NT - 27.03.1985, Qupperneq 7

Mörgum góðum manni er
farið að ofbjóða þessi leiksýn-
ing. Hætt er við að hún endi
með meiri ósköpum fyrir sjálfa
okkur og aðra en hægt er að
ímynda sér. Við þau leikslok
væri örlítil huggun að hafa þó
ekki tekið þátt í leiknum, eða
jafnvel reynt að afstýra
honum.
Okkar ágæti utanríkisráð-
herra getur hæglega leikið ann-
að hlutverk en hann nú gerir.
Tel ég reyndar að til þess sé
hann flestum hæfari. Fáir
menn í hans stöðu hafa þrátt
fyrir allt svo hreinan skjöld og
svo góða aðstöðu til að benda
á flís í annarra auga en hann.
Með það í huga, að á íslandi
hafi allir (a.m.k. ennþá) sæmi-
lega í sig og á, gæti hann
afþakkað kurteislega að taka
við ratsjárstöðvunum og bent
Bandaríkjaforseta á það, að
beinna lægi við að sjá þeim
þrjátíu milljónum atvinnuleys-
ingja og flækinga farborða,
sem samkvæmt nýlegum frétt-
um lifa á sultarmörkum í
Bandaríkjunum, heldur en að
leggja í dýrar fjárfestingar á
íslenskum annesjum í þágu
dauðans.
Með það í huga, að á Islandi
er enginn settur á hæli fyrir
vondar skoðanir, getur utan-
ríkisráðherrann okkar borið
höfuðið hærra en flestir erlend-
ir starfsbræður hans og beitt
sér fyrir því á alþjóðavettvangi
að kjarnorkuvopn verði af-
numin.
Á sínum tíma fengu íslensk-
ir ráðamenn, en í þeirra hópi
var einmitt Geir Hallgrímsson,
framgengt réttlætiskröfum smá-i
þjóðar gegn ofstopa voldugra
stórþjóða, og er þar átt við
fiskveiðideilur við Breta og
Þjóðverja. Með það í huga
getur utanríkisráðherrann
okkar barist djarflega fyrir því,
að þjóðir heims beiti kjarn-
orkuveldin refsiaðgerðum til
þess að þvinga þau frá hel-
stefnu sinni. Fordæmi þess eru
til dæmis aðgerðir sem Suður-
Afríka .verður að sæta vegna
ógeðslegra laga um kynþátta-
misrétti. Með stöðugri við-
leitni bestu manna verður vart
öðru trúað en hinn breiði fjöldi
rísi upp og hristi af sér þau
dauðatök, sem hið alþjóðlega
vígbúnaðarauðvald hefur á
heimsbyggðinni. Aðalatriðið
er að fljóta ekki sofandi að
feigðarósi.
í mars 1985
Olafur Kristjánsson, bóndi
Geirakoti, Sandvíkurhreppi
Guðmundur P. Valgeirsson:
Vantar fólk trúðleikara
■ Laugardaginn 9. mars
skrifar Baldur Kristjánsson
grein í NT um stjórnmálaflokka
þjóðarinnar og framtíðarhorf-
ur þeirra. Greinin er um margt
athyglisverð. Þar koma fram
viðhorf sem almenningur hefur
líklega ekki áttað sig á þó
mörg teikn í þá átt hafi verið á
lofti.
Baldur vekur athygli á því
að gömlu stjórnmálaflokkarnir
standi nú höllum fæti gagnvart
kjósendum, allir nema Al-
þýðuflokkurinn, nú á síð-
ustu vikum og mánuðum. Tel-
ur hann mestar líkur á að
Framsóknarflokkurinn þurrkist
því sem næst út í næstu kosn-
ingum. Pví valdi meðal annars
tengsl hans við bændur og að
hann hafi „lagst gegn því að
bændur yrðu aflífaðir á einu
Þetta vill fólkið sjá og heyra. Það er
orðið svo vant skrípalátum fjölmiðl-
anna og skemmtiiðnaðarins að það
gáir ekki annars. Skynsamleg um-
ræða og rök skipta það litlu máli.
bretti, líkt og gerist með rollur
á riðusvæðum“ - Ja! Ljótt er
það, að flokkurinn skuli hafa
flækt sig í þeim fjanda! - Og
manni skilst, að flokkurinn
verði að losa sig undan því
ámæli, ef hann vilji ekki láta
kasta á sig rekunum. Sjálf-
stæðisflokkurinn dæmdur í for-
ustukreppu næstu árin og Al-
þýðubandalagið standi eins og
steingerfingur í marxískum
kenningum um alheimsbylt-
ingu.
