Eintak - 24.05.1994, Blaðsíða 8

setur ofan |
strákaiina á
ömmu Lú á
laugardags-
á tfunda
Snæi og
Dropanum
á Akureyri
TAKEFUSA
Skilur allt
eins og sést

svipnum.
kíktu
keppninni á Hótel islandi og
plönuðu hvernig best væri að
virkja Stöð 2 fyrir kosningabar-
áttuna. Bonni Ijósmyndari bö-
staði þá við litla hrifningu Palla.
OG PALLI',
í stelpurnarS' fegurðarsam
Brynja okkar X
er orðin stúdent og við
óskum henni til hamingju
með það.
Linda
og Heiöar
fögnuðu innilega
þegar toppstykkið
var skrúfaðÁUng-
frú Island. ' "
í’
Biggi Júl
hefur himin höndum
tekið með stórsele-
bretíunum Palla ogr .
Pésa úr Bubbleflies^ j
á 1929 á Akurevri.
STRlðlð
ER BÚlð
Syngjandi og
syndandi dörrnr
í stúdmtastuðí í
Ihgofkkaffí,
„í fáum orðum sagt er sýningin lítið annað en að nú
hefur tekist að breyta Kjarvalsstöðum í það sem heitir
á erlendum málum Curiosity shop, smábilð sem selur
wmsa skrýtna muni, oft fáránlega. “
- -

m
st. ■
.
Bækur
HILMAR ÖRN HILMARSSON
Vagina Den-ta-ta-
tatti-tatti-ta
GÆTTU þlN Á ÚLFINUM — YáNN
Qeffélec
þýðlNG SlGURÖUR PALSSON
FORLAGlð
★ ★★★
Helstu framverðir Freudismans á
þessari öld eru ekki sálkönnuðir
sitjandi í leðurstól með skrifblokk,
festandi á blað hugarflæði sófaliggj-
andi taugahrúgna, —sá heiður fell-
ur í skaut franskra lista- og
menntamanna sem hafa frá því upp
úr aldamótum notað kennisetning-
ar Sigmundar sem innblástur og
leiðarljós í sköpun sinni og verald-
artúlkun. Það er ákveðið sögulegt
réttlæti í þessu, því það var Dr. Je-
an Martin Charcot sem opnaði
augu Freud fyrir ofurvaldi kynhvat-
arinnar þegar sá síðarnefndi stund-
aði nám hjá þessum fræga land-
könnuði sálarinnar í Parísarborg.
Eftir lestur bókarinnar „Gættu
þín á úlfinum" verður manni ljóst
að þessi áhrif fara síst minnkandi i
Frakkaveldi, því verkið er eins kon-
ar þeysireið í gegnum dulvitundina
eins og hún var kortlögð af gamla
doktornum og fylgir fræðunum svo
vel eftir að sjálfir súrrealistarnir,
sem margir hverjir ástunduðu nán-
ast trúarlegan Freudisma, mega
fara að vara sig.
Yann Queffélec er einn þekkt-
asti rithöfundur Frakka og vann
hin eftirsóttu Goncourt-bók-
menntaverðlaun fyrir skáldsögu
sína, Blóðbrúðkaup (Les noces bar-
bares), sem kom út árið 1985, en
verðlaun þessi gera vinningshafana
sjálfkrafa að metsöluhöfundum og
tryggja þeim lesendur og aðdáend-
ur fyrir lífstíð. Það er ljóst að Quef-
félec hefur verið vel að þesum verð-
launum kominn því hann er stíl-
snillingur í sérflokki og ritar í seið-
andi rytma sem er eins konar sam-
bland af vélbyssugelti og vúdú-
trumbuslætti. Áhrifin eru ógnandi
og töfrandi og myndirnar sem
hann dregur upp eiga ekki eftir að
gleymast svo auðveldlega. „Gættu
þín á úlfmum“ er saga Tona, hálf-
gerðs utangarðskrakka, næmrar
bleyðu og skýjaborgabygginga-
meistara og við fylgjumst með því
hvernig þessi l’amour fou sem
hann ber í brjósti gagnvart frænku
sinni, Maí, verður sífellt sturlaðri
og lesandinn dregst inn í vitfirrta
veröld tákna og hvata þar sem lógík
geðveikinnar leyfir aðeins eina
lausn. Auðvitað má deila um hin
áðurnefndu Freudísku áhrif og for-
sendur, en í veröld þar sem listin
