Morgunblaðið - 15.09.2004, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 15. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Nei, ég hef ekkert skipt um skoðun, það stendur bara skýrum stöfum í leiðbeiningunum
með stólnum, að aðild komi ekki til greina.
Komi til verkfallsgrunnskólakenn-ara næstkomandi
mánudag verður það í ní-
unda sinn sem eitt eða
fleiri félög kennara leggja
niður störf í verkfalli um
lengri eða skemmri tíma.
Innan Kennarasambands
Íslands, KÍ, eru sjö félög
kennara: Félag grunn-
skólakennara, Skóla-
stjórafélag Íslands, Félag
leikskólakennara, Félag
framhaldsskólakennara,
Félag stjórnenda í fram-
haldsskólum, Félag tón-
listarskólakennara og Fé-
lag kennara á eftirlaunum.
Félögin annast kjara-
samninga fyrir félagsmenn sína
nema eftirlaunakennara.
Samningar Félags grunnskóla-
kennara og Félags skólastjórn-
enda voru lausir í vor og standa
þessi félög nú í kjaraviðræðum.
Einnig eru samningar Félags
leikskólakennara lausir og í lok
mánaðar renna út samningar Fé-
lags tónlistarskólakennara. Félag
framhaldsskólakennara verður
með lausa samninga 30. nóvem-
ber.
Verkfallsvopni
kennara fyrst beitt 1977
Kennarar fóru fyrst í verkfall
árið 1977 eftir að opinberir starfs-
menn höfðu fengið verkfallsrétt
en félög þeirra, Samband ís-
lenskra barnakennara og Lands-
samband framhaldsskólakennara
áttu þá aðild að BSRB og tóku
þátt í verkfallinu. Innan Lands-
sambands framhaldsskólakenn-
ara var þá stór hópur framhalds-
skólakennara en hluti þeirra var
innan BHM. Útskrift skólanna
um vorið var með eðlilegum hætti
og ekki talið að áhrif verkfallsins
hafi verið mikil á starf nemenda.
Næsta verkfall kennara var ár-
ið 1984 og stóð í 26 daga. Þá höfðu
Samband ísl. barnakennara og
Landssamband framhaldsskóla-
kennara sameinast innan KÍ og
áttu samtökin aðild að BSRB sem
boðaði til verkfallsins. Kennara-
félögin gengu úr sambandinu
skömmu eftir að verkfallinu lauk.
Skólastarfi var þá bjargað með
aukinni kennslu í fríum og breyttu
skipulagi í skólum.
Tapaðar kennslustundir
unnar upp í páskafríi
Hið íslenska kennarafélag,
HÍK, var í verkfalli í hálfan mán-
uð í mars 1987. Náði það til flestra
framhaldsskóla nema Verzlunar-
skóla Íslands. Kennsla truflaðist
einnig nokkuð í efstu bekkjum
grunnskóla. Þegar skólastarf
hófst að loknu verkfallinu var
kennt á laugardögum, páskafríið
stytt og kennt á sumardaginn
fyrsta. Með þessu tókst að hafa
próf að mestu með hefðbundnum
hætti.
Í fjórða sinn var verkfall meðal
kennara þegar félagsmenn HÍK
áttu þátt í verkfalli árið 1989. Stóð
það í 42 daga. Að loknu verkfall-
inu var kennt í flestum skólum í
nokkra daga og síðan hófust próf.
Víða var vetrareinkunn látin gilda
sem lokaeinkunn.
Fimmta kennaraverkfallið var
árið 1995 og stóð í um það bil sex
vikur, frá 17. febrúar til 28. mars.
Í það skipti fóru grunnskólakenn-
arar og framhaldsskólakennarar
saman í verkfall..
Þá fóru grunnskólakennarar
einir og sér í verkfall árið 1997 og
stóð það í einn dag, 27. október.
Grunnskólar voru þá komnir yfir
á ábyrgð sveitarfélaganna. Þá
höfðu samningaviðræður staðið
mjög lengi og menn deilt hart.
Samið var að lokum svo til ein-
göngu um taxtahækkanir en ekki
var hreyft við breytingum á
vinnutíma sem sveitarfélögin
höfðu þá lagt áherslu á.
