NT - 26.06.1985, Síða 8

Miðvikudagur 26. júní 1985 8
Birna Bjömsdóttir
Fædd 2. febrúar 1936.
Dáin 15. júní 1985.
Ei þó upp hún fæddist
í öðlinga höllum,
látasnilld lipur var henni
sem lofðunga frúvum.
Kurteisin kom að innan,
sú kurteisin sanna,
siðdekri öllu æðri,
aföðrum sem lærist.
(B. Th.)
Þetta finnst mér lýsing á Birnu
frænku minni sem nú er horfin héðan.
Sjúkdómsstrfði hennar er lokið. Eftir
að ég sá hana síðast á Landspítalan-
um rænulausa, hvarf von mín, um að
henni batnaði, og ég vissi alveg hvaða
orð mundu hljóma í eyrum mér þegar
hringt var 15. þ.m. og ég þekkti rödd
Heimis^ Margar á ég minningar um
Birnu og allar góðar. Hún fæddist á
Akureyri 2. febrúar 1936, yngst af
þremur dætrum hjónanna Sigríðar
Guðmundsdóttur og Björns Þórðar-
sonar á Oddagötu 5. Móðir hennar og
ég vorum systradætur, og ávallt vin-
átta með frændsemi milli okkar, eins
og best getur verið. Foreldrar Siggu '
frænku voru Guðríður Hannibals-
dóttir frá Tungu, Dalamynni, Naut-
eyrarhreppi, og Guðmundur Steins-
son frá Osi, Bolungarvík. Foreldrar
Björns voru Guðrún Björnsdóttir frá
Syðra-Garðshorni og Þórður
Jónsson, bóndi að Skáldalæk, Svarf-
aðardal.
Fyrsta minning mín um Birnu er
frá sumrinu 1937. Þá kom ég að
Syðri-Varðgjá til Siggu frænku, sem
var þar með dæturnar yfir sumarið,
Björn kom þangað um helgar. Birna
var þá hálfs annars árs, yndislegt og
skemmtilegt barn. Ég man hvað við
hlógum að henni með stóran gítar í
fanginu, sjálf var hún þá ekki stór.
Síðar eru bæði minningar frá Sval-
barði og heiman frá Akureyri. Sigga
beið með fallega hópinn sinn á enda-
stöð rútubílsins, eða flugvélarinnar
til að taka á móti mér þegar mín var
von og gaman var að hitta þau öll
hress og kát.
Tíu ára gömul varð Birna skáti,
hún var hrifin af skátahreyfingunni,
og ég held að hún hafi verið sannur
skáti. Að lokinni skólagöngu á Akur-
eyri, kom hún hingað suður og var við
nám í Húsmæðraskóla Reykjavíkur
veturinn 1955-1956. Á mynd sem
Birna gáf mér og tekin var af henni á
„peysufatadegi skólans“, sé ég hversu
falleg hún var. Námsárangur hennar
var líka með ágætum. Næstu tvo
vetur, 1957-1959, er hún svo við nám
í Handavinnudeild Kennaraskólans.
Þaðan útskrifast hún 1959 með ágæt-
um. Það voru fallegar handavinnu-
sýningarnar hjá báðum þessum
skólum.
Þetta sama sumar (1959) þann 29.
ágúst, tekur Birna frænka stóra heilla-
skrefið og giftist unnusta sínum,
Heimi Hannessyni, lögfræðingi. For-
eldrar hans voru skólastjórahjónin
Sólveig Einarsdóttir og Hannes
Magnússon, sem var líka rithöfundur,
jafnframt skólastjóri Barnaskóla Ak-
ureyrar. Þó Birna léti heimili og
barnauppeldi hafa forgang vann hún
við kennslu af og til og þá við sinn
skólann hvern vetur, alls við fjóra
skóla (Vogaskólann, Fóstruskólann,
Kvennaskólann og Fossvogsskól-
annj.Heimili Heimis og Birnu er
dásamlegt. Þau eignuðust þrjú börn:
Hannes, sem lauk námi í stjórnmála-
fræði sl. vetur vestur í Kaliforníu,
kom heim um áramót og er nú blaða-
maður hjá DV; Sigríði, sem stundar
nám í hjúkrunarfræði við Háskóla
íslands, og Magnús, sem varð stúdent
í vor frá MS. Öll bera börnin foreldr-
unum fagurt vitni.
