Vikublaðið - 24.02.1994, Blaðsíða 18

18
VIKUBLAÐIÐ 24. FEBRUAR 1994
/
Aþriðjudagskvöld var enn einn
umræðuþátturinn í Sjónvarp-
inu á vegum stuttbuxnadeild-
arinnar - afsakið - á vegum skrifstofu
ffamkvæmdastjóra. Þáttastjórnandinn
var Oli Björn Kárason, sá sem stýrði í-
haldsfyrirtækinu Almenna bókafor-
laginu á leið þess í gjaldþrot ásamt
stjómarmönnum fyrirtækisins sem
margir hafa tekið til við að stjórna
þjóðarskútunni í staðinn. Einkavinur-
inn Baldur Hermannsson var síðan
stjórnandi útsendingar. Þátturinn hét
því kostulega nafni I skjóli þinghelgi,
en í naffiinu og upplegginu að þættin-
um fólst að honum væri ætlað að fjalla
um þá ósvinnu að þingmenn skuli get-
að tjáð sig ffítt og án þess að eiga
málshöfðun yfir höfði sér (nema
þingið aflétti þinghelginni af þeim)
um það sem þeim finnst miður fara í
samfélaginu. Sá flækingsköttur sem
þetta ritar var eiginlega hálfhissa á
kurteisinni í þeim sem lögðu þáttinn
upp, því það er honum með öllu ó-
skiljanlegt hvers vegna þátturinn hét
ekki einfaldlega: Af hverju má Hrafn
Gunnlaugsson ekki fara í mál við
Svavar Gestsson og alla hans attaní-
ossa á þingi - sem eru auðvitað Olafur
Ragnar Grímsson, Kristín Astgeirs-
dóttir, Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
Páll Pétursson og uin það bil restin af
gervallri stjórnarandstöðunni. Enda
varð ekki betur fundið á þátttakend-
um í untræðunni en að þeim liði hálf
illa yfir því að þurfa að tala um þetta
mál f hálfkveðnum vísum og undir
einhverju almennu yfirskyni þegar
jafn greinilegt var hvaða mál var raun-
verulega á dagskrá.
Hvaða áætlanir skyldu allir „einka-
vinirnir" vera með á prjónunum til að
ráða bót á þessum bráða vanda sem
málfrelsi þingmanna er? Auðvitað er
ekki nóg að stjórna Sjónvarpinu, Stöð
2 og Mogganum og auðvitað er ckki
nóg að elta einstaka blaðamenn með
brugðnum hrandi úreltrar meiðyrða-
löggjafar. Sjálfstæði þingsins og mál-
frelsi þingmanna er auðvitað stór-
hættulegt fyrirbæri sem þegar í stað
þarf að stemma stigu við.
Ilér eru nokkrar einfaldar lausnir
sem má íhuga.
Hægt er að láta ríkisstjórnarmeiri-
hlutann greiða urn það atkvæði að
aflétta þinghelgi allrar stjórnarand-
stöðunnar á einu bretti. Slíkt væri
bæði skilvirkt og fljótvirkt. Og til að
þurfa ekki að gera það slag í slag má
lögleiða að stjórnarandstaða hafi yfir-
höfuð ekkert málffelsi. Með því væru
slegnar margar flugur í einu höggi því
komið yrði í veg fyrir öll fjölmiðla-
upphlaupin sein fara svo í taugarnar á
jafnvel sómakærum hæstaréttardóm-
urum.
Stofna mætti embætti fram-
kvæmdastjóra Alþingis sem ákveddi
hvað mætti segja og hvað ekki hverju
sinni og hver mætti segja það. Fyrsta
apríl verður væntanlega ágætur fram-
kvæmdastjóri á lausu á vinnumark-
aðnum sem hefur reynslu af slíku og
ekki ætti hann að gjalda þess að eiga
vini á æðstu stöðum frekar en aðrir
flokksgæðingar sem þurfa að kornast í
góða vinnu.
Svo má líka einkavæða þetta úrelta
fyrirbæri sem Alþingi er og stofna í
staðinn fyrirtækið Alþingi hf og selja
hlutabréfin hæstbjóðendum. Þá
fengjust kannski loksins hæfir menn
inn á þennan vinnustað, sem skilja
þann sannleika að það er markaðurinn
sem á að ráða og hann einn. Og með
markaðinn í öndvegi þarf maður ekk-
ert málfrelsi.
Að gera
Sögnin að „gera“ er samkvæmt
niðurstöðum orðtíðnikönnunar,
sem þrír fræðimenn á Orðabók
Háskólans önnuðust fyrir fáeinum
árum og gáfu út í ffóðlegri og mildlli
bók, í tíunda sæti yfir algengustu sagn-
orð í nútímaíslensku. Gullverðlaun
hreppti sögnin „vera“ (hún reyndist
langalgengasta sagnorð í íslensku eins
og nærri má geta), „hafa“ náði í silffið
(mjög örugglega) og „koma“ hlaut
bronsið. I næstu sætum, skammt á eft-
ir, lentu sagnirnar „verða“ og „segja“
og síðan, nokkru aftar, „fara“, „geta“,
„taka“, „eiga“ og svo loks „gera“.
