Morgunblaðið - 04.10.2004, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 4. OKTÓBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það verður æ erfiðara að halda framsóknarhjörðinni saman, skjáturnar rekast illa, hoppa
bara og skoppa út og suður.
Iðnaður skapaði fjórð-ung af hagvextinumárin 1993 til 2002,
fimmta hver króna í
landsframleiðslu kemur
frá iðnaði, fimmtungur
starfa er í iðnaði og hlut-
deild iðngreina í gjaldeyr-
isöflun þjóðarinar fer vax-
andi. Þetta kemur fram í
yfirliti sem Þorsteinn Þor-
geirsson, hagfræðingur
Samtaka iðnaðarins, hef-
ur tekið saman.
Rúmlega 1.100 fyrir-
tæki eru innan vébanda SI
sem eru ein stærstu hags-
munasamtök atvinnurek-
enda í landinu. Fyrirtæk-
in starfa á nánast öllum
sviðum iðnaðarins, mannvirkja-
gerð, efnaiðnaði, heilbrigðis-
tækniiðnaði, líftækni, málmtækni,
matvælum, plasti og svo mætti
lengi telja. Samtökin gæta marg-
víslegra hagsmuna iðnfyrirtækja
en eru ekki síður þjónustusamtök
þeirra.
Markviss stefnumótun
Sveinn Hannesson, fram-
kvæmdastjóri samtakanna, segir
að stjórnin leggi áherslu á mark-
vissa stefnumótun og sé verkefna-
listinn endurnýjaður í byrjun
hvers árs. Meðal stefnumála sem
nú er unnið að má nefna að teknar
verði upp aðildarviðræður við
Evópusambandið og að evran
verði tekin upp hér á landi, að
verkmenntun verði efld og að
efnahagsstjórnin verði samræmd
næstu fjögur árin. Þá er meðal
hlutverka SI að bæta rekstrarum-
hverfi iðnaðarins, fylgjast með al-
þjóðlegri þróun í viðskiptum, hafa
áhrif á stöðu Íslands í Evrópu,
innleiða nýjar og bættar aðferðir í
rekstri og stuðla að heilbrigðri
samkeppni. Einnig vilja samtökin
hamla gegn auknum ríkisumsvif-
um.
Forráðamenn Samtaka iðnað-
arins hafa lengi bent á að sam-
kepnisstaða íslensks atvinnulífs
verði ekki viðunandi nema með
aðild að ESB. Segja þeir að iðn-
aðurinn standi í auknum mæli
undir hagvexti landsmanna en
hlutur landbúnaðar og sjávarút-
vegs fari minnkandi. Vilmundur
Jósefsson, formaður SI, undir-
strikaði þetta á fundi með frétta-
mönnum fyrir helgina.
Skynsamlegasta leiðin
„Við verðum fyrr eða síðar að
horfast í augu við þá staðreynd að
eina leiðin sem er fær til þess að
Íslendingar og íslenskt atvinnulif
njóti jafnstöðu í samfélagi Evr-
ópuþjóða er að ganga í ESB.
Þessi leið er ekki eingöngu sú eina
færa. Hún er einnig sú skynsam-
legasta.“ Segir Vilmundur það
óviðunandi fyrir Íslendinga að
eiga framtíð sína undir ákvörðun-
um Norðmanna, þolinmæði ESB
eða duttlungum Liechtensteina.
Það séu draumórar einir að Ís-
land geti eitt og sér náð viðunandi
tvíhliða samningum við ESB.
Sé litið nánar á tölur um um-
fang iðnaðar hérlendis kemur í
ljós að á síðasta ári voru rétt rúm-
lega 20% starfa í iðnaði, þ.e.
mannvikjagerð, álvinnslu, upplýs-
ingatækni og annars konar iðnaði.
Flest störf voru í opinberri þjón-
ustu eða 26,3%, 19,2% voru í hvers
konar fjármálaþjónustu, 16,4% í
verslunar-, veitinga- og hótel-
rekstri, 6,7% í fiskveiðum og
vinnslu og 3,7% í landbúnaði.
Árið 1993 var hlutdeild iðnaðar
í landsframleiðslu 19% en hafði
aukist í 20,8% árið 2002. Framlag
iðnaðar til hagvaxtar árin 1993 til
2002 var 23,1% og var það næst-
umfangsmesta greinin á eftir fjár-
málaþjónustu og annarri þjónustu
sem var með 30,5% hlutdeild.
Aðrar stórar greinar eru opinber
starfsemi með 18% og samgöngur
og flutningar með 16,2%.
Þá hefur iðnaðurinn átt vaxandi
hlutdeild í gjaldeyrisöflun þjóðar-
innar síðustu árin. Þannig fengust
nærri 12% útflutningstekna frá
iðnaði árið 1993 en í fyrra var
hlutdeild iðnaðar í gjaldeyrisöfl-
uninni 21,4%.
Hagfræðingur Samtaka iðnað-
arins áætlar að á árinu muni iðn-
aður afla 22,5% af gjaldeyris-
tekjum landsmanna eða rúmlega
76 milljarða af 340 milljörðum.
Þar af eru 12,5% frá stóriðju,
6,3% frá hátækniiðnaði og annarri
þjónustu og 3,7% eru frá annarri
iðnframleiðslu. Sjávarafurðir afla
35,5% teknanna, samgöngur
15,5,% og ferðalög 7,9%. Þá áætl-
ar hann að árið 2010 muni iðnvör-
ur og sjávarafurðir skapa álíka
miklar gjaldeyristekjur eða um
30% hvor grein.
Hátæknigreinar sækja á
Hátæknivörur eiga sífellt
stærri hlutdeild í útflutningnum
og telur Þorsteinn Þorgeirsson að
í ár muni 21,3 milljarðar króna,
eða 6,5% útflutningstekna, koma
úr þeirri grein iðnaðarins. Þar er
lyfjaútflutningur drýgstur með
yfir 7 milljarða, lækningatæki og
hugbúnaður með um fjóra millj-
arða hvor grein og vélbúnaður
með 2,5 milljarða.
Hagfræðingurinn segir að út-
rás Íslendinga á erlenda markaði
þurfi að byggjast í auknum mæli á
hátækniiðnaðinum enda nýti há-
tæknigreinar hátt menntastig
þjóðarinnar og tækninýjungar í
atvinnugreininni geti skapað
grundvöll fyrir framleiðnivexti og
háum launum.
Fréttaskýring | Iðnaðurinn sækir á
Fimmtungur
starfa í iðnaði
SI telja aðild að ESB auka hagvöxt og
bæta samkeppnisstöðu fyrirtækja
Hlutur iðnaðar í þjóðarbúskap er vaxandi.
Miklar breytingar hafa
orðið í jarðvinnutækni

Aukin sérhæfing, stærri við-
fangsefni og meiri tæknivæðing
hefur orðið í jarðvinnu. Eiður
Haraldsson, framkvæmdastjóri
Háfells, segir að opinberar stofn-
anir séu mikið til hættar eigin
framkvæmdum og fái til þess
verktaka. Þá hafi mælingar
færst mjög frá verkfræðifyr-
irtækjum til verktakanna sjálfra
og margs konar verkum með
vinnuvélum sé í auknum mæli
stýrt með GPS-tækni í vélunum.
joto@mbl.is