Fyrir átta og hálfu ári dró ský fyrir
sólu hjá blessaðri Birnu minni, er hún
veiktist hastarlega og varð að gangast
undir heilauppskurð að rannsókn lok-
inni, sem tókst vel. Hún náði svo
góðri heilsu að ekki var hægt að sjá
eða finna mun á henni. Hún sá um
heimili sitt, tók þátt í félagsmálum
(Kvennad. Eyfirðingafélagsins) og
ferðaðist með manni sínum um mik-
inn hluta jarðarinnar. Það var gaman
að sjá hvað Birna var hamingjusöm
og hvað marga hún gat glatt og gert
hamingjusama í kringum sig, bæði
heima á heimilinu og á hátíðisdögum
Eyfirðingafélagsins. Ég á margar
bjartar minningar frá öllum þeim
árum sem liðin eru frá því Birna og
Heimir stofnuðu heimili og hef mikið
að þakka. Einnig fyrir boð á hátíðir
Eyfirðingafélagsins.
Síðastliðið haust veiktist hún svo
aftur, og varð aftur að gangast undir
uppskurð. Síðan hefur hún verið
meira og minna veik. Öll fjölskyldan
stóð með henni í baráttunni og hún
fann það. Það var ekki auðvelt fyrir
þau, blessuð börnin hennar, að vita
hana meðvitundarlausa þegar þau
voru í prófum í vor, en þau stóðust
prófin þrátt fyrir allt. Hún fékk að
taka þátt í uppeldi þess yngsta fram
til tvítugs og það fannst henni mikil
náð. Nú hefur hún verið kölluð til
starfa annarstaðar.
Svo lífsins braut er breið
til banakífsins
og dauðinn eins er leið
aftur til lífsins.
(A.J.)
Guð blessi frænku mína og launi
henni vináttu hennar og tryggð. Þið,
ástvinir hennar, vitið að ég tek þátt í
sorg ykkar.
Sigriður Valdemarsdóttir.
t
Næsta haust verða 30 ár liðin frá
því að 40 stúlkur komu saman í
Húsmæðraskóla Reykjavíkur við Sól-
vallagötu til að hefja þar nám.
Stúlkur þessar komu hver úr sinni
áttinni víðs vegar af landinu og voru
að sjálfsögðu af öllum manngerðum,
en áttu það sameiginlegt að vera
ungarogfullar afbjartsýni álífið. Ein
þessara stúlkna var Birna Björnsdótt-
ir frá Akureyri og kom hún til Reykja-
víkur ásamt unnusta sínu, Heimi
Hannessyni, sem var kominn til að
hefja lögfræðinám við Háskóla
íslands. Það kom strax í ljós að Birna
var af þeirri manngerðinni sem allir
báru traust til og virtu, auk þess sem
hún var einstaklega vandvirk og góð-
ur nemandi.
í heimavistarskóla þar sem fólk
kynnist mjög náið og upp geta komi
vandamál sem þarf að leysa, koma
kostir og gallar þess fljótt í ljós og þá
er ómetanlegt að kynnast fólki sem
aldrei á í illdeilum við nokkurn og
sem hægt er að leita til í vanda.
Þannig var Birna þótt hún kynni
einnig manna best að meta glaðværð
og glens.
Einn vetur er ekki langur tími. Má
því kallast einstakt hvað margar
skólasystranna hafa haldið góðu
sambandi og hist reglulega og það er
ekki hvað síst Birnu að þakka, því
hún lét sig aldrei vanta og voru þessir
fundir okkar árlegir viðburðir. Síðast
hittumst við fyrsta vetrardag sl. Eng-
an óraði þá fyrir að það yrði í síðasta
skiptið sem hún væri með okkur, þó
að hún væri nýstaðin upp úr stórri
skurðaðgerð.
Nú er sú fyrsta úr hópnum horfin
okkur.