Eg gæti þó trúað, af því sem ég hef
heyrt undanfarið, að „gera“, þessi
notadrjúga sögn, nái áður en Iangt um
líður að skjóta sumum ofantalinna
sagna aftur fyrir sig.
Björk Guðmundsdóttir, óskabarn
íslands nú um stundir, sagði til að
mynda um daginn í viðtali, aðspurð
um glæsilega sigra sína, að upphefðin
skipti hana litlu í sjálfu sér, hún myndi
halda sínu striki, því hún hefði allt frá
tólf ára aldri verið að „gera“ tónlist.
Sviðsljós
Síðustu sýningar á
Elínu Helenu
Nokkru áður hafði ég í öðru viðtali
heyrt hana segja frá því að hún hefði
„gert“ eitt þúsund (eða tvö þúsund)
viðtöl síðastliðið ár. Þá rifjaðist það
upp fyrir mér að önnur ung og snjöll
tónlistarkona, að vísu ekld úr popp-
heiminum eins og Björk, sagði eitt
sinn við mig, nýkomin ffá Bretlandi,
að hún hefði „gert“ tónleika þar. Og
nú í vikunni heyrðist einn skíðagöngu-
mannanna íslensku á ólympíuleikun-
um í Lillehaminer tala um að „gera“
göngu.
Þessi notkun sagnarinnar er ekki
samkvæmt því sem mér þykir eðlilegt
og eflaust munu margir geta tekið
undir það. Ilægt er að gera margt án
þess að særa málvitund venjulegra
manna, en samt tæplega neitt af því
sem að ofan var talið.
Nú um helgina, föstudaginn
25. febrúar og laugardaginn
26. febrúar, verða síðustu
sýningar á leikritinu Elín Helena eftir
Árna Ibsen í Borgarleikhúsinu.
ELÍN HELENA er spennandi og
átakamikið verk sem segir ffá uppgjöri
ungrar íslenskrar konu við
föður, móður og móður-
systur. I fortíð sinni finnur
Elín Helena fyrir óupp-
gerðum atvikum og reynir
að grennslast fyrir um hvað
hafi gerst. Hún fer vestur
um haf og heimsækir arner-
ískan föður sinn, Rikka,
fyrrum hermann á Kefla-
víkurflugvelli, og Helenu,
móðursystur sína. Heima
kveður hún móður sína El-
ínu, fyrrverandi konu
Rikka.
Það er Ingunn Ásdísar-
dóttir sem leikstýrir verkinu
en Guðrún S. Haraldsdóttir
gerir leikmynd. Lárus
Björnsson hannar lýsingu
en Hilmar Örn Hilmarsson
hljóðmynd. Hlutverkin í leikriti Árna
eru skipuð þeim Hönnu Maríu Karls-
dóttur, Margréti Helgu Jóhannsdótt-
ur, Sigrúnu Eddu Björgvinsdóttur og
Þorsteini Gunnarssyni.
Sýningin hefur fengið góða dóma
gagnrýnenda og áhorfendur hefa tek-
ið leikritinu með eindæmilm vel. Sýn-
ingar á Elíu Helenu er nú orðnar 54.
lVlargrét Helga 'jóhannsdottir og for-
steinn Gnnnarsson t sýningn Borgar-
leikhiíssins á Elín Helenit.
Hjartagátan
Setjið rétta stafi í reitina neðan við krossgátuna. Þeir mynda þá karlmannsnafn. - Lausnarorð krossgátunnar í
síðasta blaði er Strandhöfin.
1— 2 3 T" <o ? 7— 9 10 ll '5 13 ¥ A= 1 = Á= 2 = B = 3 = D = 4 = Ð = 5 = E - 6- É = 7 = F= 8 = G = 9 = H = 10 = 1= 11 = í = 12 = J= 13 = K = 14 = L = 15 = M = 16 = N = 17- 0= 18 = Ó= 19 = P = 20 = R = 21 = S = 22 = T = 23 = U= 24 = Ú= 25 =
W- jsr Ua 10 7 ii i9 J? W ' (9 T 12 20
u > L II 9 (p d 22 22, 7- 18
V Z‘J- V To 18 23 T~ 8 V 20 & T— U lV ¥
T~ ,0 2f M- 2S 10 ib 1 y 20 \ 2?
ZV 23 f 8 7 ý 28 10 22 ¥ T 8 II
11 2* T ií zz 9 b> L 2S 7- 22 18
& lo 2.0 7o ía 8 10 b 2S 2? d X )o sr
£ 7 T~ 9 10 Ú 2? 7 ¥ 28 30 9
17 10 V 18 1? 12 1+ T Zf ¥ 6 * V li ZD
S S2 II T~ >8 ? V 3 2V ~2S‘ V 31 20 ¥ 27
9 zí- 2T IV- 9 10 ¥ V T 22 l (e 8 t V= 26 = X= 27 =
lo 32 1 £2 20 IV- 2T- k> Z.o 10 r /9 7 Y = 28 = Ý = 29 =
w~Y 'L f í 1 z> j/£ 1? n \lú Æ = 31 = Ö= 32 =