Morgunblaðið - 04.10.2004, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. OKTÓBER 2004 21
M
iklar umræður hafa
verið undanfarnar
vikur um Sunda-
braut annars vegar
og mislæg gatna-
mót á Miklubraut og Kringlumýr-
arbraut eða aðrar lausnir á þeim
gatnamótum hins vegar. Það verð-
ur að viðurkennast að sú vink-
ilbeygja, sem fulltrúar R-listans
tóku í málefnum gatnamóta
Kringlumýrarbrautar og Miklu-
brautar, hefur komið verulega á
óvart og sett þessi mál í uppnám
og annað samhengi en áður var.
Í ljósi sögunnar er rétt að rifja
upp að það skipulagsklúður, sem
varð í upphafi stjórnartíðar R-
listans hjá Reykjavík-
urborg, þegar mislæg
gatnamót á mótum
Miklubrautar og
Kringlumýrarbrautar
voru tekin út af að-
alskipulagi, olli töfum
á hönnun og verkferli
mislægra gatnamóta á
þessum umferð-
arþyngstu gatnamót-
um höfuðborgarsvæð-
isins. Þegar R-listinn
setti mislægu gatna-
mótin síðan aftur inn
á aðalskipulag fór
undirbúningsvinna í
gang, sem hefur verið
unnið að um nokkra hríð. Í sam-
gönguáætlun var gert ráð fyrir
framkvæmdum á Miklubraut og
Hringbraut. Þar á meðal þessum
gatnamótum. Var það í samræmi
við aðalskipulag borgarinnar.
Samkvæmt því var undirbúningur
kominn í gang þegar mislæg
gatnamót eru aftur slegin út af
borðinu. Nú með þeim rökum að
Sundabraut skuli sett í forgang.
Það er auðvitað óábyrgt af fulltrú-
um R-listans að stilla þessum
tveimur framkvæmdum upp á
móti hvor annarri.
Það er kominn tími til að stíga
til jarðar í þessu mikilvæga máli
og leggja meginlínurnar.
Reykvíkingar geta ekki beðið
árum saman með úrlausn mála á
gatnamótum Miklubrautar og
Kringlumýrarbrautar. Enn er
töluverð vinna eftir við undirbún-
ing mislægra gatnamóta, sem ger-
ir það að verkum að lok fram-
kvæmda verða aldrei fyrr en um
árið 2008–2009. Því legg ég
áherslu á að ráðist verði í lausn
sem felst í útvíkkun gatnamót-
anna, en með henni eru gatnamót-
in víkkuð og akreinum og um-
ferðarljósum bætt við strax næsta
vor. Sú framkvæmd mun bæta
umferðarflæði um gatnamótin til
muna. Líklegt verður að telja að
ekki þurfi umhverfismat fyrir þá
framkvæmd, þar sem einungis er
um að ræða breytingu á núverandi
gatnamótum. Því verður mögulegt
að hefjast handa jafn fljótt og
raun ber vitni.
Undirbúningsvinnu
fyrir mislæg gatna-
mót verður haldið
áfram með það fyrir
augum að ná sátt um
nýja lausn og ráðast í
gerð þeirra þegar
undirbúningsvinnu er
lokið og borgaryf-
irvöld hafa náð átt-
um. Í millitíðinni
verður vinna við
Sundabraut sett af
stað, alla leið upp á
Kjalarnes. Með þeirri
Sundabraut sparast
kostnaður við að
byggja upp Vesturlandsveg um
Kollafjörð þegar lokið hefur verið
við tvöföldun Vesturlandsvegar
um Mosfellsbæ.
Með þessari nálgun fá þeir 80
þúsund bílar, sem fara um gatna-
mót Miklubrautar og Kringlu-
mýrarbrautar, strax viðunandi úr-
lausn þar til unnt verður að ráðast
í framkvæmdir við mislæg
gatnamót. Ef ekki verður gripið til
þessara aðgerða verður bið þeirra
sem um gatnamótin fara eftir
lausn allt til ársins 2009. Það er
óviðunandi fyrir þá sem aka um
götur Reykjavíkur.
Það er mikið umhugsunarefni að
sveitarfélögin geti stöðvað mik-
ilvægar framkvæmdir við þjóðvegi
sem ríkið kostar og Vegagerðin
ber alla ábyrgð á. Það bendir allt
til þess að kominn sé tími til að
breyta lögum svo tryggja megi
eðlilega framvindu án aðkomu
þeirra sveitarstjórna sem sveiflast
eftir óstöðugum vindi.
