Eintak - 10.03.1994, Qupperneq 11

Eiga íslendingar að huga
að umsókn í
Evrópusambandið?
Spurt var: „Telur þú
rétt að íslending- ~a
ar fari að dæmi
Austurríkis-
manna, Finna,
Norðmanna
og Svía og <
heíji viðræð-
ur við Evr-
ópusambandið
um hugsanlega
inngöngu?“ Hér
sést hlutfall þeirra,
sem afstöðu tóku.
Ríflega fjórðungur aðspurðra eða 27,4% voru óákveðnir, en 3,2% neituðu að svara.
Útilokum ekki neitt
Bjöm Bjarnason, formaður ut-
anríkismálanefndar, sagðist ekki
hafa verið talsmaður þeirra sjónar-
miða sem koma fram í niðurstöð-
um könnunarinnar.
„Með þessari könnun kemur
fram nýtt viðhorf en ég hef ekki
verið talsmaður þessara sjónar-
miða. Ég hef hins vegar viljað að
við hefðum mjög náið samstarf við
Evrópubandalagið og Evrópusam-
bandið og lýsti því yfir á sínum
tíma að ég teldi að samningurinn
um evrópska efnahagssvæðið væri
mjög mikilvægt skref, ef að menn
vildu fara lengra, sem ég hef ekki
heldur mælt með. Þannig að ég tel
að með aðildinni að evrópsku efna-
hagssvæði hafi verið lagður grund-
völlur að góðu samstarfi okkar og
Evrópusambandsins. Ég minni
einnig á að íyrir liggur samþykkt
Alþingis um það að á grundvelli
EES-samningsins skuli vera teknar
upp viðræður við Evrópusamband-
ið um hugsanlegan tvíhliða samn-
ing ef þessi fjögur ríki ganga í það.
Það var tekið fram í umræðum Al-
þingis að ekki væri útilokað að þær
viðræður kynnu að leiða til þess að
sótt yrði um aðild.
Það sem hefur einkum vafist fyr-
ir mér og öðrum er hvort að pólit-
ískur vilji sé fýrir að stíga þessi skref
og spurningin um hvort menn viti
nákvæmlega um hvað er að ræða ef
þau eru stigin. Það voru miklar
deilur um það þegar við gerðumst
aðilar að evrópska efnahagssvæð-
inu, hvort við værum að afsala okk-
ur of mikið af fullveldinu. Aðild að
Efnahagssambandinu krefðist þess
að við breyttum stjórnarskránni
þannig að formlega og afdráttar-
laust væri hægt að afsala einhverju
af fullveldinu í hendur stofnana í
Brussel sem ekki er gert með þátt-
töku í EES. I öðru lagi, þá hafa ég
og fleiri staldrað við kröfur Evr-
ópusambandsins varðandi yfirráð
yfir fiskveiðilögsögunni og í þriðja
lagi tel ég að við þurfum sjálf að
ráða miklu um viðskiptatengsl við
aðrar heimsálfur eins og Bandarík-
in og Asíu. Þar sem við eigum jafn
mikið undir sjávarafurðum komið
og raun ber vitni, þá er mjög hæpið
að framselja okkar samningarétt í
því til Evrópusambandsins eins og
við myndum gera með aðild.“
Þú talar utn spurningutia um póh
itískan vilja, en í könnuninni kemur
fram að 72 prósent sjálfstœðismanna
eru fylgjatidi þessu.
„Já það er mjög merkileg niður-
staða. Ég get ekki annað í því sam-
bandi en vísað til samþykktar
landsfundar okkar frá árinu 1991 og
1993 sem er ekki hægt að túlka
öðruvísi en þannig að við erum
reiðubúnir að ræða alla kosti í
þessu rnáfi. Við útilokum ekki
neitt, en höfum aldrei ályktað
þannig að sækja ætti um aðild að
Evrópusambandinu."
Konur eru andvígari
þessari samrunaþróun
heldur en kariar
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
þingkona Kvennalistans, undraðist
ekki þessa niðurstöðu.
