NT - 26.06.1985, Síða 6

Miðvikudagur 26. júní 1985 6
Hvað eiga Alþingi og
menntó sameiginlegt?
■ Ólíkt hafast menn að.
Sumir vinna fullan vinnudag
allt árið um kring, 10 tíma á
dag, fimm daga vikunnar tólf
mánuði á ári að frádregnum
þeim dögum sem almennt
verkafólk fær í sumarfrí.
Aðrir - og þá þeir sem að
eigin áliti vinna hin ábyrgðar-
mestu störf - vilja ljúka sínu
ársverki af fyrir sauðburð og
haga jifnan öðrum fríum sín-
um þannig að standi á heilum
vikum.
Hér er að sjálfsögðu átt við
háttvirt Alþingi og háttvirta
alþingismenn en svo nefna þeir
hver annan.
Það er kannski að bera í
bakkafullan lækinn að tala illa
um þingmenn, en slíkt hefur
verið iðkað óspart síðustu ár
og oft að ósekju.
Óvönduð vinnubrögð
Það fer að verða ansi erfitt
að bera virðingu fyrir starfs-
háttum Alþingis, þrátt fyrir að
menn séu kannski fullir vilja
þar til. Nú síðustu daga hefur
fréttaflutningur af störfum
„háttvirts“ Alþingis verið svip-
aður og verið væri að lýsa
síðustu mínútum landsleiks í
knattspyrnu.
Þingmenn hafa notað ýmis
þau brögð sem iðkuð eru á
leikvellinum; þeir hafa tafið
leikinn með málþófi, skorað
sjálfsmörk með því að fella
eigin frumvörp og villt um fyrir
andstæðingnum með því að
leggja fram vitlaus frumvörp
og að síðustu virðist mikið
hafa oltið á úthaldi þing-
manna. Fundir stóðu fram á
nægur - svefnvana þingmenn
reyndu hvað þeir gátu til að
sitja hina af sér.
Eins og í menntó!
Þinghaldið minnir oft ansi á
menntaskóla. Þingmenn sitja
gjarna á kaffihúsum, það gera
menntskælingar líka. í þing-
húsinu er bjalla sem notuð er
til að kalla á þingmenn á sal,
sama er gert í menntó. Þing-
menn ræða mikið landsins
gagn og nauðsynjar - það gera
þau í menntó líka. Þingmenn
ganga með skjalatöskur og
ditto í menntó. í tímum má
bara einn tala í einu - sama
hér. En margir grípa fram í -.
oftast með fimmaurabrandara
- eins á báðum stöðum.
Stundum verða kennarar að
hasta á bekkinn og það gerist
einnig á þingi er deildarforseti
lemur í borðið.
Eins og í menntó er þing-
mönnum sett fyrir. Eins og í
menntó mæta menn oft ólesn-
ir. Eins og í menntó eru nokkr-
ir kúristar sem lesa alltaf
heima. En eins og í menntó fer
mestur tíminn í tossana.
En einn stórmunur er á
menntó og þingi. í menntó
þurfa nemendur að mæta í
próf á vorin þar sem prófað er
úr námsefni alls vetrarins. En
þeir á þingi eru sniðugri en svo
að láta nappa sig þannig. Þeir
bara breyta námsefninu og
sleppa því sem þeir ekki nenna
að lesa. Slíkt hefði þýtt fall í
menntó.
Þing til spari!
Á hátíðar- og tyllidögum er
mönnum gjarna tíðrætt um
virðuleik Alþingis - mikilvægi
þessarar löggjafarsamkundu
þjóðarinnar og virðuleika og
hátíðleik lýðveldis okkar.
„Fram fram aldrei að
víkja...“ o.s.frv.
En þinghaldið hefur notið
minnkandi virðingar á síðustu
árum og kenna þar margir um
ábyrgðarlausu hjali almenn-
ings og að sjálfsögðu blaða-
manna. Manna á meðal hefur
verið í tísku að kalla þingið
sirkus, athafnir þar sirkushald
og þingmenn trúða.
Óg hvað hafa þingmenn gert
til að reyna að halda virðingu
Alþingis á lofti? Ekki rétt
mikið. Þar hentar betur að
níða niður heilar starfsstéttir
úr lögvernduðu ræðupúlti
„háttvirts" Alþingis. Þar hent-
ar mönnum betur að tala um
störf annarra í umvöndunar-
tóni en að reyna að sinna
sínum þannig að þolanlegt
megi teljast.
Þingmönnum hefur farið
betur að hvetja aðra til að
herða sultarólina en nokkuð
annað. Nú þykja menn hvað
landföðurlegastir sem koma
fyrir kjósendur og tilkynna að
nú þurfi að draga saman seglin
„og að þjóðin hafi lifað um
efni fram“. Ekki orð um hver
það var sem hélt um budduna
meðan á þessari óráðsíu stóð.