líkir jafnt eftir lífinu sem og teor-
íum myndast oft sjálfssprottin hlið-
artilvist þar sem allir þessir þættir
fléttast saman í órofa heild sem síð-
an smitast til baka út í lífið og verð-
ur fyrir milligöngu listamanna jafn
rökföst og raunveruleg eins og grái
og guðlausi veruleikinn allt um
kring. Það þarf sannan listamann
og snilling til að gefa þess háttar
hlutum líf: kannski er þessi frásaga
ekki vísindaleg og klínisk úttekt á
því hvernig geðveiki er í raun, en
eftir lesturinn finnst manni að
svona eigi þetta að vera. Blæðandi
og gleypandi glufur, ömmur með
líkama unglingsstelpu sem gefa
Ödipusi langt nef, æstur dans þar
sem Eros og Þanatos umhverfast
hver í annan, —allt verður þetta
Stöð 2 hefur undanfarin mið-
vikudagskvöld sýnt hina römmu
bresku grínþætti „Bottom“ (eða „Á
botninum“ eins og þeir hafa kosið
að kalla þá). Þarna eru á ferðinni
hinir snjöllu leikarar Rik Mayall
og Adrian Edmondson sem skut-
ust fyrst upp á stjörnuhimininn
fýrir um það bil þrettán árum í
þáttunum „The Young Ones“ sem
voru mjög vinsælir í Bretlandi á
sínum tíma en hafa því miður aldr-
ei verið sýndir hér á landi. „The Yo-
ung Ones“ þættirnir fjölluðu um
hóp af frekar óyndislegum og illa
útlítandi mönnum sem bjuggu
saman í ógeðslegu hreysi og hög-
uðu sér á allan hátt heimskulega.
Það má segja að í „Bottom“ rói þeir
á sömu mið nema að nú eru þeir
aðeins tveir sem deila með sér vit-
leysunni og dónaskapnum. Þeir eru
svo ljótir og ógeðslegir að enginn
kvenmaður lítur við þeim. Þeir eru
líka illa innrættir með afbrigðum,
veigra sér til dæmis ekki við að
drepa húsvörðinn til þess að losna
við að borga rafmagnsreikninginn
(og losna í leiðinni við að kaupa í
matinn). Þessir þættir eru á stund-
um alveg ótrúlega góðir þó svo að
maður viti stundum ekki hvort
maður á að hlæja eða kasta upp og
ráðlegg ég öllum sem gaman hafa af
ósmekklegu gríni að kanna mál-
ið. ©
Feögar (Frasier)
RIkissjönvarpinu
★ ★ ★
Það var mikil sorg þegar
„Staupasteinn“ hvarf af skjánum á
sínum tíma. Þó skilst mér að Sjón-
varpið ætli að bæta úr því innan
tíðar og hefja aftur sýningar á þess-
um frábæru þáttum og ekki nóg
með það, heldur hafa þeir nýlega
hafið sýningar á splunkunýrri
svo töfrandi og trúverðugt að það
er erfitt að leggja frá sér bókina þó
svo viðfangsefnið sé sjúkt og
subbulegt. Þetta er ferðalag í gegn-
um undirheimana þar sem margir
minni spámenn hafa hrasað og
orðið hallærislegir, en Queffélec
leiðir mann áfram í gegnum skugg-
ana og myrkrið og stígur ekki feil-
spor.
Sigurður Pálsson skáld þýddi
bókina og gerir það svo ótrúlega vel
að ég stóð mig að því að lesa suma
kafla aftur og aftur til þess eins að
njóta tungumálsins og framsetn-
ingarinnar. Þegar Queffélec hættir
sér út á ystu nöf er Sigurður ávallt
með á nótunum og trumbusláttur-
inn í prósanum og vitundarflæðinu
kemst fyrirhafnarlaust í gegn. Ég
stóð mig meira að segja að því að
telja út atkvæði og taktáherslur rétt
eins og maður gerði í söngtímum
hjá Magnúsi heitnum Péturssyni
í Melaskólanum í gamla daga og ef
það er ekki hrós um textahrynjandi
þá veit ég ekki hvað er hægt að kalla
hrós.
