NT - 14.08.1984, Page 12

,.ý'//w1
m Sigurður Þórðarson stöðvarstjóri í Kollafirði skilar seiðum í
flotkví, eftir þyngdar- og lengdarmælingu. NT-mynd: ah
Seiðaskemma laxeldisstöðvarinnar í Kollaflrði. í hverju keri eru 5-!
Ekkert sem gef ur okkur s
■ „Það er vel hægt að tvöfalda þjóðartekjur íslendinga
á næstu tíu árum með fiskræktinni einni. Ég hef sagt það
áður, og ég stend við það.“
Eyjólfur Konráð Jónsson alþingismaður er ekki í
nokkrum vafa um í hverju helsti vaxtarbroddur íslensks
efnahagslífs næstu ára og áratuga er fólginn. Laxeldi er
töfraorðið.
Laxeldi hefur verið stundað lengi í stórum stíl í næstu
nágrannalöndum okkar og hefur gefið góða raun.
Norðmenn eru þar einna fremstir í flokki og hefur
eldislaxinn fært þeim drjúgar tekjur. Það er því kannski
ekki f urða þótt íslenskir athaf namenn renni hýru auga til
fiskeldisins, þegar hefðbundnir atvinnuvegir okkar,
landbúnaður og sjávarútvegur, standa höllum fæti, og
Ijóst er, að við verðum að auka f jölbreytni atvinnulíf sins,
ef við ætlum að halda uppi lífskjörum í landinu. Áhugi á
þessari búgrein hef ur enda aukist til mikilia muna á allra
síðustu árum.
geti sjálfir fengið að virkja
gufuafl og verða þannig engum
háðir með orku.
Fiskeldi í stórum stíl á ís-
landi kallar því á mikla fjárfest-
ingu og stöðvarnar þurfa að
vera tiltölulega stórar til þess
að rekstur þeirra verði sem
hagkvæmastur. Eru nefndar
tölur eins og 500-1000 tonna
framleiðsla á ári.
Nýting jarðvarma við fisk-
eldi hefur þann kost, að með
því móti er hægt að flýta mjög
vaxtarhraða fisksins. íslend-
ingar geta þannig alið lax í
sláturstærð á helmingi
skemmri tíma en Norðmenn,
sem ala sinn fisk við náttúru-
legt hitastig í fjörðum um allt
land.
Jarðvarminn forsendan
„Engir nema íslendingar eru
svo vitlausir að vita ekki, að
við eigum besta fiskræktarland
heimsins," segir Eyjólfur
Konráð, þegar hann er spurður
um möguleika laxeldis á ís-
landi.
Menn eru almennt sammála
um, að ísland búi yfir miklum
möguleikum til fiskeldis. í því
sambandi er það jarðhitinn,
sem skiptir sköpum. „Jarðhiti
er algjör forsenda fyrir raun-
liæfu fiskeldi hér á landi,“
segir Árni ísaksson fiskifræð-
ingur hjá Veiðimálastofnun í
skýrslu, sem hann hefur samið
um „mikilvægi jarðhita við
fiskeldi hér á landi“.
Sá galli er þó á gjöf Njarðar,
að nýting jarðvarma til laxeldis
er mjög dýr og orkuþörfin er
mikil. í skýrslu sinni segir
Árni, að fiskeldi á íslandi geti
flokkast undir orkufrekan
búskap. Fiskeldi sé þar komið
í beina samkeppni við þær
greinar ylræktar, sem noti 50-
100 gráðu jarðhita, svo og
húsahitun. Það hafi þó þá
sérstöðu að geta nýtt temprað-
an jarðvarma, 10-50 gráðu
heitan.
Ingimar Jóhannsson fiski-
fræðingur hjá Fiskifélaginu
segir, að ef fiskeldisstöðvar
þurfi að kaupa orku frá ríkis-
netinu á fullu verði, séu mögu-
leikar þeirra fremur hæpnir.
Öðru vísi horfi við ef menn
Treyst á ratvísina
Fiskeldisstöðvum á íslandi
má skipta í fernt. í fyrsta lagi
eru stöðvar, sem eingöngu ala
upp gönguseiði. í öðru lagi
stöðvar, sem ala lax í slátur-
stærð. í þriðja lagi eru hafbeit-
arstöðvar, þar sem gönguseið-
um er sleppt í sjóinn og síðan
treyst á ratvísi þeirra og þau
skili sér aftur sem fullvaxnir
fiskar. í fjórða lagi eru stöðvar,
þar sém laxinn er alinn upp í
kvíum í sjónum, en það er sú
aðferð, sem Norðmenn nota.
Hafbeitartilraunir hafa verið
stundaðar hér á landi í tvo
áratugi og hafa þær farið fram
víða á landinu. Reynslan af
þeim er mjög misjöfn, en eink-
um hefur hún þó verið erfið á
Norður- og Austurlandi.
Endurheimtuhlutfallið er það,
sem skiptir máli í hafbeitinni.
og fram til þessa hafa það
einkum verið tvær stöðvar,
sem liafa skarað fram úr. Ann-
ars vegar laxeldisstöð ríkisins í
Kollafirði, þar sem endur-
heimtan hefur verið 8-10%
síðastliðin 4-5 ár, og hins veg-
ar hafbeitarstöð Jóns Sveins-
sonar við Lárós á Snæfellsnesi,
þar sem endurheimtan hefur
verið 11-12% undanfarin ár,
en hefur mest farið í um 20%.
Hafbeitartilraunir hafa einn-
ig verið stundaðar norður í
Lóni í Kelduhverfi, þar sem
íslensk-norska fyrirtækið ísnó
hefur aðstöðu, svo og í Vogun-
um þarsem Fjárfestingafélagið
og bandarísk fyrirtæki hyggja
á byggingu stórrar stöðvar.
Ákvarðanir um framhald
starfseminnar á hvorum
tveggja þessara staða verða
teknar á næstunni. Spurningin
virðist ekki vera um hvort
haldið verður áfram og farið út
í alvöru rekstur, heldur fremur
um hversu hröð uppbyggingin
á að vera. ísnó hefur uppi
áætlanir um að fara í eitt
þúsund tonna framleiðslu, sem
þýðir 5 milljón seiða stöð mið-
að við 5% endurheimtu. Fjár-
festingarfélagið ætlar að reisa
10 milljón seiða stöð og verður
hún að fullu komin í notkun
árið 1989.
Sjávarkuldi takmarkar
Kvíaeldi í sjó er m.a. stund-
að af ísnó í Kelduhverfi og
Sjóeldi í Höfnum á Reykjanesi.
Laxinn er settur út í kvíarnar
að vorinu og alinn þar fram á
haust eða fyrripart vetrar, þeg-
ar honum er slátrað. Þá er
■ Sigurður Þórðarson stöðvarstjóri laxeldisstöðvar ríkisins í Kollafirði
matvöruverslanir á höfuðborgarsvæðinu.
Áhugi á laxeldi hefur stóraukist undanfarin missei
Þriðjudagur 14. ágúst 1984 12
—