Morgunblaðið - 28.09.2004, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 2004 19
DAGLEGT LÍF
Frábærar, fjörugar og fjölbreyttar
ævintýraferðir fyrir fyrirtæki
jafnt sem vinahópa.
Upplýsingar í síma 562-7700
www.travel-2.is
580 80 80
Vilt þú auglýsa!
Þetta svæði er laust núna
hringdu í síma
midlun@midlun.is
Vilt þú komast frá amstri hversdagsleikans?
Sumarbústaðir með heitum potti, aðeins
klukkustundarakstur frá Reykjavík.
Stærra hús sem hentar fyrir
hópa og starfsmannafélög.
Stórbrotið umhverfi, hestaleiga á
Löngufjöru
s. 435 6628, 863 6628
Ferðaþjónusta Snorrastaða
s. 435 6627, 899 6627
Við höfum
svarið.
Stutt í
berjamó.
FERÐALÖG
Edda Jónsdóttir er mikilhagleikskona og var elstþeirra sem tóku þátt í vest-
norrænu handverkssýningunni fyrir
skömmu. Hún hannar og framleiðir
töskur, veski og belti úr roði og
skinni og hefur verið í allt sumar að
undirbúa sig og safna í sarpinn. Hún
ber aldurinn vel og segir að ef ár
væru talin í reynslu þá væri hún
sennilega yfir hundrað ára, svo langt
muni hún aftur í tímann. Hún er stolt
af því að vera að vestan og segist
geta þakkað hinu vestfirska lagi sinn
lífskraft. „Ég er fædd á Súgandafirði
og sleit þar barnsskónum. Þar ólst ég
upp í slori og fiski og það var alveg
unaðslegt. Faðir minn var með út-
gerð og við krakkarnir unnum í fisk-
inum. Við þurftum að hafa mikið fyr-
ir lífinu og ég vandist því snemma að
bjarga mér sjálf. Viðkvæðið í mínum
firði hefur alltaf verið: „Við björgum
okkur.“ Einhvers staðar stendur að
mikið sé geð guma sem alast upp í
landi mikilla sanda og mikilla sæva,
og vissulega var særinn alltumvefj-
andi á mínum bernskuslóðum.“
Bræðurnir hlýri og steinbítur
Edda segir að Súgandafjörður hafi
af gárungunum í næsta firði oft verið
kallaður Steinbítsfjörðurinn. „Þetta
var út af því að frjósemin var svo
mikil hjá okkur á Súgandafirði að
þeim í Önundarfirði blöskraði alveg.
Steinbíturinn er náttúrulega svo holl-
ur og mikið fjörefni í honum sem
varð til þess að fólkið tímgaðist svona
vel.“ Edda notar einmitt steinbítsroð
í þær vörur sem hún býr til og þannig
tengir hún sig að nýju við sjóinn. „Ég
nota mikið hlýra sem er bróðir stein-
bítsins, en þeir eru báðir af sæúlfa-
ættkvísl. Mér finnst steinbítsroðið
enn fallegra en það er erfiðara að fá
það. Svo nota ég líka laxaroð og roð
af vatnakarfa frá Afríku.“ Edda
skeytir saman roði og lambsleðri í því
sem hún er að gera og eins notar hún
ítalskt góbelín með sauðsleðrinu sem
hún fær frá Akureyri.
Ég var sett í úreldingu
Edda starfaði sem kjólameistari
mest af sinni starfsævi en hún út-
skrifaðist sem kennari þegar hún var
62 ára. „Ég kenndi við unglingadeild-
ina í Ölduselsskóla og mér fannst ég
komin heim þegar ég byrjaði að
kenna, ég kunni svo vel við mig í því
starfi. Átta árum síðar, þegar ég varð
sjötug, var mér sagt að fara heim, ég
mátti ekki kenna lengur vegna ald-
urs. Ég var semsagt sett í úreldingu.
En ég var eins og nýsmíðaður og fínn
togari og nýkomin úr námi. Ég sætti
mig ekkert við að vera sett í úreld-
ingu svona vel á mig komin, svo ég
skellti mér til Danmerkur og fór að
læra leðursmíði hjá Helle Frydkjær
og skinnasaum hjá Elsu Nordenkjær
Hvolbæk. Ég fór út í nokkur skipti
og sótti þar námskeið og hef verið að
hann og sauma þessar vörur síðan.
Maður verður að hafa eitthvað fyrir
stafni og það er aldrei of seint að nota
heilasellurnar. Heilinn starfar svo vel
ef maður heldur honum við. Ég held
mínum heila meðal annars við með
því að leysa eina krossgátu á dag og
þannig held ég líka orðaforðanum í
þokkalegu lagi.“
Fer mínar eigin leiðir
Edda var einn af stofnendum
Gallerýs Hnoss ásamt nokkrum
ungum listamönnum og seldi sín-
ar vörur þar á tímabili, en vegna
veikinda manns síns dró hún sig
í hlé og hefur selt vörurnar
heima hjá sér síðan. „Ég á
marga góða viðskiptavini sem
muna eftir mér og ég sauma
oft sérstaklega fyrir þá. Ég
er að þessu fyrst og fremst
til að skemmta mér og ég
fer mér hægt og vanda mig
vel við hvern hlut. Þetta er
engin fjöldaframleiðsla hjá
mér og ekkert flaustur í akk-
orðsvinnu. Fyrir vikið eru aldrei
tveir hlutir eins og ég nenni ekki að
gera eins og allir hinir. Ég verð að
fara mínar eigin leiðir.“
Börn eru mjög vitur
Edda á fjögur börn en hún hefði
helst viljað eignast tólf börn. „Ég
hefði svo gjarnan viljað eiga eins og
eitt dúsín af börnum af því ég elska
börn. Ömmustelpan mín spurði mig
um daginn hvað fólk yrði yfirleitt
gamalt og þegar ég sagði henni að á
Íslandi væri meðalaldur um 75 ár, þá
dæsti hún og sagði: „Hvers vegna
eru mennirnir svona vondir hver við
annan og lifa ekki nema í 75 ár?