Á meðan sultartilkynning-
arnar dynja á þjóðinni skipta
þingflokkarnir bróðurlega
milli sín sporslum og embætt-
um og virðist helsta regla við
úthlutun hinna æðstu embætta
vera sú að menntun og þekking
sé af hinu verra.
Hins vegar skuli þingmanna-
reynsla vera hátt metin og því
hærra sem líklegra er að við-
komandi þingmaður muni ekki
fá kosningu að nýju.
Nú nýverið hefur verið upp-
mannastéttarinnar eru nógu
slæm út af fyrir sig. Hitt er þó
öllu einkennilegra að halda
því fram að það sé merki um
gáleysi og neikvætt innræti að
biðja afann og ömmuna að
annast barnabarn sitt
kvöldstund! Þessi ummæli eru
hrein og bein móðgun við alla
afa og allar ömmur þessa
lands, sem lang flest telja það
mikinn heiður og hafa af því
ómælda ánægju að taka að sér
slíkt verkefni eina og eina
kvöldstund. Af ummælum
Jóns Oddssonar að dæma þá er
slíkt hins vegar orðið merki
um stórháskalegt athæfi og þá
væntanlega vegna þess að afar
og ömmur séu með öllu óhæf
að annast barnabörn sín. Og
þá væntanlega ekki aðeins nú
á dögum, heldur og um allar
aldir og undantekningarlaust."
Þegar menn verða sér
til háðungar
Við þetta er því að bæta að
allt annar blær var á varnar-
ræðu Svölu Thorlacius og hef-
ur hún örugglega gert skjól-
stæðingi sínum meira gagn en
nefndur Jón Oddsson. Hins
vegar vekur málflutningur
Sveins Snorrasonar hæstarétt-
arlögmanns, en hann er verj-
andi eins þriggja lögreglu-
■ Af einum af síðustu maraþonfundum þessa þings, rétt fyrir þinglok. Þingmenn neðri deildar fylgjast með umræðu efri deildar
um bjórinn og þegar þar var komið sögu var komið talsvert fram yfir miðnætti. NT-raynd Ari
Heimskuhjal í Hæstarétti
■ Það er óhætt að segja að
ræða Jóns Oddssonar fyrir
Hæstarétti þar sem flutt er hið
svonefnda Skaftamál hafi vak-
ið mikla undrun þeirra er á
hlýddu, en málflutningur lög-
mannsins var svo langt frá því
að vera boðlegur í samfélagi
fólks sem hugsar rökrétt að
þær spurningar hljóta að vakna
hvort of auðvelt sé að fá lög-*
mannsréttindi hér á landi,
hvað þá að öðlast málflutnings-
rétt fyrir Hæstarétti. Það eru
einkum ummælin um Skafta
sjálfan, um blaðamannastétt-
ina yfir höfuð og ummæli hans
um að það sé neikvætt og
gáleysislegt að láta ömmur og
afa passa barn eina kvöldstund
sem beinlínis eru ótrúleg.
Á forsíðu Alþýðublaðsins í
gær eru þessum ummælum
gerð nokkur skil og er í fyrir-
sögn vitnað í formann Blaða-
mannafélags íslands, Ómar
Valdimarsson, þar sem hann
kemst svo að orði að ummæli
Jóns Oddssonar séu „niður-
lægjandi fyrir Hæstarétt". Þar
sem Alþýðublaðið fer ekki of
víða tekur undirritaður sér það
bessaleyfi að birta greinina í
heild sinni hér.
„Niðurlægjandi
fyrir Hæstarétt1'
Þessi ummæli Jóns Odds-
sonar lögfræðings eru út í hött
og ég get ekki séð að þau séu
máli hans til framdráttar. Það
er í raun niðurlægjandi fyrir
Hæstarétt að menn leyfi sér
þar slík ummæli. Sjálfur var
Jón um daginn að bera blak af
lögfræðingastéttinni og ég er
steinhissa á því að hann skuli
leyfa sér að segja þetta í garð
heillar stéttar.“
Þetta sagði Ómar Valdi-
marsson, formaður Blaða-
mannafélags íslands, er Al-
þýðublaðið innti hann álits á
málatilbúnaði Jóns Oddssonar
fyrir Hæstarétti í Skaftamálinu
svokallaða. Jón er verjandi
eins lögregluþjónanna þriggja
sem nú svara til saka fyrir
meint harðræði og ofbeldi við
handtöku á Skafta Jónssyni
fyrrum blaðamanni á Tíman-
um.
Jón hélt því fram í máli sínu
á föstudag að oftlega veldust
til blaðamannastarfa óvandað-
ir menn á borð við Skafta,
menn sem með drambsemi og
frekju við náungann stunduðu
svokallaða rannsóknarblaða-
mennsku. Að dyraverðir og
afgreiðslufólk yrði oft fyrir
barðinu á „þessháttar blaða-
mönnum". Þess fyrir utan sak-
aði hann Skafta um ábyrgðár-
leysi gagnvart ungu barni sínu
að fara á skemmtistað og skilja
barnið eftir í umsjá afa þess og
ömmu; þetta sýndi fram á inn-
ræti þeirra!!