Þó kemst hann að þeirri.
niðurstöðu, að Framsóknar-
flokkurinn hafi raunverulega
það til að bera, sem stjórn-
málaflokkur þarf til að valda
hlutverki sínu og vinna að
alhliða heill þjóðarinnar og
honum sé best „treystandi til
að halda í velferðarsamfélagið
án þess að missa allt út í kaldar
krumlur ríkisafskipta." - En
það nægir ekki. - Slíkt nær
ekki augum, eyrum eða hugs-
un fólks. - Hvað þarf þá til? -
Baldur veltir því fyrir sér, og
kemst óbeint að niðurstöðu.
Öllum er Ijóst hversu háan
byr Alþýðuflokkurinn siglir nú
undir forustu nýs formanns. -
Hvað hefur gerst? - Ekki hefur
stefna Alþýðuflokksins breyst
svo mjög frá því sem var fyrir
fáum vikum þegar flokkurinn
var við það að sálast úr mál-
efnafátækt, þó nóg væri moðið
að það ráði úrslitum. - Pað
sem hefur gerst, er að fram á
sviðið hafa þeir teflt trúði, sem
í oflæti sínu lætur allskyns
skrípalátum og skemmtir fólki
úti um allt land með látum
sínum. Allt hans tal og læti eru
loftbólur, sem eiga eftir að
springa eftirminnilega við
minnstu raunhæfu snertingu.
En það skiptir ekki máli. -
Þetta vill fólkið sjá og heyra.
Það er orðið svo vant skrípalát-
um fjölmiðlanna og skemmti-
iðnaðarins að það gáir ekki
annars. Skynsamleg rök og
umræða skiptir það litlu eða
engu máli. Slíkt fer fyrir ofan
garð og neðan og er látið sem
vind um eyrun þjóta af stórum
hluta fólks og þá einkum yngri
kynslóðarinnar. Þarna er
kannski áfengis- og bjórþorst-
inn einn anginn af. Pað er
harður dómur um menningu
þjóðarinnar og árangur af
löngum skólasetum og „lær-
dómi“. - Eru það læti á borð
við þau, sem Jón Baldvin hefur
í frammi er vantar til að ná
athygli og fylgi fólks? - Niður-
stöður af vangaveltum Baldurs
benda til þess að svo sé.
Víst er að horfur Framsókn-
arflokksins eru ekki góðar í
því trúðleika andrúmslofti sem
nú ræður ríkjum í íslenskum
stjórnmálum og lífsviðhorfum.
En hver mælir með því að
flokkurinn fari að fordæmi Al-
þýöuflokksins í þessurn
efnum? - Ekki mæli ég með
því að flokkurinn taki upp þá
háttu. Enn um sinn verður að
freista þess að heilbrigð dóm-
greind manna ráði meiru um
viðhorf manna um stefnur og
stjórnmálaviðhorf en lýð-
skrum og trúðleikar. Það mun
farsælast til árangurs, þegar
blöðrurnar eru sprungnar. En
þess þurfa framsóknarmenn
vel að gæta, að sofna ekki á
verðinum undir þeim skrípa-
látum sem nú eru leikin á
mörgum sviðum. - Hitt er svo
annað mál, hvort Framsókn-
arflokkurinn hefur farið rétta
leið með því að leggja niður
málgagn sitt og láta þeim
mönnum eftir túlkun mála
sinna, sem ekki vita í hvorn
fótinn þeir eiga að stíga. -
Með því hefur flokkurinn orð-
ið eins og vopnlaus maður í
viðureign vopnaðra óvina.
Þess hefur hann m.a. goldið, -
þar þarf að ráða bót á. -
Velferð þjóðarinnar í nútíð og
framtíð er undir því komin að
hugsjón og stefna Framsóknar-
flokksins aukist fylgi í stað
þess að minnka eins og kann-
anir hafa sýnt að undanförnu.