Hvernig tíma þeir að fara svona illa
með þessu fáu ár?“ Þetta sýnir svo
vel hversu miklir heimspekingar
börn eru og við ættum oftar að hlusta
á þau.“
Edda ákvað strax á unglingsaldri
að verða barnasálfræðingur en örlög-
in höguðu því þannig að af því varð
ekki. „En loksins þegar ég lauk námi
í Kennaraháskólanum fann ég að ég
var á réttri hillu. Kennarastarfið er
það unaðslegasta sem ég hef unnið
við.“
 HÖNNUN | Elsti þátttakandinn á vestnorrænu handverkssýningunni
Hún er ekkert venjuleg,
enda er hún að vestan.
Edda Jónsdóttir er á
níræðisaldri og hvergi
bangin. Hún hefur nóg
að gera og geislar af
krafti og hlýju. Hún
sagði Kristínu Heiðu
Kristinsdóttur frá slori,
steinbít og öðru
skemmtilegu.
Morgunblaðið/Golli
Edda í básnum sínum á handverkssýningunni: Vestið með hlýraroðinu sem
hún klæðist hannaði hún og saumaði sjálf.
khk@mbl.is
Með vestfirskt blóð í æðum
Sagan á bak við EddunafniðEdda var aldrei skírð Edda. Húner skírð Guðrún Guðfinna. Enhvers vegna er hún þá alltaf kölluð
Edda? Hún svarar því með eft-
irfarandi sögu:
„Fyrir langalöngu bjuggu ung
hjón í dal í þröngum firði vestur á
fjörðum. Konan átti von á barni og
eina nóttina dreymir hana að til
hennar kemur mikilúðleg kona
sem biður hana að koma sér til
hjálpar því dóttir sín sé í barns-
nauð. Hún segir hana ekki geta
fætt barnið nema mennsk kona
hjálpi henni. Ungu konunni finnst
sem hún fari á fætur, hún fer í
skinnskóna sína, dregur á sig þrí-
hyrnuna og fer með konunni. Þær
koma að stórum steini þar sem
konan bankar og upp ljúkast dyr.
Þær koma í hreina og fallega bað-
stofu og þar finna þær ungu kon-
una í barnsnauð. Mennska konan
fer um hana höndum og hjálpar
henni og í heiminn kemur mikið og
fagurt sveinbarn sem hún laugar.
Að þessu loknu segir konan sem
sótti hana: „Við mæðgurnar erum
ekki efnaðar en þó vil ég launa þér
eins og ég best get. Barnið sem þú
berð undir belti mun verða stúlku-
barn og þú skalt láta það heita
Edilríði, það nafn kemur frá okkur
hér í álfheimum og þessi stúlka
mun verða gæfumanneskja.“ Að
því búnu kveðjast þær.
Um morguninn vekur bóndi
mennsku konuna og segir: „Ósköp
sefur þú fast.“ Hún svarar því til
að hana hafi dreymt svo sérkenni-
legan draum og hún sest á rúm-
stokkinn til að segja bónda sínum
drauminn. Þá verður henni litið á
skóna sína og hún sér að þeir eru
döggvotir og svo var einnig um
þríhyrnuna hennar. „Þetta hefur
þá ekki verið draumur,“ segir kon-
an. Í fyllingu tímans fæðir hún
stúlkubarn og hún er skírð Guðrún
Edilríður en hún var langamma
mín,“ segir Edda með virðingu.
„Þessi langamma mín með álfa-
nafnið komst á tíræðisaldur og var
gæfusöm alla sína tíð. Hún dó í
sömu viku og ég fæddist og ég átti
að heita eftir henni en presturinn
neitaði að gefa mér nýfæddri svo
forneskjulegt nafn. Ég fékk því
millinafnið Guðfinna í staðinn en
það er komið frá ömmu minni. En
þótt ég hafi verið skírð Guðrún
Guðfinna kallaði mamma mig aldr-
ei annað en Eddu, sem er í raun
styttingu á nafninu Edilríður. Ég
hafnaði Guðrúnar- og Guðfinn-
unöfnunum alveg þar til um ferm-
ingu að ég tók þau í sátt og mér
þykir mjög vænt um þau, enda
voru langamma mín og amma góð-
ar konur. En ég er aldrei kölluð
annað en Edda og eftir að ég fór
að fást við handverkið þá er Edda
líka vörumerkið mitt.“