24 stundir - 15.04.2008, Qupperneq 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 15. APRÍL 2008 24stundir
Hlíðasmára 14
sími 588 2122
www.eltak.is
Eltak sérhæfir sig
í sölu og þjónustu
á vogum
Bjóðum mesta úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
Hafðu samband
líðas ára 14
Sí i 588 2122
.eltak.is
Eftir Einar Jónsson
einarj@24stundir.is
Rúm er fyrir fleiri trjátegundir hér
á landi að mati Axels Kristinssonar,
formanns Trjáræktarklúbbsins, en
klúbbfélagar eru sérlegir áhuga-
menn um ræktun nýrra tegunda.
„Við höfum í raun prófað ansi fáar
tegundir. Það eru þúsundir trjá-
plantna í heiminum sem við eigum
eftir að prófa af einhverri alvöru.
Við erum satt að segja rétt byrjuð
að klóra í yfirborðið,“ segir Axel.
Einhæf ræktun varasöm
Tilgangurinn með starfi félags-
ins er ekki aðeins að auka fjöl-
breytni trjágróðurs hér á landi
heldur er mikilvægt að setja ekki
öll egg í sömu körfu að mati Axels.
„Það eru ákveðnar hættur fólgnar í
því að vera með einhæfa ræktun.
Það getur alltaf eitthvað komið
upp á eins og sjúkdómar og plágur
sem geta jafnvel fellt heilu tegund-
irnar eins og gerðist á sjötta ára-
tugnum með skógarfuruna. Það
hafði verið gróðursett mikið af
henni og síðan drapst hún nánast
öll á einu bretti vegna furulúsar,“
segir Axel og bendir einnig á hnatt-
ræna hlýnun í þessu sambandi.
„Ef hún gengur eftir er mjög
mikilvægt að vera stöðugt að prófa
nýjar tegundir því að við þurfum
þá líka að laga okkur að breyttu
loftslagi.“
Trjáræktarklúbburinn hefur
flutt inn fræ af trjáplöntum sem
dreift hefur verið til félaga sem
prófa að rækta plönturnar við ólík
skilyrði. Í framhaldinu hyggjast
klúbbfélagar búa til gagnagrunn
um árangur ræktunarinnar. „Við
erum ekki langt komin með það en
í framtíðinni hugsum við okkur að
slíkur gagnagrunnur gæti nýst fólki
við að skipuleggja sumarbústaða-
lönd eða trjárækt og velja tegund-
ir,“ segir Axel.
Trjásafn í Esjuhlíðum
Eitt stærsta verkefni Trjáræktar-
klúbbsins er að koma upp trjásafni
(arboretum) í Esjuhlíðum en búið
Einhæfni varasöm Það eru
ákveðnar hættur fólgnar í því
að vera með einhæfa ræktun
að mati Axels Kristinssonar,
formanns Trjáræktarklúbbsins.
Trjáræktarklúbburinn gerir tilraunir með ræktun nýrra tegunda
Aukin fjölbreytni í
trjárækt á Íslandi
Trjáræktarklúbburinn
vinnur að því að auka
fjölbreytni trjágróðurs
hér á landi og stefnir
meðal annars að því að
koma upp stóru trjásafni.
Slíkt safn sprettur þó
ekki á einni nóttu enda er
trjárækt þolinmæðisverk.
➤ Trjáræktarklúbburinn varstofnaður í desember árið
2004.
➤ Klúbburinn er ætlaður öllumsem hafa áhuga á að rækta
runna og tré.
➤ Þær plöntur sem ræktaðareru á vegum klúbbsins eru af
tegundum sem hafa lítið eða
ekkert verið ræktaðar hér á
landi áður.
➤ Nánari upplýsingar umklúbbinn og starfsemi hans
má nálgast á vefsíðunni
www.trjaklubbur.org.
TRJÁRÆKTARKLÚBBURINN er að afmarka um 20 hektara svæði
fyrir safnið. „Þar er hugmyndin að
gróðursetja allar þær tegundir sem
við prófum. Hugsunin er sú að
þetta verði töluvert stærra en þessi
litlu trjásöfn sem eru víða um land,
til dæmis í Hallormsstað. Þarna
verður markvisst unnið að því að
safna saman plöntum og hafa þær
til sýnis fyrir almenning,“ segir Ax-
el.
Slíku trjásafni verður þó ekki
komið upp á einni nóttu. „Trjárækt
er náttúrlega þolinmæðisverk. Við
þurfum ekki aðeins að horfa tvö til
þrjú ár fram í tímann heldur ára-
tugi og jafnvel aldir,“ segir Axel
Kristinsson, formaður Trjáræktar-
klúbbsins að lokum.
