar, til þess að takast megi
að þjálfa og búa til farar hóp
íturmenna, gera dvöl og þátt-
töku þeirra mögulega, svo að
framkoma þeirra fellur eigi í
skugga hópa stórþjóða. Við
heimkomuna er helsti saman-
burðurinn við íþróttafólk ann-
arra þátttökuþjóða þessi: 46
þeirra vinna til verðlauna og
meðal þeirra er ísland, sem
hlotið hefur ein verðlaun eins
og sjö aðrar þjóðir; einn kepp-
andi kemst í milliriðla i hlaupi;
annar nær að verða meðal sex
þeirra bestu í kastgrein; og lið
Isiands í handknattleik nær
sjötta sæti og vinnur þjóðinni
rétt til keppni í úrslitum næsta
heimsmeistaramóts í hand-
knattlcik; og unnin eru brons-
verðlaun með Vestur-Þjóðverj-
um í 95 kg þyngdarafl. í júdó.
Sá er einarðast og markvissast
hefur unnið að þátttöku okkar
íslcndinga í þessum Ólympíu-
leikum er Gísli Halldórsson,
sem s.l. 12 ár hefur verið for-
maður Ólympíunefndar
íslands. Aðdáunarvert er
hversu honum og félögum hans
í framkvæmdastjórn nefndar-
innar hefur tekist að afla fjár og
nota það af hagsýni svo að
undravert er hvað áorkast hefur
fyrir fé af rýrum sjóði til fjár-
frekra verkefna.
Síðastliðinn sunnudag 12.
ágúst var lokahátíð XXIII.
Ólympíuleika í Los Angeles og
þar var Gísli Halldórsson stadd-
ur ásamt frú sinni í hópi Ólymp-
íufara og hélt upp á 70 ára
afmæli sitt. Vonandi er að hon-
um hafi gefist næði til þess að
njóta kveðjuatriða hins mikla
móts og í samgleði fjöldans yfir
leystum íþróttalegum verkefn-
um fyrir samstöðu 140 þjóða í
þessum fögnuði, skynjað hve
þarft verk er unnið þjóðinni
með því að koma henni virkri
og með sæmd inn meðal þjóð-
anna. Einnig er það ósk okkar
sem höfum notið fórnfúsra
starfa Gísla að kona hans Mar-
grét hafi mátt finna þarna í
Coliseum Los Angelesborgar
hvílíkt verk maður hennar hefur
leyst af höndum, að ísland er
með í þessari miklu hátíð.
Gísli Halldórsson fæddist að
Jörfa í Kjalarneshreppi, Kjósar-
sýslu, 12. ágúst 1914. Sonur
Halldórs bónda Halldórssonar
og konu hans Guðlaugar Jóns-
dóttur. Að Gísla standa borg-
firskar ættir. Ættarmót þessara
ætta eru sterk. Vart meðalmenn
á hæð. Kvikir og snarpir í
hreyfingum - léttir í spori, fá-
mæítir, orðheldnir, röskir til
starfa og áberandi snyrtimenni.
Þessa lýsingu hefi ég frá föður
mínum sem var utanbúðarmað-
ur verslunar Gunnars Gunnars-
sonar, sem stóð þar sem nú er
Búnaðarbanki íslands við Hafnar-
stræti. Bændurt.d. afKjalarnesi
áttu viðskipti við þessa verslun
og því kynntist faðir minn Hall-
dóri og héldust þau kynni, er
þau Guðlaug fluttust til Reykja-
víkur og settust að í vesturbæn-
um með sinn stóra barnahóp.
Mér er minnisstæð umsögn, sem
faðir minn lét falla við mig um
föður Gísla: „Halldóri var ekki
sama, þó fátækur væri, hvað
hann dró í búið til barna sinna.
Sumir tóku nær óæti, t.d. illa
verkað tros. Horfðu meir í aura
en gæði.“
Gísli fer fljótlega eftir kom-
una til Reykjavíkur að iðka
knattspyrnu og 12 ára gamall er
hann orðinn félagsbundinn í
KR og í því félagi er hann
virkurenn. Hann erfljótt valinn
í keppnislið sinna aldursstiga og
síðar í meistaralið og úrvalslið
KR. Árið 1935 er hann valinn í
knattspyrnulið til Þýskalands-
farar. Á unglingsárum Gísla var
að vetrinum stunduð leikfimi en
knattspyrnan var íþrótt hins
stutta sumars.
