Morgunblaðið - 28.02.2005, Blaðsíða 14

14 MÁNUDAGUR 28. FEBRÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
MÖRG þúsund konur úr flokkum stjórnarand-
stæðinga efndu til útifundar í Lome, höfuðborg
Afríkuríkisins Tógó, í gær og kröfðust þess að
við völdum tæki ríkisstjórn sem færi að reglum
lýðræðisins. „Við klæðumst rauðu vegna þess
að lýðræðið er í hættu, við verðum að bjarga
að segja af sér embætti í aðdraganda forseta-
kosninga. Mun forseti þingsins nú taka við
embættinu til bráðabirgða. Gnassingbe var
settur í embætti forseta eftir að faðir hans,
Gnassingbe Eyadema, lést eftir um fjörutíu ár
á valdastóli.
því,“ sagði Brigitte Adjamongbo-Johnson, ein
þeirra sem skipulögðu mótmælin. Samband
Vestur-Afríkuríkja aflétti á laugardag við-
skiptaþvingunum gagnvart Tógó eftir að Faure
Gnassingbe, sem her landsins setti í embætti
forseta nýlega, tilkynnti að hann hefði ákveðið
Reuters
Tógó-konur krefjast lýðræðis
PAUL Martin, forsætisráðherra Kanada, seg-
ir að Bandaríkjamenn muni verða að biðja um
leyfi hjá Kanadastjórn ef þeir vilji skjóta niður
árásareldflaug yfir kanadísku landi, komi til
þess. Kom þetta fram í máli ráðherrans á
föstudag, daginn eftir að Kanadastjórn ákvað
að taka ekki þátt í væntanlegu gagn-
flaugakerfi Bandaríkjamanna.
Með gagnflaugakerfinu er ætlunin að búa til
kerfi eldflauga sem hægt verði að nota til að
skjóta niður árásareldflaugar en til þess þarf
geysilega fullkomna tækni sem enn er verið að
þróa. Margir Kanadamenn óttast að með kerf-
inu verði hleypt af stað nýju vopnakapphlaupi.
Er því andstaða meðal almennings við þátt-
töku Kanada í varnarkerfinu og þess skal get-
ið að ríkisstjórn Martins er í minnihluta á
þinginu í Ottawa.
Leiðtogi Íhaldsflokksins, Stockwell Day,
gerði gys að Martin og benti á að varla myndi
gefast tími til að ræða málin áður en gagnflaug
yrði skotið upp. Viðurkenndi Martin að þegar
upp væri staðið myndu það verða Bandaríkja-
menn sem tækju ákvörðun um eldflaugaskot.
Verður
spurt leyfis?
Toronto. AP.
TVEIR tyrkneskir fangar boruðu nýlega
gat á níu sentímetra þykkan steinvegg á
milli klefa sinna og höfðu kynmök í gegnum
það með þeim afleiðingum að barn kom í
heiminn.
Tyrkneskir fjölmiðlar sögðu að hvort um
sig hafi hlotið fjögurra mánaða fangels-
isdóm fyrir skemmdir á eigum hins opin-
bera. Upprunalega var viðbótardómurinn
fyrir gatið eitt ár en hann var mildaður með
tilliti til þess að skemmdirnar hefðu verið
„lítilfjörlegar“.
Nýbakaður faðirinn, Seylan Corduk, sem
er fertugur, situr inni fyrir morð, og móð-
irin, Kadriye Fikret, 27 ára, situr inni fyrir
að hafa komið fyrir sprengju á markaðs-
torgi.
Fjölgun í fangelsi
Istanbúl. AFP.
FULLTRÚAR klerkastjórnarinnar
í Íran og Rússlands undirrituðu í
gær samkomulag um að hinir síð-
arnefndu sæju Írönum fyrir elds-
neyti fyrir kjarnorkutilraunaver.
Þegar búið er að nota eldsneytið
verður því skilað til Rússlands til að
tryggja að Íranar vinni ekki úr því
plútón sem unnt væri að nota til
smíði kjarnorkusprengju.
Margir óttast að Íranar muni
geta notað tilraunaverið til að fram-
leiða kjarnorkuvopn. John McCain,
einn af áhrifamestu þingmönnum
repúblikana í öldungadeildinni
bandarísku, lagði í gær til að Rúss-
um yrði refsað fyrir að aðstoða Ír-
ana við kjarnorkutilraunir með því
að útiloka þá frá fundum helstu iðn-
ríkja heims, G-8-fundunum svo-
nefndu.
Með samkomulaginu í gær verður
Írönum gert kleift að gangsetja sitt
fyrsta kjarnorkuver sem verið er að
reisa með aðstoð Rússa í Bushehr í
sunnanverðu landinu.
Rússar fá um 800 milljónir doll-
ara, nær 50 milljarða króna, fyrir
aðstoðina við Írana. Gert er ráð fyr-
ir að verið komist í gagnið í árslok
2006. Gholamreza Aghazadeh, vara-
forseti Írans, og Alexander Rúmj-
antsev, yfirmaður rússnesku kjarn-
orkumálastofnunarinnar, skrifuðu
undir samkomulagið í kjarnorku-
verinu. Enn hefur ekki verið samið
um hver greiði kostnaðinn við að
skila eldsneytinu þegar búið er að
nýta það.