Að því þurfa hugsandi menn
að vinna.
Bæ, 14. mars 1985
Guðmundur P. Valgeirsson
lýðræðissinnaða hluta verka-
mannastéttarinnar). Þar virð-
ist höfðað til allra þjóðfélags-
hópa jafnt. Kvennalistinn er
hins vegar hreinræktaður hags-
munaflokkur, það hreinrækt-
aður að þar fá engir að fara í
framboð nema þeir tilheyri
hagsmunahópnum. Framsókn-
arflokkurinn reynir eins og fyrr
segir, að höfða til þjóðarinnar
allrar, þó leynist ekki að hann
sækir uppruna sinn í bænda-
stétt. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur á síðustu misserum verið
að færast frá því að vera flokk-
ur þjóðarinnar allrar. Innan
hans hafa vaðið uppi sögulaus-
ir menn sem halda eða virðast
halda að algjört frelsi á öllum
sviðum leiði að lokum til hins
fullkomna samfélags. Virðist
sem flokkurinn hafi goldið
þess, öðrum flokkum fremur
að hafa innan sinna vébanda
fólk sem aldrei hefur neitt
þurft fyrir lífinu að hafa,
bleiubörn velferðarsamfé-
lagsins, eins og Jón Óttar
Ragnarsson kallar þau. Hefur
flokkurinn orðið fyrir því óláni
að missa þessi börn upp í
hæstu hæðir, og setur það mark
sitt á starf flokksins. Það er
ekki eins áberandi í fari hans
og áður að hann gæti hags-
muna allra stétta, hefur nú
meiri frj álshyggj usvip en oftast
áður og missir nú í mikium
mæli tiltrú t.d. launafólks. Einn-
ig hlýtur hann að missa fylgi
landsbyggðarinnar af þeirri
einföldu ástæðu að þær frjáls-
hyggjukenningar sem stöðugt
verða meira áberandi innan
hans hljóta að leiða til þess að
fjármagn og fólk dregst til
höfuðborgarsvæðisins.
Það sem sameinar
En hvað um það, þetta átti
ekki að vera nein árás á Sjálf-
stæðisflokkinn. Að því má
færa gild rök að okkur farnist
betur ef við lítum á
stjórnmálin sem sameiginlegan
vettvang okkar til að sækja
fram til bættra lífskjara. Stjórn-
endur reyni í sem minnstum
mæli að líta á sig sem fulltrúa
ólíkra afla, en leggi áherslu á
það að við erum ein þjóð,
sáralítil, og það sem sameini
okkur sé miklu meira en það
sem sundri okkur. En til þess
að slík hugsun vinni á, verðum
við að stuðla að sem mestum
jöfnuði meðal okkar bæði hvað
snertir tekjur landsins barna og
aðstöðu alla. Mikill mismunur
í þessum efnum kallar óhjá-
kvæmilega á baráttu þeirra
sem telja sig búa við skertan
hlut.
Hættur örtölvu og
tæknibyltingar
Þessi velferðarhugsun hefur
reyndar mjög mótað íslenskt
þjóðfélag undanfarna áratugi,
en nú bendir margt til þess að
við þurfum að vera vel á verði
til þess að missa ekki þjóðfé-
lagið út um allar koppagrundir
ójíkra hagsmuna og aðstöðu.
Örtölvu- og tæknibyltingin get-
ur sem sé leitt til þess að þeir
sem búa yfir þekkingu og fjár-
magni geti auðgast á kostnað
þeirra sem ekki búa yfir slíku.
Vitundaiðnaðurinn (fjölmiðlar
hverskonar) er kominn á það
stig að þeir sem ráða þar geta
beitt þeim á lævísari hátt en
áður til að móta viðhorf og
neysluvenjur. Hættan er sú að
við missum þjóðfélagið út í
tvær andstæður. Þá sem hafa
vald á hinni nýju tækni og þá
sem hafa það ekki. Við sjáum
þegar merki þessa. Þeir sem
vinna í tölvubransanum hafa
ævintýralega hátt kaup miðað
við aðra. Sama er að segja um
þá sem vinna í auglýsinga-
bransanum. Á sama hátt eru
tekjur útsjónarsamra kaupa-
héðna mjög miklar.