„Þessi niðurstaða kemur mér
ekki á óvart vegna þess að fjöl-
miðlaumræðan undanfarna daga
hefur gengið mikið út á það að ef
hin Norðurlöndin ganga inn í Evr-
ópubandalagið þýði það ákveðna
einangrun fyrir Islendinga, og ráð-
herrarnir hafa talað nokkuð mikið
þannig. Eðlilega óttast fólk ein-
angrun meira en flest annað og
Davíð Oddsson orðaði þetta með-
al annars þannig að þetta væri hlut-
skipti sem við hefðum valið okkur
sjálf. Þetta er sennilega nokkuð ti-
finningalega blandin niðurstaða og
ákveðinn ótti við þessa svokölluðu
einangrun. Það er hins vegar ekkert
sem við stjórnmálamenn eða aðrir
höfum handbært um að þetta þýði
endilega einangrun. Við eigum eftir
að sjá hvaða möguleika við eigum í
þessum tvíhliða samningi sem Al-
þingi hefur samþykkt að verði
gerður.
1 þessari umræðu sem snýr að
Evrópusamstarfi eru ákveðin orð
sem hræða, eins og til dæmis „ein-
angrun“ eða að „við töpum sjálf-
stæðinu". Á meðan að umræðan er
á frumstigi er hún mjög tilfinninga-
bundin og tengist svona hugtök-
um.
Menn vissu alveg að að þessum
tímapunkti kæmi þegar Alþingi
samþykkti að fara þessa tvíhliða
Björn Bjarnason,
FORMAÐUR
UTANRÍKISMÁLANEFNDAR
„Fyrir liggur samþykkt Aiþingis
um það að á grundvelli EES-
samningsins skuli vera teknar
upp viðræður við Evrópusam-
bandið um hugsanlegan tvíhliða
samning ef þessi fjögur ríki
ganga íþað. Það var tekið fram
i umræðum Alþingis að ekki
væri útilokað að þær viðræður
kynnu að leiða til þess að sótt
yrði um aðild. “
leið og aðstæður hafa ekkert breyst
síðan. Almenningur og stjórnmála-
menn mega ekki fara á taugum við
fyrstu uppákomuna af þessu tagi.
Við þurfum að vega þetta og meta í
rólegheitum.“
Ertu hissa á þeirri niðurstöðu sem
ketnur frá kjósendum Kvennalist-
ans?
„Nei, hún er í þeim anda sem ég
hefði búist við. Konur eru andvíg-
ari þessari samrunaþróun heldur
en karlar. Það eru sjálfsagt ýmsar
ástæður fyrir því, en það tengist
þeim ótta að valdið færist fjær,
loksins þegar það er í sjónmáli."
Ríkisstjómin lét sem
heimurinn stæði kyrr
Á meðan fulltrúar allra flokka
hafa keppst við að hafna alfarið að-
ild að Evrópusambandinu hafa for-
ystumenn samtaka atvinnurekenda
lengi talað opinskátt um inngöngu.
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
Ingibjörg SÓLRÚN
Gísladóttir,
ÞINGKONA KVENNALISTANS
„/ þessari umræðu sem snýr að
Evrópusamstarfi eru ákveðin
orð sem hræða, eins og til
dæmis „einangrun" eða að „við
töpum sjálfstæðinu". Á meðan
að umræðan er á frumstigi er
hún mjög tilfinningabundin og
tengist svona hugtökum. “
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bands íslands, er einn þeirra.
„Þetta er niðurstaða sem út af
fyrir sig kemur mér ekki á óvart. Ég
held að það hafi verið ósköp gæfu-
snautt skref að stíga, fyrir nokkrum
misserum síðan, þegar ríkisstjórnin
ákvað að láta eins og heimurinn
stæði kyrr. Ég sagði þá að hætta
kynni að blasa við okkur, efnahags-
leg- og pólitísk einangrun, ef við
ekki treystum okkur til að máta
flíkina, og mér finnst það vera að
koma á daginn.
Þessi niðurstaða sýnir, að sú af-
staða stjórnmálamannanna var
ekki í takt við viðhorf þjóðarinnar.
Þjóðin óttast augljóslega þessa ein-
angrun sem þarna blasir við. Ég
fagna þessari niðurstöðu og finnst
hún lýsa mjög raunsæju mati á að-
stæðum okkar. Það hefði verið
skynsamlegt að kanna til hlítar þá
kosti sem okkur hefðu staðið til
boða með aðild að Evrópusam-
bandinu ásamt hinum Norður-
landaþjóðunum.“ 0
jg Flokkleysingjar

FIMMTUDAGUR 10. MARS 1994
11