Ótti á Vesturlöndum
Bandaríkjamenn saka írönsk
stjórnvöld um að reyna á laun að
smíða kjarnavopn, þótt ríkið eigi að-
ild að samningnum um bann við
frekari útbreiðslu kjarnavopna
(NPT). Benda margir á að komi Ír-
anar sér upp slíkum vopnum muni
fleiri ríki á svæðinu þegar fylgja í
kjölfarið vegna þess að þau vilji ekki
að Íranar komist í yfirburðastöðu í
Mið-Austurlöndum. Klerkastjórnin
styður með fé og vopnum ýmis
herská samtök og hryðjuverkamenn
í öðrum löndum og neitar staðfast-
lega að viðurkenna tilverurétt Ísr-
aels.
Íranar vísa öllum ásökunum á bug
og segja að tilraunaverinu í Bushehr
sé eingöngu ætlað að framleiða
orku. Efast sumir um þörfina á því
þar sem Íran ræður yfir meiri olíu-
og gaslindum en flest ríki jarðar.
Vladímír Pútín Rússlandsforseti
hefur sagt að hann sé þess fullviss
að fyrir Írönum vaki einungis að
nýta kjarnorkuna í friðsamlegum
tilgangi. Telja margir Rússar að
andstaðan á Vesturlöndum byggist
m.a. á því að menn geti þar ekki
unnt Rússum að ná þessum mik-
ilvægu samningum sem skipti öllu
fyrir rússneskan kjarnorkuiðnað.
Samið um eldsneyti í
kjarnorkuver Írana
Reuters
Tilraunaverið sem verið er að reisa með aðstoð Rússa í Bushehr í Íran.
McCain vill að
Rússar verði úti-
lokaðir frá fund-
um G-8-ríkjanna
Teheran, Washington. AP, AFP.
JÓHANNES Páll II páfi kom í gær
óvænt út í glugga á Gemelli-
sjúkrahúsinu í Róm og veifaði til
hóps af fólks fyrir utan. Á tröpp-
um Péturskirkjunnar var lesin yf-
irlýsing frá páfa þar sem hann fór
þess á leit að beðið yrði fyrir sér.
Páfa var ekið í hjólastól út að
glugganum þar sem hann signdi
sig og benti á hálsinn á sér til að
minna á að hann mætti ekki tala.
Á fimmtudaginn var gerður á hon-
um barkaskurður til að gera hon-
um auðveldara um andardrátt, og
mun hann ekki geta talað í nokkra
daga.
Jóhannes Páll var við gluggann
í um mínútu og leit þokkalega út
þrátt fyrir heilsubrestinn. Hann
tók ekki þátt í sunnudagsbænum,
Angelus, í gær, í fyrsta sinn í 26
ára páfatíð sinni. Las aðstoðar-
maður páfa blessunarorðin fyrir
hans hönd.
Reuters
Páfi ber sig vel
SABAWI Ibrahim Hasan, hálfbróð-
ir Saddams Husseins, fyrrverandi
forseta Íraks, hefur verið handtek-
inn, að sögn skrifstofu íraska for-
sætisráðuneytisins í gær. Hasan
var í 36. sæti á lista Bandaríkja-
manna yfir 55 helstu samverka-
menn Saddams, spilastokknum
fræga. Saddam og Hasan eru sam-
mæðra. Hasan er talinn hafa flúið
til Sýrlands um það leyti er stjórn
Saddams féll. Að sögn íraskra emb-
ættismanna, sem ekki vildu láta
nafns síns getið, afhentu sýrlensk
stjórnvöld Írökum Hasan til þess
að sýna góðan samstarfsvilja.
Bandaríkjamenn hafa sakað Sýr-
lendinga um að
skjóta skjólshúsi
yfir hermdar-
verkamenn sem
stundi iðju sína í
Írak. Sýrlending-
ar eiga einnig
mjög í vök að
verjast vegna
krafna um að
þeir dragi her
sinn á brott frá
Líbanon. Grunur leikur á að þeir
hafi staðið á bak við morðið á Rafik
Hariri, fyrrverandi forsætisráð-
herra Líbanons, sem vildi að her-
námi Sýrlendinga lyki.
Hasan er meðal þeirra sem taldir
eru helstu skipuleggjendur upp-
reisnaraflanna í Írak en hann er
talinn hafa veitt herskáum hópum
fjárstuðning. Hafði Bandaríkja-
stjórn sett milljón dala, um 61
milljón króna, til höfuðs honum.
Í stjórnartíð Saddams var Hasan
lengi æðsti yfirmaður leyniþjón-
ustu Íraks en undir lokin var hann
sérstakur ráðgjafi forsetans. Hann
var alræmdur fyrir að beita pynt-
ingum og morðum gegn stjórnar-
andstæðingum. Tveir aðrir hálf-
bræður Saddams, Barzan og
Watban, voru handteknir í apríl
2003.
Bróðir Saddams handsamaður
Bagdad. AP, AFP.
Sabawi Ibrahim
Hasan
♦♦♦