Mislæg
gatnamót og
Sundabraut
Sturla Böðvarsson skrifar
Sturla Böðvarsson
samgönguráðherra
Höfundur er samgönguráðherra.
’Það er kominn tímitil að stíga til jarðar í
þessu mikilvæga máli
og leggja meginlín-
urnar.‘
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra leggur áherslu á að ráðist verði í út-
víkkun gatnamóta Miklubrautar og Kringlumýrarbrautar strax næsta vor
sem hann segir að muni bæta umferðarflæði gatnamótanna til muna.
skot blaðamanns]: Það eina sem við þurfum að óttast
er óttinn sjálfur.
Við erum því orðasmiðir fyrst og fremst. Forsetar
kunna nýjum hugmyndum ekki vel, þær geta ruggað
bátnum. En þeir kunna að meta það þegar hægt er
að klæða gamlan sannleik í nýjan búning.“
Humes tekur undir að sérhver forseti vilji láta
falla einhver ummæli sem þeirra verður minnst fyrir
síðar. Hann nefnir Bill Clinton í þessu samhengi,
segir að því miður fyrir hann verði hans aðeins
minnst fyrir orðin „ég átti ekki kynmök við þessa
konu, Monicu Lewinsky“. „Það er dæmi um eitthvað
sem menn vilja ekki láta minnast sín fyrir,“ segir
Humes, sem er sjálfur repúblikani.
Humes bætir því við að ræðuritari forseta sé
sömuleiðis þýðandi. Ræðuritarinn sé auðvitað ekki að
þýða úr einu tungumáli, t.d. spænsku, í annað. En
hann þurfi hins vegar að geta komið tungutakinu
sem embættismenn í stjórnkerfinu gjarnan noti í
skýrslur sínar í skiljanlegt form. „Við verðum að fá
orðin til að hljóma vel,“ segir hann. Miklu skipti
hversu mikinn áhuga forsetarnir sjálfir sýni orð-
unum, sem þeir eigi að flytja. „Ef þeir taka orðin og
velta þeim fyrir sér verða þeir eins og feður sem
ættleiða börn: þeir umbreytast í feður barnanna. Það
sama á við um ræðurnar sem við skrifum, ef forset-
inn gerir þau raunverulega að sínum orðum þá verða
þau þeirra.“
Churchill eftirminnilegastur
Humes er sérlega fróður um Churchill og hefur
skrifað nokkrar bækur um hann, eins og áður er get-
ið. Hann segir að þrátt fyrir að hann hafi unnið fyrir
fimm forseta Bandaríkjanna verði Churchill alltaf
átrúnaðargoð hans. „Ég hitti hann einu sinni, þegar
ég var átján ára gamall, en ég var þá námsmaður í
London,“ segir Humes og umbreytist nú skyndilega í
Churchill, breytir ekki aðeins rödd sinni heldur fram-
komu þannig að unun er með að fylgjast. Mætti helst
halda að Churchill væri sjálfur mættur á vettvang.
„Ungi maður, þú átt að læra sagnfræði. Lestu
sagnfræði því þar er öll leyndarmál stjórnkænsk-
unnar að finna,“ segir Humes með rödd Churchills
og látbragði en þessi orð sagði Churchill við hinn
unga námsmann og Humes man dagsetninguna vel,
þetta var 29. maí 1953 þegar Churchill var forsætis-
ráðherra Bretlands í annað sinn.
„Ég hef hitt alla þessa forseta en að hitta
Churchill var eins og að hitta guð sjálfan. Hann var
svo stórmerkilegur, hann var nefnilega orðinn hluti
af sögunni þegar hann var enn á lífi.“
Humes segir að Sir Martin Gilbert hafi talið fyrr-
greind ummæli Churchills svo merkileg að hann geti
þeirra í bók sinni um Churchill, Churchill: A Life.