Við vottum Heimi og börnunum,
föður hennar og systrum innilega
samúð og biðjum guð að gefa þeim
styrk.
Skólasystur.
t
Því hvað er ástar og hróðrar dís
og hvað er engill úr paradís
hjá góðri og göfugri móður?
(Matthías Jochumsson)
Þessar ljóðlínur séra Matthíasar
komu upp í huga mér, er ég spurði lát
frú Birnu Björnsdóttur. Hún var
sannarlega góð og kærleiksrík móðir.
Það mun hafa verið árið 1965 að
átta ungir og blankir júristar komu
saman að frumkvæði Knúts Bruun og
ákváðu að ráðast í það að reisa sér og
sínum þak yfir höfuðið. Og þegar
stórir hlutir eiga að ske á vitanlega að
hefjast handa með viðhöfn. Það var
gert með því að fara í Naustið.
Reyndar fengu konurnar ekki að vera
með, enda var staða þeirra í þjóðfé-
laginu þá enn einhlít, sú að vera
heima og gæta bús og barna. Og það
varð hið göfuga hlutskipti frú Birnu
Björnsdóttur alla æfi að gegna hús-
móðurstörfum. Það merkilega og
vandasama lífsstarf rækti hún af stakri
prýði. Um það get ég glöggt borið,
því að ég kynntist náið hennar hús-
haldi, þar eð hún var ein af eiginkon-
um hinna átta ungu júrista, er lögðu
upp í húsbyggingarævintýrið árið
1965. Já mikið voru þær fagrar þessar
liljur vallarins, er gengu glaðar til
bústarfa að Háaleitisbraut 115 á
morgni lífsins 1965. Eftir að inn var
flutt fór ekki hjá því, að fjölskyldurn-
ar kynntust giska náið, enda nábýlið
mikið, allir við sama stigauppgang.
Börnin léku sér saman og urðu vinir.
í þessu litla samfélagi skapaðist
samúð, samhjálp og vinátta, er haldist
hefur æ síðan. Og börnunum fjölgaði.
Já þetta voru sannarlega yndisleg ár
og ógleymanleg. Frú Birna Björns-
dóttir átti ekki lítinn hlut í mótun
þessa góða sambýlis, eins vel og hún
var af Guði gerð. Og börnin mín
sögðu með andagt og aðdáun: „Birna
á alltaf kökur.“ 1 augum barna er
kökubakstur ávallt hámark hinna
húsmóðurlegu dyggða. En Birna
kunni fleira en að baka kökur, því að
hún var einstaklega vel verki farin.
Fumlaust og af festu gekk hún að
hverju starfi og skilaði öllu með
ágætum, sama hvað hún tók sér fyrir
hendur. Það þurfti enginn að ganga í
verkin hennar frú Birnu Björnsdótt-
ur. Að þessu leyti minnti hún mig um
margt á sína merku frænku, frú Friðr-
ikku Júlíusdóttur, frá Syðra-Garðs-
horni í Svarfaðardal. Ég hafði oftar
en einu sinni orð á því við hana og
þótti henni að vonum vænt um að
heyra.
í framgöngu allri var Birna einstak-
lega fáguð og prúð. Hún var fríð kona
ásýndum og fönguleg, rúmlega með-
almanneskja á hæð og samsvaraði sér
vel. Mér fannst ævinlega bjart yfir
henni og hreint í kringum hana. Það
stafaði af innræti hennar. Vandaðri
manneskju til orðs og æðis en frú
Birnu Björnsdóttur hefi ég ekki
kynnst. Aldrei heyrði ég hana mæla
styggðaryrði og ekki lagði hún illt til
nokkurs manns. Var hún þó enginn
skapleysingi og víst gat þykknað í
henni, en fágun hennar, innri ögun og
meðfædd kurteisi leyfðu enga lág-
kúru. Hún var í mínum augum fædd
„lady". Ég dáði hana og virti eins og
allir, sem kynntust þessari vönduðu
konu. Þannig var þessi kona að allri
gerð í sinni hljóðlátu, orðvöru tign.