Hin síðari ár hefur Gísli verið
iðkandi golfs og náð góðri færni
í þeirri íþrótt. Um skeið sinnti
hann hestaíþróttum. Um 1930
eignaðist KR Bárubúð við
Tjörnina. Starfræktu hana um
skeið sem íþróttahús og félags-
heimili. Árið 1945 nema KR-
ingar land milli Kaplaskjólsveg-
ar og Eiðsgranda. Selja Báruna
og taka fyrsta grasvöllinn hér-
lendis til notkunar 1951 og
íþróttasal 16x32 m ásamt félags-
heimili í notkun 1953 en þá var
löglegt að leika lands- og al-
þjóðaleiki í handknattleik á
15x30 m velli. Malarvöllur og
annar grasvöllur verða tilbúnir
um þetta leyti, sem nú hefur
verið breytt í stærri leikvanga.
Viðbót er gerð við KR-húsið
1967, íþróttasalur 22x44 m og
nú hefur KR fitjað upp á nýrri
viðbót við KR-húsið, sem á að
fela í sér aukið rými til félags-
starfa annarra en íþrótta. KR
hefur eigi látið sér nægja land-
nám við fjörumál heldur sett
félagsstarf niður til fjalla. í
Skálafelli efst á Kjalarnesi reisir
félagið skíðaskála 1936. Sá er
endurbyggður 1955 og stækkað-
ur 1959. A þessum skíðaslóðum
kemur KR fyrir fyrstu full-
komnu skíðalyftunni 1960. Nú
t
Eiginmaður minn,
Þórhallur Sæmundsson,
fyrrverandi bæjarfógeti
á Akranesi
er látinn.
Elísabet Guðmundsdóttir.
Móðir okkar, tengdamóðir og amma
Þorbjörg Halldórsdóttir frá Höfnum
Hófgerði 6, Kópavogi
lést á Landspitalanum fimmtudaginn 9. ágúst.
Útförin fer fram frá Kópavogskirkju mánudaginn 20. ágúst kl.
13.30.
Þuríður Halldórsdóttir, Jóhannes Brandsson,
Halldór Halldórsson, Sigríður Jóhannsdóttir
og barnabörn.
eru þarna 8 lyftur með tilheyr-
andi lyftuskýlum og öflugur
troðari. Að öllum þessum
íþróttamannvirkjum hefur Gísli
Halldórsson starfað og teiknar
þau endurgjaldslaust.
íþróttaféíögin hafa verið
mörgum unglingnum góður
skóli, enda innan þeirra verið
frábærir manndómsmenn, sem
gefið hafa sig að þeim eins og
t.d. í KR Erlendur Ó. Péturs-
son, forstjóri, Guðmundur
Ólafsson, skósmiður og Kristj-
án L. Gestsson, verslunarstjóri.
Félagsstarf Gísla í KR hefur
auðsýnilega verið honum mikill
skóli.
Um 1930 gerist Gísli iðnnemi
í húsasmfði og lýkur sveinsbréfi
1935. Eftir að hafa starfað að
húsasmíðum, heldur hann til
Danmerkur og hefur nám í
byggingardeild „Det Tekniske
Selskabs Skole“ í Kaupmanna-
höfn, sem hann lýkur 1938 og
innritast þá í deild húsagerðar-
listar í „Det Kongelige Ak-
ademi for Skönne Kunster“.
Um það leyti, sem hann lýkur
náminu, ráðast Þjóðverjar inn í
Danmörku, svo að prófi fær
Gísli ekki lokið. Á árinu 1938
kvongast Gísli danskri konu,
Inger Margrete Erichsen og er
hernámið hefst hafa þau eignast
soninn Leif.
í október 1940 býðst íslend-
ingum í Danmörku för um Sví-
þjóð og Finnland til Petsamo
þangað sem m/s Esja er send til
að flytja þá heim. Þau Margrét
með hinn unga son takast þessa
för á hendur, því eigi er álitlegt
að dvelja á danskri grund.