Einhvern tíma fyrir ekki svo
mjög löngu las ég niðurstöður vís-
indalegrar könnunar frá þýskum
háskóla á þeim áhrifum sem potta-
blómarækt og gæludýrahald hefur
á skaphöfn fólks, háttu þess og
heimilisbrag. Þar kom í ljós að
pottaplöntufólkið var að jafnaði í
betra jafnvægi og heilsuhraustara
en þeir sem engin pottablóm áttu.
Einnig að pottaplöntufólkið var
líklegra til að eiga kött eða fugl
fremur en hund. Hundafólkið var
hins vegar í meirihluta þeirra dýra-
haldara sem engin pottablóm áttu
eða skreyttu heimili sín með gervi-
blómum. Mun lægri tíðni hjóna-
skilnaða var í pottaplöntu- og
kattahópnum en meðal þeirra sem
ekki ræktuðu pottablóm og héldu
hund. – En hvernig svo sem þessar
upplýsingar eiga við okkur Íslend-
inga, þá er nú kominn tími til að
huga að pottablómunum, a.m.k.
fyrir þau okkar sem þau eiga.
Koma misvel undan vetri
Pottaplönturnar okkar koma
misjafnlega undan vetri. Margærar
og blómstrandi plöntur, eins og
t.d. fúksíur og havaírósir, þarf að
umpotta nú í nýja mold, en ekkert
endilega í stærri potta. Þá tökum
við rótarkökkinn úr pottinum,
hristum mest af moldinni af hon-
um og klippum svo sem einn
þriðja af rótunum áður en við setj-
um plöntuna aftur í hreinan eða
nýþveginn pott og fyllum með
nýrri pottamold. Oft þarf að klippa
plönturnar til. Fjarlægja veikar
greinar og laga jafnvægið í vaxt-
arlaginu. Á eftir er svo vökvað
rækilega. Geymum að gefa áburð
þar til vöxturinn er aftur kominn í
fullan gang og fylgjum svo eftir það
leiðbeiningunum á áburðarum-
búðunum. En höfum það í huga
með áburðargjöf á pottablóm hér á
Íslandi að við gefum engan áburð
meðan daglengdin er skemmri en
sjö klukkustundir. Vanti dagsbirt-
una geta plönturnar ekki unnið úr
áburðinum, svo að hann hleðst
bara upp í moldinni og getur
skemmt ræturnar.
Umpottun stærri plantna
Stærri plöntur, eins og t.d. fíkusa
og pálma, sem við viljum ekki að
verði risastórar og ómeðfærilegar,
þurfum við ekki að umpotta ár-
lega. Það nægir að skera fleyga,
einskonar tertusneiðar, niður í
moldina við pottahliðarnar á svo
sem tveimur, þremur stöðum, fjar-
lægja moldina þar og fylla á með
nýrri mold.
Mörgum blómstrandi potta-
plöntum, eins og t.d. krýsu og beg-
óníum sem seldar eru í blóma, þarf
yfirleitt ekki að umpotta. Við njót-
um þeirra meðan þær skarta sínu
fegursta. Síðan fara þær bara í safn-
hauginn.
Pottaplöntur, kettir og hamingja
Umpottun mikilvæg
fúksíum þarf að um-
potta á hverju vori.
GARÐASPJALL
Hafsteinn
Hafliðason
skrifar um umpottun
og gæludýr.
Þeir sem hyggjast rækta matjurtir
í sumar ættu að bíða með að
stinga upp matjurtagarðinn
þangað til frostlaust er orðið og
vorhretin um garð gengin. Þá er
jafnframt gott að tína lauf og aðr-
ar gróðurleifar af grasi og úr beð-
um og setja í safnkassa til að úr
verði góð mold.
Vor í garðinum
Aðalfundur
Trjáklúbbs-
ins fer fram í
fundarsal á
jarðhæð
Tæknigarðs,
Dunhaga 5, í
kvöld kl. 20.
Að loknum
venjulegum aðalfundarstörfum
(um kl. 21) flytur
Þröstur Eysteinsson, fag-
málastjóri hjá Skógrækt ríkisins,
erindi sem nefnist Af hverju
gengur svona illa með innflutt
birki?
Erfiðleikar með
innflutt birki
VORIÐGARÐURINN
lifsstill@24stundir.is a
Þarna verður markvisst unnið að því
að safna saman plöntum og hafa þær
til sýnis fyrir almenning.