En frú Birna Björnsdóttir var ekki
einasta góð móðir og mikil húsfreyja,
hún var einnig ástrík eiginkona, er
stóð dyggilega við hlið manns síns,
Heimis Hannessonar, í blíðu og
stríðu og veitti menningarlegu heimili
þeirra forystu af reisn og myndar-
skap. Af heimili þeirra hjóna eigum
við Sólveig og börnin margar ánægju-
legar minningar, sem nú er vert að
þakka af heilum hug. Á þeim tíma,
sem Heimir Hannesson var í fyrir-
svari fyrir íslenskum ferðamálum
þurfti hann víða að ferðast erlendis
og var þá frú Birna oftast við hlið
hans, enda voru þau hjón einstaklega
samhent um alla hluti og það svo
mjög, að kæmi manni annað í hug,
varð manni hugsað til hans. í hugan-
um var það alltaf Birna og Heimir.
Og nú hefur sláttumaðurinn slyngi
enn á ný brugðið sínum markvissa ljá
og fellt fyrstu liljuna á velli hinna
vonglöðu húsbyggjenda frá árinu
1965. Er þar með lokið lífi, sem var
göfugt, fagurt og hreint.
Vini mínum, Heimi Hannessyni,
og börnum sendum við hjónin og
börn okkar innilegar samúðarkveðj-
ur. Megi minningin um vammlausa
manneskju verða þeim huggun harmi
gegn.
Guð blessi minningu frú Birnu
Björnsdóttur.
Magnús Thoroddsen.
Hörður Gunnars-
son kennari
Fæddur 13. janúar 1915.
Dáinn 26. maí 1985.
Hann Hörður er látinn, rétt sjötug-
ur að aldri. Ég hafði ekkert heyrt um
hann í langan tíma. Taldi þó nokkurn
veginn víst, að hann væri ekki á
landinu. Það reyndist og vera rétt
ályktað hjá mér. Hann var erlendis
hálfa ævina eða meir, mest vestan-
hafs, og þar lést hann 26. maí s.l.
Líkamsleifar hans voru fluttar heim
og hann jarðsettur í kyrrþey hér.
Systkini hans fjögur sáu um jarðarför-
ina, þau Páll fyrrum skólastjóri á
Akureyri, Árni fyrrum bóndi í Þver-
árdal, Ingibjörg húsfreyja á Akureyri
og Örn kennari í Reykjavík.
Hörður var fæddur á Krónustöðum
í Eyjafirði hinn 13. janúar 1915. Voru
foreldrar hans Gunnar Árnason
bóndi þar og ísgerður Pálsdóttir kona
hans. Þau tluttust vestur að Þverárdal
í Bólstaðarhreppi, er Hörður var á
barnsaldri, svo og flest önnur systkini
hans. Hann ólst upp í Þverárdal, allt
þar til hann hóf skólanám rétt eftir
ferminguna. Hörður leitaði sér
snemma menntunar. Hann stundaði
nám í lýðskóladeild á Hólum í Hjalta-
dal og síðar í Kennaraskóla íslands.
Lauk kennaraprófi rétt tvítugur þar.
Þremur árum síðar stundaði hann
nám í Askov í Danmörku, en þar
hafa margir íslendingar dvalist við
nám fyrr og síðar. Enda menntastofn-
un góð, jafnvel á heimsmælikvarða.
Þarna nam Hörður einnig smíðar, en
hann var mjög handlaginn og stund-
aði smíðar mjög um ævina. Vestur
um haf fór Hörður á stríðsárunum og
dvaldist þar við nám og störf þar til
langt var Iiðið á sjöunda áratuginn.
Hann kom þá upp, en staðnæmdist
lítt. Hann hélt til okkar gamla sam-
bandslands, Danmerkur. Þar hitti ég
hann oft, er ég dvaldi við kennslu í
Ballerup veturinn 1973-74. Hörður
var félagslyndur og sótti mjög Jóns-
hús Sigurðssonar. Þar sá ég hann oft.
í Jónshúsi liggja frammi íslensk blöð
jafnan og er ekki nema eðlilegt að
íslendingar á Hafnarslóð fýsi að
renna augum yfir þau. Hörður stund-
aði tafl og spil í Jónshúsi, en herbergi
í kjallara þar er notað til þeirra hluta.