Heimkominn hefur Gisli störf
að húsateiknun en heldur þegar
að heimsstyrjöldinni lokinni til
Kaupmannahafnar og lýkur þar
prófi í húsagerðarlist 1947. Þeg-
ar við heimkomuna tekur hann
til við þar sem frá var horfið.
Hann hefur bæði unnið einn og
starfrækt stofu með öðrum.
Teiknistofuna h.f. Ármúla 6 í
Reykjavík hefur Gísli Halldórs-
son um nokkurt skeið starfrækt
með nokkrum samstarfs-
mönnum.
Ég hafði nýlega hafið störf
sem íþróttafulltrúi ríkisins er
Gísli kom heim með m/s Esju.
íþróttanefnd ríkisins þurfti að
láta teikna og semja forsagnir
um gerð íþróttamannvirkja.
Aðeins tæpan helming þeirra 11
leikfimisala, sem til voru 1940
höfðu h úsameistarar teiknað.
Af 29 sundlaugum höfðu verk-
fræðingar eða húsameistarar
teiknað sjö. íþróttavellir með
brautum höfðu áhugamenn um
íþróttir teiknað t.d. í Vest-
mannaeyjum, á Akureyri og í
Reykjavík.
Guðjón húsameistari ríkisins
Samúelsson hafði kynnt sér vel
sundhöllina í Fredriksberg í
Kaupmannahöfn áður en hann
gerði teikningar af Sundhöll
Reykjavíkur. Bárður ísleifsson
starfsmaður í skrifstofu húsa-
meistara ríkisins hafði við próf-
töku unnið teikningu af yfir-
byggðri sundlaug. Það var því
góður fengur fyrir íþróttanefnd
ríkisins og mig að geta fengið að
njóta starfa húsameistara, sem
var áhugasamur íþróttamaður
og hafði kynnt sér hönnun
íþróttavalla og sala ásamt til-
heyrandi húsakynnum. Fram-
kvæmd við gerð íþróttavalla er
t.d. ekki einvörðungu á yfir-
borðinu. Framkvæmdin er engu
minni undir því og því þarf að
hanna það verk engu síður. Ég
hafði orðið þess var að teikning-
ar eða hönnun íþróttamann-
virkja var vanmetin og því var
mikill fengur að komu kunn-
áttusams áhugamanns sem
Gísla til starfa að íþróttalegri
mannvirkjagerð.
Þegar félagsheimilasjóður
tók til starfa 1948, þurfti að gera
leiðbeiningar um gerðir félags-
heimila og þar sem salir þeirra
voru í flestum tilfellum þeir
einu margra byggðarlaga sem
unnt var að stunda í íþróttir
þurfti að taka tillit til þessara
sérþarfa af skilningi og því var
leitað til Gísla Halldórssonar
með þessi verkefni. Við þetta
tækifæri skal Gísla vottað þakk-
læti fyrir hvað vel hann samein-
aði við lausn verkefna íþrótta-
legs eðlis, íþróttamennsku og
kunnáttu í húsagerð. í skrám
yfir íþróttamannvirki og félags-
heimili, sem íþróttanefnd ríkis-
ins hefur nýlega birt, má sjá hlut
Gísla í fjölda þessara mann-
virkja. Er Gísli var kominn í
raðir húsameistara, lét hann
fljótt málefni þeirra til sín taka
t.d. vann hann að stofnun bygg-
ingarþjónustu félags þeirra og
árin 1956 og 1957 var hann
formaður Arkitektafélags
fslands.
Samkvæmt íþróttalögum
skyldi landinuskipt í íþróttahér-
uð og þeir, sem innan hvers
héraðs ynnu að íþróttamálum
bindast samtökum. Þessi sam-
tök urðu eigi stofnuð í Reykja-
vík fyrr en 1944 - IBR - og var
Gísli þegar kosinn í stjórn
þeirra. Formaður IBR varð
hann svo 1949 og starfaði sem
slíkur til 1962, að hann var
kosinn forseti ISI. Mörg mikil-
væg verkefni leysti stjórn IBR
undir forustu Gísla og í sam-
vinnu við borgarstjórnina t.d.
yfirtöku Hálogalands og starf-
rækslu, eflingu slysasjóðs, skipt-
ingu borgarinnar í starfssvæði
íþróttafélaganna, myndun sam-
taka að smt'ði og starfrækslu
sýninga - og íþróttahús í Laug-
ardal, o.s.frv.