Á meðan þessu fer fram eru.
laun venjulegra stritara og
þjónustumarina ríkis og bæja
hraklega lág,
Það er engum blöðum um
að fletta að öll leggjum við
okkar að mörkurn til samfé-
lagsins og þeir ekkert síður
sem eru á lægsta kaupinu. Þess
vegna þurfum við ef við ætlum
að tryggja friðinn að finna leið
til þess að allir Islendingar búi
við sambærileg lífskjör. Að
öðrum kosti köllum við yfir
okkur stöðug áflog, og eigum
ekki annað og betra skilið.
Baldur Kristjánsson.
Miðvikudagur 27. mars 1985 7
------------------------;--1—.-.
7
Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaðsstj.: HaukurHaraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gíslason
Innblaðsstj.: Oddur Ólalsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guöbjörnsson
Skrifstofur: Siðumúli 15, Reykjavik.
Simi: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, iþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blaóaprent h.f.
Kvöldsímar: 686387 og 686306
Verð i lausasölu 30 kr. og 35 kr. um helgar. Áskrift 330 kr.
Kosningarívor-
fráleit hugmynd
■ Þeirri hugmynd hefur skotið upp á síðustu
dögum að rétt væri að efna til kosninga á
vordögum.
Þetta er fáránleg hugmynd sem gæti orðið
íslensku þjóðarbúi dýrkeypt.
Við sjáum nú hilla undir hagvöxt í fyrsta sinn
í nokkur ár og jafnframt er ljóst að næstu vikur
og mánuðir eru mjög viðkvæmur tími í stjórnar-
farslegu tilliti.
Kosningar myndu hafa í för með sér tveggja
til þriggja mánaða stjórnleysistímabil sem myndi
stefna í voða afgreiðslu nauðsynlegra mála.
Undir slíkum kringumstæðum er efnahagsstjórn
slök, eins og dæmin sanna. Við myndum missa
tök á verðbólgunni og sá ávinningur sem ríkis-
stjórnin hefur náð á því sviði hyrfi eins og dögg
fyrir sólu.
Af mörgum mikilvægum málum sem ríkis-
stjórnin vinnur nú að og ekki þola neina bið má
nefna aðstoð við húsbyggjendur og bændur
vegna fjárhagserfiðleika svo og nýsköpun í
atvinnulífi.
Pá er rétt að vekja athygli á því að hafið er
samráð við aðila vinnumarkaðarins um efna-
hags- og kjaramál og hvernig til tekst mun ráða
úrslitum um þróun efnahags- og atvinnumála
næstu ár.
Ýmsar kenningar gera ráð fyrir að stjórnmálin
séu stöðugur átakaleikur andstæðra afla í þjóðfé-
laginu. Ungir menn smitast gjarnan af slíkum
kenningum og fyrir þeim verður stjórnmálastarf-
ið einskonar framhald af strákaleikjum. Stöðug
barátta um völd og hagsmuni. Sífellt reynt að
koma höggi á andstæðinga.
Slíkum sést oft yfir hvað þjóðinni í heild er
fyrir bestu. Markmið þeirra verður breyting á
ríkjandi valdahlutföllum og hvorki hugað að
stað eða stund.
Vissulega þurfum við slíkt uppgjör öðru
hvoru. Það er einn af hornsteinum lýðræðisins
og stjórnskipun okkar gerir ráð fyrir því á a.m.k.
fjögurra ára freSti.
En nú verðum við að víkja öllum slíkum
hugmyndum til hliðar. Átök um breytt valda-
hlutföll myndu einungis seinka þeirri sókn til
bættra lífskjara sem þegar er hafin í kjölfar
vaxandi þjóðartekna.
Þau myndu drepa á dreif því átaki sem unnið
er að á sviði nýsköpunar í atvinnumálum, gera
út af við allt samráð aðila vinnumarkaðarins og
breyta raunhæfri aðstoð við húsbyggjendur og
bændur í innihaldslaus kosningaloforð valda-
þyrstra manna.
Við erum byrjuð að fikra okkur upp á við. í
trylltum darraðardansi kosningabaráttu og
stjórnarmyndunartilrauna myndum við aftur
hrapa niður á gilbotn.
Hver vill verða ábyrgur fyrir slíku?