Sunnudagsblaðið - 20.03.1966, Blaðsíða 17

fyrir Ayðun biskup að sækja
heiip að þingeyrum j það sinnið
og ei heldur farið fleiri ferðir
þangað. Hélt hann að svo búnu
til Noregs og dó þar 1320, hafði
áður bent á Lárentíus munk Kálfs
son sem eftirmann sinn þó hann
hafi ejgi verið leiðitamur honum.
Var Lárentíus kjörinn til Hóla-
þiskuþs af Eilífi erkibiskupi og
kórsbræðrum 1322 og ræddu þelr
Eilífur. og Lárentíus í vfgsluför
hans urp kjaustursmál.
Eullnaðar samkomulag dróst í
bessurn deilum. Vorjð 1326 var
haldinn fupdur á ffólum með Lár-
entípsi biskupi og Guðmundi á-
hóta og var með honum Benedikt
Kolbeinsson frá Auðkúlu ráðsmað-
ur Þingeyrarklausturs.
Bauð biskup ábóta tvo kosti: að
kæratfyrir erkibiskupi,,' eða leggja
J sitt umdæmi og kaus ábóti með
géðra manna ráðum að^biskup
skyldi einn skera úr, og skipa þar
um sem hann vildi fyrir guði og
tilsvara og Þingeyrarklaustri væri
skaðlaust. Lagði Lárentíus klaustr-
inu góða jörð Hvamm i Vatnsdal
og Hundastaði og gjörði hér um
hréf um þann sáttmála. Leynir
sér ekki ráðríki Lárentíusar bisk-
ups og er hér að verki Hóiabiskup
en ekki umkornulaus munkurinn
á Þingeyrum sem fyrr var, þó vill
Lárentíus gera hér vel við klaustr-
*ð en ekki missa tíundir sem
klaustrið átti þó með réttu og held-
**r finst mér Lárentíus niðurlægja
Guðmund ábóta í þessum málum,
sinn fyrri yfirmann og mesta á-
gætismann.
Eiríkur erkibiskup samþykkti
hetta samkomulag. Lárentíus gaf
og Þingeyrarklaustri próventu
Kálfs bróðir síns 40 hundruð, lík-
Jega hefur Kálfur verið munk-
**r á Þingeyrum og verið skáldið
sem orti Völsungarímur. Varð hon-
u*n (Lárentíusi) það allt til ágætis
segir sagan. Guðmundur ábóti lét
af starfinu 1338 og settist að í
Vlunkaþverárklaustri og sálaðist
Þar 1339. Læt ég her Lögmanns-
annál vera til frásagnar: „Obitus
domini Godemundi abbatis Thing-
erensis, sálaðlst hann at Munka-
Þverá ok var fluttur norðan lík-
ami hans til Þingeyra. yrðu marg-
ir merkilegir atburðir f Ijkfyjgju
hans, ok hyggja menn hann góð-
ÞLngeyrar
Úr kirkjunni á Þingeyrum. Altarisbríkin, sem sést fyrir miðri
mynd, er göinui og komin úr hinni fornu klausturskirkju.
an mann fyrir guði. Lét hann upp
smíða framkirkju á Þingeyrum ok
fekk hann til skrúða, bækr ok
klukkr ok enndi mörgum lerkum
þeim sem síðar urðu prestar, ok
var inn mesti nytsemdarmaðr.”
Frásögn þessi sýnir að Guð-
mundur ábóti var hinn þarfasti
Þingeyrarklaustri sem og þeir
bræður er voru undir hans stjórii.
Björn Þorsteinsson gjörðist nú
ábóti að Þingeyrum sem í millitíð
var ábóti á Munkaþverá 1334-9 en
er á Þingeyrum 1340-41. Eftir
hann verður Þorgeir nokkur príor
134J—44 og þar til Eirikur bolli
prestur Þorsteinsson er vígður til
ábóta 1344 en á skamma setu í
embættinu, því Ormur Ásláksson
Hólabiskup frægur hérlendis að
endemum svifti hann ábótaembætt
inu. Stefán Gunnlaugsson Þverár-
ábóti er þá fenginn til ábóta á
Þingeyrum 1345-50. Eru á þessum
árum mikil samskifti með Bene-
diktsklaustrunum á Þingeyri og
Þverá og líklegt að ábótar þeirra
hafi staðið scm einn maður gegn
íhlutun biskupsvaldsins á Hólum.
Verður þá fyrir oss í ábótaröð á
Þingeyrum athygllsverður maður
Arngrímur Brandsson lfklega sá
-■'-Æ
SUNNUDAGSBLAÐ ]g5
ALÞÝDUBLAÐIÐ