Formennsku nefndar, sem
annast skyldi hátíðahöld í sam-
bandi við 50 ára afmæli ISI tók
Gísli að sér 1961. Þessi nefnd
setti hátíðasýningu á svið Þjóð-
leikhússins, gaf út 50 ára sögu
ISI og lagði grundvöll að
íþróttamiðstöð ISI í Laugardal.
f átján ár eða til 1980 var
Gísli Halldórsson forseti ISI og
var á íþróttaþingi kosinn heið-
ursforseti sambandsins. í stjórn-
artíð hans tókst meðal annars,
að efla samskipti við ungmenna-
og íþróttafélög, að treysta
tengslin við héraðssamböndin
og gera þjónustustörf sérsam-
bandanna virkari, að fá auknar
fjárveitingar frá Alþingi, að
koma getraunum á með meiri
félagslegum hætti, að koma
slysatryggingu íþróttamanna
lögbundið inn til almannatrygg-
inga, að starfrækja þjónustu-
miðstöð í eigin húsakynnum, að
starfrækja sumarbúðir að Laug-
arvatni, að halda á áratugs fresti
vetrar- og sumarhátíðir íþrótta-
manna (1970 og 1980), að örva
almenning til aukinna íþrótta-
iðkana, að mennta leiðbeinend-
ur og þjálfara (fræðslunefnd),
að koma á og viðhalda nánu
samstarfi við erlendar íþrótta-
stofnanir og samtök, - og þá
einkum á hinum Norðurlöndun-
um, að ná fram aukinni fjárveit-
ingu frá Norræna ráðinu o.s.frv.
Starfsfúsir menn um félags-
mál vilja leiðast til þátttöku í
stjórnmálum. Hvortveggja er
til, að flokkur vill ná þeim til sín
eða þeir sjálfir finna að áhuga-
mál þeirra verða eigi leyst,
nema þeir nái áhrifum innan
stjórnmálaflokks. Hvað dró
Gísla inn í stjórnmál, veit ég
ekki en varaborgarfulltrúi er
hann orðinn 1954-’58 og borg-
arfulltrúi 1958-74. Varaforseti
borgarstjórnar verður hann
1958. í borgarráði situr hann
1962-70. Forseti borgarstjórnar
er Gísli Halldórsson 1970-74.
Mig skortir þekkingu á störfum
Gísla sem borgarfulltrúa en
byggingarmál og skipulagsmál
lét hann sig mikið varða. Eðli-
lega tók hann að sér oddastöðu
um íþróttamálefni meirihlut-
ans.
Borgin hafði lengi starfrækt
íþróttavallarnefnd, sem Gísli
annaðist formennsku fyrir 1958-
’62, að hann fékk gerða skipu-
lagsbreytingu á stjórn íþrótta-
mála borgarinnar og stofnað
var íþróttaráð hennar, sem
skyldi annast starfrækslu íþrótta-
mannvirkja hennar og yfirstjórn
íþróttamála, sem borgin léti sig
varða. Formaður þessa ráðs var
Gísli 1962-74. Af merkum
málum, sem ráðið lét til sín taka
á þessum árum má nefna íþrótta-
mannvirki í Laugardal, leik-
vangur, sundlaug og sýninga-
og íþróttahöll; skíðamannvirki
og íþróttavelli félaganna; Blá-
fjallasvæðið; lán til félaganna,
sem vinna að íþróttamannvirkj-
um, uppí væntanleg framlög úr
íþróttasjóði ríkisins o.s.frv.
Fyrir 11 árum tók Gísli að sér
formennsku Ólympíunefndar
íslands. Hafði hann þá verið í
18 ár varaformaður nefndarinn-
ar og störfin oft hvílt þungt á
honum. Það þarf atorku og
hugkvæmni að sjá ólympíu-
förum farborða fjárhagslega,
ekki aðeins vegna ferðalaga og
uppihalds, heldur einnig hvað
varðar þjálfun og margháttaða
fyrirgreiðslu. Það mun því hafa
verið Gísla Halldórssyni og frú
hans nokkur umbun fyrir mikið
og langvarandi álag að fá að
njóta frækilegrar frammistöðu
ísl. íþróttafólks, er hann fyllir
sjöunda tug ævi sinnar.