Hann sótti samkomur íslendinga
þarna. Er mér einkar minnisstætt, er
hann var á svokölluðu Þorláksblóti í
Munkakjallaranum í Norðurgötu
ásamt mörgum öðrum íslendingum.
Hann var hrókur alls fagnaðar þarna
og kunni vel að blanda geði við fólk.
Sat Hörður við hlið mína og danskrar
sambýliskonu minnarþarna. Eitt sinn
brá hann sér með lestinni út í Ballerup
með okkur og er þess gott að minnast.
í Höfn stundaði Hörður smíðar, þeg-
ar þetta var. Því miður missti hann þá
vinnuna, vegna þess að fyrirtækið
sem hann starfaði hjá, varð gjald-
þrota. Var það vitanlega mjög slæmt
fyrir vin minn. En hann var ekki á því
að 'gefast upp, og vinnu mun hann
hafa höndlað á ný, eftir nokkra leit í
þá átt. Hann var reglumaður um sína
daga, eins og það er oftast skilgreint.
En þrátt fyrir það, var nú svo, að
honum var fé lítt fast við hendur. Frá
Danmörku kom hann heim til gamla
Fróns og lagði stund á nám og vinnu.
Kenndi um skeið, en hélt fljótlega til
Vesturheims og dvaldist nokkur síð-
ustu æviárin í New Y ork. Þar andaðist
hann eftir nokkra vanheilsu 26. maí
s.l.
Þegar litið er yfir ævibraut Harðar
Gunnarssonar sést, að hann hefur lítt
stöðvast við ákveðin verkefni. Hann
kvæntist vestra amerískri konu og
eignaðist með henni nokkur börn.
Þau skildu síðar. Var hún lengi sjúkl-
ingur. Þetta mun hafa orðið Herði
vini mínum þung reynsla.
Hörður aflaði sér allmikillar skóla-
menntunar, bæði hér heima og þó
öllu meir vestra. Málamaður var
hann góður, sér í lagi voru tök hans á
enskri tungu örugg. Hann þýddi
nokkrar bækur út því máli. Einkum
fyrir börn og unglinga. Mun Kibba
kiðlingur vera þessara bóka þekktust.
Ágæt barnabók og hefur verið gefin
oft út. Hörður var góður íslensku-
maður, og þess vegna tókst honum að
þýða erlend rit sómasamlega á móð-
urmál sitt.
Kunningi minn einn hafði orð á því
við mig, eftir að hann frétti lát
Harðar, hvort ég ætlaði ekki að skrifa
eitthvað eftir hann, jafn ötull eftir-
mælamaður og ég væri. Ég gaf honum
lítið út á það í fyrstu. Væri kannski
rétt að láta það eiga sig? Gæti ég
eitthvað sagt um hann, eftir tiltölu-
lega stutt kynni? En verkefnið sótti æ
fastar á, og ég settist við ritvélina og
setti þessar línur á pappírinn, sem þú,
lesari góður, rennir augum yfir meðan
þú drekkur morgunkaffið þitt. Ég gat
einfaldlega ekki stillt mig um að
minnast manns, sem mér varð eftir-
minnilegur. Býst ég við, að svo muni
hafa verið um marga fleiri en þann
sem þetta ritar.
Nefnd hafa verið fjögur systkini
Harðar sáluga. Auk hans eru nú
látin: Birgir, er fórst af slysförum á
besta aldri, og Baldur, garðyrkju-
maður í Hveragerði um langt árabil.
Systkinin frá Þverárdal urðu því alls
sjö að tölu, sex synir og ein dóttir.
Vestanhafs tók sér Hörður sér
nafnið Harry, og skrifaði sig þannig
eftir það. En í hugum ættmenna og
annarra er þekktu hann hér heima,
var hann alltaf hinn sami Hörður
Gunnarsson frá Þverárdal.
Fari hann í friði, friður Guðs blessi
hann ævinlega.
Með samúðarkveðjum til ætt-
menna. A.B.S.