Átta vikna verkfall
í árslok 2000
Félagsmenn í Félagi fram-
haldsskólakennara voru átta vik-
ur í verkfalli, frá 7. nóvember 2000
til 7. janúar 2001.
Áttunda verkfall meðal kenn-
ara var síðan síðla árs 2001 þegar
Félag tónlistarkennara fór í verk-
fall sem stóð í um það bil fimm
vikur.
Verkfallið sem nú er yfirvofandi
er því hið níunda sem einstakir
hópar eða félög kennara efna til.
Það mun ná til um fjögur þúsund
kennara og skólastjórnenda.
Grunnskólanemar sem útskrifast
eiga í vor hafa trúlega lent í verk-
falli einu sinni áður, þ.e. árið 1997.
Miðar hægt í kjaraviðræðum
þrátt fyrir stíf fundahöld
Samningar kennarafélaganna
runnu út 31. mars síðastliðinn og
fóru nokkrar viðræður fram í vor
og fram á sumar. Þegar leið að
sumarfríum komust deilendur að
samkomulagi um að fresta við-
ræðum þar til í ágúst og hafa þær
staðið yfir síðan. Allmargir fundir
hafa verið haldnir, bæði formlegir
milli samningsaðila og óformlegir
fundir og sérhópar hafa hist til að
huga að einstökum atriðum hugs-
anlegra kjarasamninga.
Fram hefur komið að mikill tími
í viðræðunum hafi farið í rökræð-
ur um túlkun síðasta samnings og
hafa kennarar m.a. viljað endur-
skoða verkstjórnarvald skóla-
stjóra.
Síðdegis í gær hafði árangur þó
enn látið á sér standa.
Fréttaskýring | Verkföll kennarafélaga
Átta sinnum
í verkföllum
Lengsta verkfallið til þessa stóð í átta
vikur frá 7. nóvember 2000
Líf og fjör er iðulega í frímínútunum.
Tel okkur ekki hafa mis-
beitt verkfallsvopninu

Þetta er eina löglega aðferðin
til að þrýsta á í kjaraviðræðum
og ég tel ekki að við höfum mis-
beitt henni á nokkurn hátt, sagði
Eiríkur Jónsson, formaður KÍ,
þegar hann var spurður milli
funda í gær hvort kennarar
hefðu farið oft í verkfall á liðnum
árum. Hann bendir á að fyrstu
samningarnir hafi runnið út í lok
mars og lítið hafi miðað í við-
ræðum í nærri hálft ár. Þessi leið
sé því óhjákvæmileg.
joto@mbl.is
Á MORGUN verða liðin sextíu ár
frá því B-17G sprengjuflugvél
bandaríska flughersins, Fljúgandi
virki, brotlenti ofarlega í norðan-
verðum Eyjafjallajökli. Af því til-
efni var Steven A. Memovich, sigl-
ingafræðingur vélarinnar, staddur
hér á landi nýverið og slóst hann í
för með beltaflokki Hjálparsveitar
skáta í Reykjavík á slysstaðinn þar
sem vélin brotlenti 16. september
1944 í aftakaveðri og ísingu.
Tíu manna áhöfnin slapp nánast
ómeidd frá brennandi flakinu og
leitaði vars við klett á jöklinum og
síðar í flakinu eftir að eldar slokkn-
uðu.
Eftir tveggja daga vist í flakinu,
sem fennti nánast í kaf, lögðu þeir
af stað niður af jöklinum, bundnir
saman með línu úr fallhlífum. Stev-
en stjórnaði ferðinni niður sprung-
inn jökulinn og snarbratt kletta-
belti Smjörgiljanna. Á láglendinu
tók kalsöm ferð yfir Markarfljótið
við að bænum Fljótsdal sem er
innsti bærinn í Fljótshlíð.
Ljósmynd/Árni Alfreðsson
Steven A. Memovich á Eyjafjalla-
jökli ásamt Terri, dóttur sinni, þar
sem Fljúgandi virkið brotlenti 16.
september 1944.