Heill og þakkir Gísla Hall-
dórssyni og konu hans til handa.
Þorsteinn Einarsson
Jón Sigurður Ólafsson
skrifstofustjóri
Hinn 5. ágúst s.l. lést að
heimili sínu, Hávallagötu 5
Reykjavík, Jón Sigurður Ólafs-
son skrifstofustjóri í félagsmála-
ráðuneytinu.
Hann var fæddur 7. október
1919 í Geiradal. Foreldrar hans
voru hjónin Ólafur Elías bóndi
Þórðarson Níelssonar bónda á
Þórustöðum í Strandasýslu og
Bjarney Ólafsdóttir bónda í
Króksfjarðarnesi Eggertssonar.
Jón íauk prófi í lögfræði frá
Háskóla íslands árið 1946.
Hann starfaði í dóms- og kirkju-
málaráðuneytinu frá júlí til 1.
nóv. 1946, gerðist síðan fulltrúi
hjá sýslumanninum og bæjar-
fógetanum í Hafnarfirði. Hann
varð fulltrúi í félagsmálaráðu-
neytinu 23. febr. 1947, skipaður
deildarstjóri 6. jan. 1970 og
skrifstofustjóri 1973 tilæviloka.
Kynni mín af Jóni S. Ólafs-
syni hófust þegar ég kom til
starfa í félagsmálaráðuneytinu
í ársbyrjun 1953. Við vorum þar
samstarfsmenn í rúmlega
tuttugu ár.
Jón var rúmlega meðalmaður
á hæð, vel vaxinn og þreklegur,
dökkhærður og fríður sýnum.
Hann var maður hógvær og
hæglátur í allri framkomu, ljúf-
ur f viðmóti og vildi hvers
manns vanda leysa. Hann var
og vandvirkur maður og vann
störf sín með alúð og samvisku-
semi. Hann hafði næma tilfinn-
ingu fyrir íslensku máli. Mér
þótti gagnlegt að leita álits hans
í þeim efnum sem fleirum og
bað hann stundum að lesa yfir
það, sem ég hafði fest á blað og
segja mér hvað honum þætti
betur mega fara. Með honum
var gott að vera.
Við hjónin höfðum allnáin og
góð kynni af Jóni og hans ágætu
konu og fjölskyldu austur við
Þingvallavatn þegar við fengum
þar sumarbústaðaland og reist-
um okkur þar sumarbústaði.
Við Jón og fjölskyldur okkar
unnum þar sameiginlega að efn-
isútvegunum og flutningum á
landi og á vatninu með ágætum
bát, sem Jón átti. Það voru
skemmtilegar samverustundir.
Þá kynntist ég nýrri hlíð á Jóni.
Mér sýndist hann vera afar góð-
ur smiður, hagsýnn og úrræða-
góður. Hann vann mikið að
smíði sumarhúss síns. Allt sem
að því laut bar vott um snyrti-
mennsku og smekkvísi. Okkur
Sigrúnu minni fannst mikið
traust í því, þegar við vorum í
bústað okkar, ef Jón, kona hans
og/eða fjölskylda voru í bústað
sínum í grennd við okkar hús,
einkum eftir að ellin fór að
sækja fast að okkur. Margan
góðan greiða eigum við Jóni og
fólki hans að þakka.
Fáum dögum áður en Jón lést
leitaði ég til hans um upplýsing-
ar um ákveðna þjónustu, sem
ég þurfti á að halda. Hann bauð
mér þá að sjá um mál þetta fyrir
mig og gerði það með sóma eins
og honum var lagið. Hann kom
á heimili okkar með umræddan
hlut og dvaldi góða stund hjá
okkur hjónum, léttur í skapi,
hress og hraustur að því er best
var séð. Þarna ræddum við sam-
an um daginn og veginn á
meðan hann stóð við. Síðan bar
fundum okkar ekki saman og
nú er hann horfinn.
Við hjónin og fjölskylda okk-
ar þökkum einstaklega ánægju-
lega samfylgd og vottum frú
Ernu Óskarsdóttur, eftirlifandi
konu hans og fjölskyldu hennar
einlæga samúð.
Hjálmar Vilhjálmsson.