24 stundir - 08.03.2008, Qupperneq 43

24stundir LAUGARDAGUR 8. MARS 2008 43
É
g hef flutt fyrirlestra
austanhafs og vestan
um þróun mála á
Norður-Atlantshafi. Ég
er sannfærður um að
allur þorri þjóðarinnar gerir sér
ekki grein fyrir þeirri breytingu
sem er að verða. Ef mál þróast
eins og menn spá í þá átt að sigl-
ingar eigi eftir að aukast mikið í
nágrenni við Ísland þá er staða
okkar allt önnur en áður. Þá er-
um við ekki lengur á hjara ver-
aldar. Við stöndum þá á kross-
götum varðandi orku- og
farmflutninga frá Asíu til Evrópu
og Norður-Ameríku. Heimsmynd
okkar mun breytast,“ segir Björn
Bjarnason dómsmálaráðherra um
stöðu Íslands í öryggismálum
heimsins. „Ég hef ferðast til Bret-
lands, Danmerkur og Noregs og
hitt aðila sem eru samstarfsaðilar
lögreglu og landhelgisgæslu og
það er verið að vinna að því að
þróa nýtt öryggisnet miðað við
þessar breyttu aðstæður. Ég hef
lagt áherslu á að eðlilegra sé að
bregðast við breyttum aðstæðum
með borgaralegum aðferðum,
eins og með öflugri landhelgis-
gæslu og eftirliti af þeim toga,
fremur en hernaðarviðbúnaði.
Þetta eru spennandi viðfangs-
efni sem ég hef verið að takast á
við á þessu kjörtímabili og raun-
ar frá því að varnarliðið hvarf úr
landi. Þróunin síðan hefur sann-
fært mig enn betur en áður um,
hve skammsýn Bandaríkjastjórn
var árið 2006 um framkvæmd
vanarsamstarfsins við Ísland.
Íslendingar eru að eignast nýtt
varðskip, nýja flugvél og þyrlur
og það er almennur stuðningur
við þessar aðgerðir. Þetta hefur
allt gengið frekar hljóðlega fyrir
sig og án pólitískra deilna. Það er
mjög víðtækur stuðningur við
það að Íslendingar láti að sér
kveða með þessum hætti.“
Mörgum Íslendingum finnst að
það sé markmið í sjálfu sér að Ís-
lendingar hafi ekki eigin her. Þú
ert ósammála því viðhorfi, er það
ekki?
„Með því að vilja ekki ræða
hermál við aðrar þjóðir erum við
að setja á okkur höft. Við verðum
þá að finna bestu leiðirnar sem
finnast án þess að stofna okkar
her. Ef þetta haft leiðir til þess að
hér sé friðsamlegra en annars
staðar þá er það gott mál. Ef það
leiðir til þess að einhverjir sjái
okkur sem auðtekna bráð þá er
það ekki gott. Á vegum utanrík-
isráðherra starfar sérstök hættu-
matsnefnd. Spyrja má: Verður
niðurstaða hennar að við getum
ekki brugðist við hættum sem að
okkur steðja nema með öðru en
þeim ráðum, sem við nú höfum?
Ég veit ekki hver niðurstaðan
verður, það kemur í ljós.“
Sölumenn í villta vestrinu
Hvernig þykja þér umræðurnar
um evruna sem hafa verið svo
áberandi í nokkurn tíma?
„Við getum velt fyrir okkur
ýmsum leiðum í Evrópumálum.
Þar þarf hins vegar skýra stefnu
og skýra sýn. Evru-umræðan hef-
ur ruglað þessa sýn. Það er erfitt
fyrir þjóð sem hefur lifað í sátt
við eigin krónu að allt í einu sé
fullyrt að krónan hafi ekkert
sjálfstætt gildi og lausnin sé ann-
ar gjaldmiðill. Eitt er að halda
slíku fram, annað að benda á
hvað á að taka við. Er talið um
evruna kannski tal um eitthvað
annað? Eiga menn við að leggja
beri Seðlabankinn niður og þess
vegna eigi að taka upp nýjan
gjaldmiðil? Enginn gjaldmiðill
breytir efnahagslögmálum eða
losar menn undan hagstjórn. Við
búum við sérstök efnahagsleg
skilyrði sem breytast ekki eftir
því hvort við borgum í krónu,
evru eða sterlingspundum.
Mér finnst sumir ræðumenn
um þetta minna á sölumennina
sem fóru á milli bæja í villta
vestrinu og seldu fólki lífselexír
gegn öllum meinum. Svo drakk
fólk elexírinn og allt var við það
sama. Þá laumuðust sölumenn-
irnir á brott í skjóli nætur. Fólk
sá í gegnum þá. Enginn hefur
enn fundið upp lyf sem læknar
allar meinsemdir. Það gerist ekki
heldur í efnahagsmálum. Efna-
hagslögmálin hljóta að gilda hér
áfram eins og verið hefur.
Fyrir réttu ári skilaði allra
flokka nefnd, sem ég stýrði,
greinargóðri skýrslu um tengsl
Íslands og Evrópusambandsins.
Ég er undrandi á því, hvers vegna
ekki er unnið markvisst að því að
framkvæma tillögur nefndarinnar
og styrkja þannig enn frekar en
nú er Evróputengslin, sem skipta
okkur mjög miklu. Þar er um
brýnt, raunhæft og vel skilgreint
úrlausnarefni að ræða – í stað
þess að sinna því, er haldið áfram
að tala út og suður og látið í
veðri vaka, að meðal stjórnmála-
manna sé ekki til nein skýr stefna
í Evrópumálum.“
Víti til að varast
Þú ritar grein í nýjasta hefti
Þjóðmála þar sem þú rýnir í sam-
runa REI og Geysis Green. Þú seg-
ir að sexmenningarnir í borgar-
stjórnarflokki sjálfstæðismanna
hafi haft „þrek til að standa á sínu
og snúast gegn laumuspili og fjár-
málabraski, sem greinilega tengdist
öðrum þræði tilraunum til að
styrkja fjárhagslega stöðu FL Gro-
up“. Má skilja þetta þannig að
sameining REI hafi fyrst og fremst
snúist um að styrkja fjárhagslega
stöðu FL Group?
„Það eru tímasetningar í öllu
þessu dæmi sem benda til þess að
hraðinn í málinu hafi tengst
kynningarfundi FL Group í
London. Maður getur dregið þá
ályktun eftir á að eigendur FL
Group hafi viljað styrkja stöðu
síns fyrirtækis. Þeir voru ekki í
góðgerðarstarfi. Ég get ekki varist
þeirri hugsun að það hafi komið
eigendum Geysis Green, og þar
með FL Group, vel að þetta gerð-
ist.“
Þú segir í sömu grein að sam-
fylkingarfólk hafi lagt blessun sína
yfir REI-hneykslið á sínum tíma.
Þú vitnar í orð Össurar Skarphéð-
inssonar, Dags B. Eggertssonar og
Sigrúnar Elsu Smáradóttur í því
samhengi og segir að spjótin ættu
frekar að standa á þeim í um-
ræðum um REI-málið en borg-
arstjórnarflokki Sjálfstæðisflokks-
ins. Hvað áttu við með þessu?
„Ef menn eru að tala um efni
málsins og þá stjórnmálamenn
HELGARVIÐTALIÐ
Eftir Kolbrúnu Bergþórsdóttur
kolbrun@24stundir.is
a
Maður getur
dregið þá álykt-
un eftir á að eig-
endur FL Group hafi vilj-
að styrkja stöðu síns
fyrirtækis. Þeir voru ekki í
góðgerðarstarfi.