Þar sé sagt frá því að hinn sjötíu og átta ára gamli
Churchill hafi látið þessi orð falla er hann hitti hinn
átján ára gamla James C. Humes, námsmann í
London. „Og síðan kemur fram í tilvísun að náms-
maður þessi hafi síðar orðið ræðuritari hjá nokkrum
forsetum Bandaríkjanna. Ég er mjög stoltur af því
að hafa ratað inn í söguna með þessum hætti,“ sagði
James C. Humes.
hann sextugan að aldri; hann umbreyttist í aðra per-
sónu um leið og ljósmyndari var mættur á svæðið.“
Humes er spurður um persónuleika annarra for-
seta sem hann starfaði fyrir. Hann endurtekur að
hann hafi kynnst Nixon best, fyrst starfað hjá honum
er hann var varaforseti Eisenhowers og síðan þegar
Nixon sjálfur var orðinn forseti. En hann hafi þó
einnig kynnst Gerald Ford nokkuð vel. Ford hafi
ætíð komið nákvæmlega til dyra eins og hann var
klæddur.
„Ég aðstoðaði Ford við að skrifa endurminningar
sínar og ég stakk upp á titlinum, sem kemur úr biblí-
unni, Tíma sátta [e. A Time to Heal].
Ég sagði við hann, herra forseti, þú settir smyrsl á
sárin sem plöguðu bandarískt þjóðlíf eftir Watergate
og þú læknaðir sjúkan efnahag. Hvers vegna kall-
arðu ekki bókina þína Tíma sátta?
Ford var alveg eins og hann kemur fyrir op-
inberlega, hreinskiptinn og hógvær; en hann hafði
ekki sömu vitsmunalegu forvitnina og Nixon hafði,“
segir Humes um Gerald Ford, sem var forseti 1974–
1976.
Hume bætir því við að hann hafi hringt til Fords í
sumar, þegar hann átti 91 árs afmæli. Heilsu hans
hraki hins vegar hratt um þessar mundir.
Humes skrifaði nokkrar ræður fyrir George Bush
eldri þegar hann var forseti en þá sem sérlegur
verktaki, ekki sem starfsmaður með aðsetur í Hvíta
húsinu. „Þetta er starf fyrir unga menn,“ segir Hum-
es en nokkuð er nú um liðið síðan hann var virkur
sem ræðuritari.
Humes hafði hins vegar fyrst unnið fyrir Bush
þegar hann sóttist eftir útnefningu Repúblik-
anaflokksins vegna forsetakosninganna 1980. Kynnt-
ist hann Bush ágætlega þá en Bush náði hins vegar
ekki settu marki, tapaði fyrir Ronald Reagan, sem
síðan var kjörinn forseti. „Reagan var án efa sá sem
flutti ræðurnar mínar allra best,“ segir Humes um
Reagan sem gerði Bush að varaforseta sínum eftir
rimmu þeirra 1980. „En ég hafði sennilega minnst
samskipti við Reagan. Þegar þú áttir með honum
fundi þá gat verið erfitt að kynnast honum í raun og
veru, hann sagði kannski við þig hversu ánægður
hann væri að hitta þig en hann hleypti fólki samt
ekki að sér.“
Ræðusmiðir eru snyrtifræðingar
fyrst og fremst
Humes segir fólk gjarnan standa í þeirri meiningu
að ræðuritarar forseta Bandaríkjanna séu miklir
andans menn, sem leggi ráðamanninum orð í munn.
„Og ræðuritarar vilja gjarnan að fólk haldi þetta,“
segir hann. „En það er réttara að kalla okkur snyrti-
fræðinga. Það sem ég á við er þetta: John Kennedy
hefði getað sagt löndum sínum að sýna ætíð þjóð-
rækni. En Ted Sorensen skrifaði í staðinn þessi orð:
Spyrjið ekki hvað land ykkar getur gert fyrir ykkur,
spyrjið fremur hvað þið getið gert fyrir land ykkar.
Hugsunin er sú sama, hún er bara orðuð af meiri
mælsku.
Roosevelt hefði sömuleiðis getað sagt við landa
sína að þeir ættu að varast að fara á taugum. En
Sam Rosenman skrifaði fyrir hann þau fleygu orð
[og hér bregður Humes sér í gervi Roosevelts: inn-
t hafa
sam-
átti ekki
umes
í utan-
ýr mað-
n þátt í
h hafi
krifað
ð koma
m.
ður man
en lét
s vegar
ar alltaf
o var
m
na og
Humes
gum sín-
u; þeir
stir for-
ækja,
nginn
getur
heim-
tli að
el ég
um
í Hvíta
nnt held
maður og
örgu
g vann
fyrst
r forseti
ra of
ó að
sem
mið fram
nn var.
tur,
sjarm-
nn eins
sér
Morgunblaðið/Kristinn
mes.
ar eru hugsjúkir“
da-
r
hann
david@mbl.is