Slysstaður
heimsóttur
að nýju
UMBOÐSMAÐUR Alþingis hefur
komist að þeirri niðurstöðu, að af-
greiðsla úthlutunarnefndar Launa-
sjóðs rithöfunda á umsóknum um
starfslaun úr sjóðnum árið 2003 hafi
ekki fullnægt þeim kröfum sem gera
verði til undirbúnings slíkra ákvarð-
ana.
Kröfurnar, sem umboðsmaður nefn-
ir, eru þær að nefndin geti, ef eftir því
er leitað af hálfu eftirlitsaðila eins og
umboðsmanns Alþingis, gert grein
fyrir því hvað einkum hafi ráðið nið-
urstöðu hennar um hverja umsókn.
Meðal þess sem umboðsmaður komst
að var að engar upplýsingar lágu fyrir
hjá nefndinni um mat á umsækjend-
um.
Hefur umboðsmaður beint þeim til-
mælum til nefndarinnar að framvegis
verði við afgreiðslu umsókna og
ákvörðun um úthlutun úr sjóðnum tek-
ið mið af sjónarmiðum sem hann setur
fram í áliti.
Einstaklingur, sem sótti um starfs-
laun úr Launasjóði rithöfunda árið
2003, kvartaði til umboðsmanns yfir
synjun stjórnar listamannalauna á um-
sókn hans. Beindist athugun umboðs-
manns að því hvort synjunin hefði
byggst á málefnalegum sjónarmiðum
og hvort gætt hefði verið jafnræðis við
mat umsókna og ákvörðun um úthlut-
un úr sjóðnum umrætt ár.
Fram kemur m.a. í áliti umboðs-
manns, að vinnugögn úthlutunar-
nefndar Launasjóðs rithöfunda vegna
úthlutunar 2003 hefðu aðeins að
geyma nöfn umsækjenda og kennitöl-
ur þeirra og merkingu í viðeigandi reit
hvort umsókn viðkomandi væri hafnað
eða hún samþykkt og eftir atvikum
hver lengd starfslaunatímans skyldi
vera.
Engar frekari upplýsingar um mat
á umsóknunum eða grundvöll niður-
stöðu nefndarinnar væri þar að finna
og ekki lægju fyrir frekari gögn um
störf nefndarinnar.
Ekki gerð grein fyrir
mati úthlutunarnefndar
Þá hefðu stjórnvöld í skýringum til
hans ekki getað gert neina grein fyrir
mati úthlutunarnefndarinnar á um-
sókn þess sem kvartaði eða þeim atrið-
um og sjónarmiðum sem sérstaklega
réðu afstöðu nefndarinnar í tilviki
hans. Tók umboðsmaður fram að þau
gögn, sem fyrir lægju um umrædda
úthlutun, gerðu það að verkum að hon-
um væri ómögulegt að meta hvort
synjun stjórnar listamannalauna á um-
sókninni í febrúar 2003 hefði byggst á
málefnalegum sjónarmiðum og hvort
gætt hefði verið jafnræðis við mat um-
sókna og ákvörðun úthlutunarnefndar
Launasjóðs rithöfunda um úthlutun úr
sjóðnum það ár. Gæti hann því ekki
tekið kvörtunina til frekari athugunar.
Athugasemd gerð við úthlutun
úr Launasjóði rithöfunda
Engar upplýs-
ingar um mat á
umsækjendum
SAMKVÆMT upplýsingum úr
menntamálaráðuneytinu er verið
að leggja lokahönd á breytingu á
reglugerð um úthlutun listamanna-
launa, þar sem taka á tillit til at-
hugasemda umboðsmanns Alþingis
í meðfylgjandi áliti. Hafa breyting-
arnar verið gerðar í samráði við
samtök listamanna og umboðsmann
og verða birtar á næstu dögum.
Í áliti umboðsmanns kemur ein-
mitt fram í svari ráðuneytisins að
það telji rétt að setja skýrari reglur
um úthlutun úr sjóðum sem lög um
listamannalaun fjalla um. Nið-
urstaða um frekari reglusetningu
verði fengin áður en úthlutun lista-
mannalauna fyrir árið 2005 fari
fram.
Breytt reglu-
gerð á leiðinni