Þetta rugl sitt kryddaði lög-
maðurinn svo rneð því að
ásaka ríkissaksóknara fyrir
hlutdrægni og krafðist þess að
ríkissaksóknari gerði réttinum
nákvæma grein fyrir orðum
sínum!
„Þessi ummæli Jóns Odds-
sonar eru jafn mikið út í hött
og ef ég héldi því fram að allir
lögfræðingar séu óheiðarlegir
ribbaldar og dónar sem eru til
trafala á veitingastöðum eða
matvörubúðum. Ég gæti nefnt
slík dæmi. Það eru auðvitað
svartir sauðir alls staðar og ef
mark á að vera takandi á þess-
um ummælum Jóns þá verður
hann að nefna ákveðin dæmi
máli sínu til stuðnings.
Því er boltinn í raun enn hjá
Jóni, en þetta mál verður ör-
ugglega tekið fyrir á næsta
stjórnarfundi Blaðamannafé-
lagsins,“ sagði Ómar Valdi-
marsson ennfremur.
Þegar þetta var skrifað hafði
Svala Thorlacius, lögfræðingur
eins lögregluþjónanna ekki
hafið vörn fyrir sitt leyti, enda
hafði Jón ekki lokið sér af. Það
má hins vegar heita forvitnilegt
fyrir blaðamenn hvort Svala
beiti svipuðum rökum og Jón,
en það verður að teljast vafa-
samt, því hún ætti að þekkja
betur til blaðamanna: Er
reyndar lögfræðingur Blaða-
mannafélagsins!
Ummæli Jóns Oddssonar
dæma sig að mestu sjálf. Þau
eru hreint og beint heimskuleg
og bera þess merki að óvand-
aðir menn eigi það til að lcnda
í lögmannastéttinni. Að
hrokafullir lögfræðingar eigi
það til að verða sér til skammar
á opinberum vettvangi.
Úmmæli Jóns í garð blaða-
lýst um kostnað þjóðarinnar af
hinni svokölluðu álviðræðu-
nefnd. Og á meðan allur þorri
almennings starir vantrúaður á
laun sem „ráðgjafar“ ríkis-
stj órnarinnar f máli þessu hafa,
virðist þingmönnum aðeins
detta í hug að ásaka hver
annan um að „þeirra menn“
hafi fengið meira en „okkar
menn“. Engum dettur í hug að
upphæðirnar sem blessaðir
ráðgjafarnir fengu fyrir þessa
hlutavinnu sína samsvara
margföldum verkamannalaun-
um, og meira að segja nokkr-
um bankastjórabílastyrkjum.
„Og lyngið á lögbergi..."
Þingmennirnir okkar bless-
aðir náðu heim fyrir slátt en
misstu hins vegar af sauðburði.
En þrátt fyrir að þeir hafi
ómakað sig við að sitja lengur á
þingi en venjulega þá skildu
þeir eftir stóran bunka mála
sem ekki náði að ljúka fyrir
þinglok og bíða næsta þings -
ef þau verða flutt þá.
Öðrum málum var lokið í
óðagoti og skrifa nú þingmenn
lærðar greinar um galla á þeim
lögum sem nýbúið er að sam-
þykkja.
Nei, ef virðingu fyrir Alþingi
er ábótavant þá geta þingmenn
sjálfum sér um kennt. Þar ríkir
meðalmennskan og fáir þora
að taka afstöðu til mála sem
geta kostað þá einhver at-
kvæði. Þar ríkir pólitísk sam-
trygging gróinna flokksmask-
ína sem tryggja gömlum þing-
mönnum þægileg embætti í
ellinni.
Vinnubrögð á borð við síð-
ustu daga þingsins verða ekki
til að efla virðingu fyrir Alþingi
þvert á móti verður virðing
almennings fyrir lögum, sem
vitað er að voru samþykkt af
svefndrukknum þingmönnum
í tímapressu þingloka, lítil.
þjóna, upp sömu spurningar
og málflutningur Jóns Odds-
sonar. Hann líkti Skafta Jóns-
syni m.a. við Hitler, Stalín og
Mússólíni, taldi hann vera
haldinn sömu skapbrestum og
þeir. Ekki veit ég hvort nefnd-
ur Sveinn talar alltaf svona
gáfulega fyrir Hæstarétti, en
varla hefði hann fengið mál-
flutningsréttindi fyrir svona
dónalegan og heimskulegan
málflutning.
Yfirleitt er nú þagað yfir,
eða lítið rætt um þegar menn
verða sér til háðungar á opin-
berum vettvangi og er bæði
sjálfsagt og eðlilegt að hlífa
mönnum þegar þannig stendur
á. En slík kurteisi erekki alltaf
til góðs og alls ekki þegar um
er að ræða málflutning hæsta-
réttarlögmanna við Hæstarétt
íslands. Ef menn eru ekki
gerðir ábyrgir orða sinna þar,
þá hvar?
Baldur Krist.jánsson