Lokaviðvörun: Þessi bók er ekki
fyrir viðkvæmar sálir og hún
gleymist ekki að lestri loknum. 0
Siónvarp
SIGURJÓN KJARTANSSON
Innfluttgrín
Á BOTNINUM (BöTTOM)
STÖð 2
★ ★★
þáttaröð um sálfræðinginn frá-
bæra, Frasier Crane, sem ásamt
póstmanninum Cliff var tvímæla-
laust minn uppáhalds karakter í
Staupasteinsþáttunum. Fyrstu
þættirnir lofa góðu og nú er bara að
kveikja strax eftir fréttir, næstu
tuttugu föstudagskvöld. ©
Myndlist
GUÐBÉRGUR BERGSSON
Of auðsœtt
ÍSLENSK SAMTÍMALIST
skúlptúr/skUlptOr/skúlptúr
___KjARVALSSTOðUM
Hægt væri að segja um alla högg-
myndalist, að hún væri of auðsæ, ef
maður vissi ekki, að í henni leyndist
hugvit, handverk og hæfíleiki
myndhöggvarans. Ofan á þetta
bætist, að fram á okkar tíma hefur
efnið í höggmyndinni verið talið
göfugt í sjálfu sér, svo sem hinn
dýri marmari og hinn tigni málm-
ur, hvort sem hann var eir eða kop-
ar. Aftur á móti hefúr höggmyndin
glatað tign sinni í nútímanum.
Myndhöggvarar hafa farið að nota
ónýt efni, efni sem hefur eyðst fljót-
lega, og smíða hluti sem eru í sjálfu
sér einskis virði. Þá hafa þeir reynd-
ar gætt þá einhverju hugviti, off því
sem getur verið varanlegra en efn-
ið.
Þegar verst hefur gengið í högg-
myndalistinni hefur hugmyndin og
efnið verið handónýtt og kannski
handbragðið líka.
Sú sýning sem er haldin um þess-
ar mundir að Kjarvalsstöðum og er
kölluð Islensk samtímalist -skúlp-
túr/skúlptúr/skúlptúr- nálgast það
að vera vitleysistúrar og verið sett
saman og gerð fremur af þeim sem
eru kallaðir túraskítir (á alþýðu-
máli) en myndhöggvurum með
skipulagða hugsun í kolli eða vit í
höndum. Á henni eru að sjálfsögðu
til undantekningar.
í fáum orðum sagt er sýningin
lítið annað en, að nú hefur tekist að
breyta Kjarvalsstöðum í það sem
heitir á erlendum málum Curiosity
shop, smábúð sem selur ýmsa
skrýtna muni, oft fáránlega. Venju-
lega eru þeir í ætt við eitthvað sem
skrýtnir karlar og kerlingar gerðu í
lok síðustu aldar, sér til garnans eða
yndisauka og andlegrar hressingar,
vegna þess að þá voru ekki til þeir í
sálarfræðinni sem kenna andlega
veiku fólki að beina hugsun sinni
að gerð umsnúinna hluta.
Súrrealistarnir söfnuðu þannig
hlutum, og sumir listamenn lifðu
innan um þá, menn á borð við
D’Annunzio, en einkum Gomez
de la Serna. Núna hefur þessi iðja
verið „viðurkennd“ og varla er til
sú borg í Evrópu, þar sem ekki eru
til Skringibúðir með svo skondn-
um hlutum að Páll Heiðar Jóns-
son ætti að fá þá til að ræða við sig
á laugardögum í Ríkisútvarpinu.
Það er allt í lagi að vera með
skondtúra að Kjarvalsstöðum, en
þó er það dálítil móðgun við
„meistarann“, vegna þess að hann
var eðlilega skringilegur í háttum
og hélt sýningu á öfuguggum sín-
um, ef fleiri en tveir voru viðstadd-
ir.
Á sýningunni bera þrjár mann-
eskjur af: Erla Þórarinsdóttir
með yndislega fagra og einfalda
hugsun, færða í jafn einfaldan bún-
ing og hugsunin, Anna Líndal
með þræði vafða um hið ólíklega,
og svo hin brunndjúpa Brynhildur
Þorgeirsdóttir.Égværi líka dálítið
veikur fyrir verkum eftir Rúrí, ef ég
hefði ekki sjálfur verið að gera
tommustokkanryndir og álskóga og
sýna þetta í SUM fyrir meira en
tuttugu árum. ©
MÚ
I STÚDENTAVEISLU
Spáðu ímig oaþá mun ég spáiþig. Spáðu i
iiíi
8
ÞRIÐJUDAGUR 24. MAÍ1994