Morgunblaðið - 22.05.2005, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 22. MAÍ 2005 35
vegna vaxandi og æpandi efnamunar og hins veg-
ar vegna þess, að Kommúnistaflokkurinn geti
ekki öllu lengur haft stjórn á upplýsingastreymi í
landinu. Nú sé talið að um 35 milljónir Kínverja
hafi aðgang að Netinu og byggi á þeim upplýs-
ingum sem þeir afli sér þaðan og erfitt að sjá
hvernig stjórnin í Peking getur komið í veg fyrir
frekari útbreiðslu þess.
Kínverjar muni þess vegna einbeita sér að því
næsta áratuginn eða svo að skapa jafnvægi heima
fyrir og þann tíma eigi Bandaríkjamenn að nota
til þess að skapa traustari tengsl á milli þjóðanna í
Asíu sín í milli.
Íslenzk útrás
til Kína
Hvaða þýðingu hafa
þessar vangaveltur í
sambandi við hina ís-
lenzku útrás til Kína,
sem sjá mátti í tengslum við heimsókn forseta Ís-
lands til Kína að er hafin? Þær hafa þá þýðingu,
að íslenzkir fjárfestar verða að gera sér grein fyr-
ir, að það geta verið meiri hættur á ferðinni í fjár-
festingum á þessu svæði heimsins en þeir eru
kannski vanir í Evrópu og jafnvel í austurhluta
Evrópu.
Styrjaldarátök milli þessara þjóða geta einfald-
lega haft þau áhrif að fjárfestingar tapist á einni
nóttu. Að vísu hefur fólk tilhneigingu til að líta svo
á, að það sé nánast óhugsandi að ný heimsstyrjöld
skelli á vegna biturrar reynslu þjóða heims af
tveimur slíkum styrjöldum á síðustu öld. Hið
sama var sagt eftir fyrri heimsstyrjöldina en sú
seinni skall á rúmum tuttugu árum seinna. Eftir
að voðaverk nasista gagnvart gyðingum voru orð-
in ljós trúði enginn maður því, að slíkt mundi end-
urtaka sig. Það gerðist þó á tveimur stöðum í
heiminum hálfri öld síðar. Annars vegar á Balk-
anskaganum þar sem framferði manna var slíkt
að jafna má við útrýmingarbúðir nasista og hins
vegar í Rúanda þar sem a.m.k. ein milljón manna
var drepin með sveðjum eins og sjá má í merkri
mynd, sem sýnd hefur verið hér í kvikmynda-
húsum að undanförnu.
Þess vegna er ekki hyggilegt að útiloka þann
möguleika, að spennan og hernaðaruppbyggingin
í Asíu geti leitt til stórfelldra og hatrammra
stríðsátaka þar á næstu áratugum, en – er á með-
an er!
Þótt opinberar heimsóknir einkennist að sjálf-
sögðu af kurteisi og vináttu er hins vegar engin
ástæða til að búa til glansveröld af þeim löndum,
sem um er að ræða. Það er engin ástæða til þess
fyrir okkur Íslendinga að líta svo á, að í Kína
drjúpi smjör af hverju strái.
Hvers vegna er svona eftirsóknarvert að fara
með alla framleiðslu til Kína? Hvers vegna er
hægt að græða svona mikla peninga með viðskipt-
um við Kína? Vegna þess, að vinnuaflið er svo
ódýrt og vöruverðið er svo lágt og það er hægt að
hækka verð vörunnar svo mikið áður en hún kem-
ur á markað á Vesturlöndum. Af hverju er það?
Vegna þess að launþeginn í Kína er arðrændur.
Við Vesturlandabúar erum að nýta okkur hin
ótrúlega lágu laun í Kína. Svo er auðvitað hægt að
færa rök að því að það sé betra fyrir fólkið í Kína
að fá einhver laun heldur en engin.
Þegar komið er á láglaunasvæði í heiminum
uppgötvar fólk, að þar er að finna þjónustu, sem
var til staðar á Íslandi fyrir miðja síðustu öld en
ekki lengur. Ástæðan er sú, að það er hægt að
veita slíka þjónustu vegna þess hve launin eru lág.
Hin hliðin á því hvers vegna það er svo hag-
kvæmt fyrir okkur að auka viðskiptin við Kína og
flytja framleiðslu til Kína er þessi. Þetta er sú sið-
ferðilega spurning, sem við stöndum frammi fyr-
ir. Hver vill kaupa leikföng í leikfangabúðum á
Vesturlöndum, sem eru framleidd í barnaþrælk-
unarbúðum í Austurlöndum, þar sem börn og
unglingar eru látin vinna fyrir lítið sem ekkert
kaup alla daga vikunnar og tólf tíma á dag?
Forseta Íslands og þeirri fjölmennu viðskipta-
sendinefnd, sem fylgdi honum til Kína, hefur
áreiðanlega ekki verið boðið að skoða slíkar verk-
smiðjur.
Við getum ekki látið þessi sjónarmið ráða ferð-
inni í viðskiptum okkar við aðrar þjóðir. Við get-
um að vísu tekið sjálf ákvörðun um það að kaupa
ekki vörur sem eru framleiddar af þrælkuðum
börnum. En við skulum ekki gleyma þessum
veruleika. Og þeir sem sitja við veizluborð stór-
þjóðanna mega heldur ekki gleyma honum.
Gagnkvæm
skólaganga
Þegar forseti Íslands
kom til Kína kom í
ljós, að þar voru fleiri
íslenzkir námsmenn í
háskólum en gera mátti ráð fyrir og meðan forset-
inn dvaldi í Kína var undirritaður samningur á
milli Viðskiptaháskólans í Bifröst og háskóla í
Kína, sem leiðir til þess að kínverskir námsmenn
munu stunda nám við háskólann í Bifröst á næstu
árum. Það hefur þýðingu fyrir okkur Íslendinga,
að við eigum fólk, sem kann kínverskt tungumál
og hefur þekkingu á innri málefnum Kína. Það
skiptir líka máli fyrir okkur að í Kína sé til fólk,
sem talar íslenzku og þekkir okkar þjóðfélag. Með
þessu eigum við þátt í að byggja brú á milli ólíkra
menningaheima.
En jafnframt er ljóst, að bolmagn okkar til að
taka við námsmönnum frá öðrum löndum er tak-
markað. Hingað til hefur það ekki verið vandamál
og engin ástæða til að ætla að svo verði í fyr-
irsjáanlegri framtíð. Það er ekki svo stór hópur af
fólki, sem hefur áhuga á því að stunda háskóla-
nám á þessari eyju langt norður í hafi.
Tungumálakunnátta er hins vegar mikilvæg í
viðskiptum okkar við önnur lönd. Glöggur maður
hafði orð á því, að kannski væri það mikilvægasta,
sem Sovétmenn hefðu skilið eftir sig í hinum kúg-
aða hluta Austur-Evrópu þrátt fyrir allt rúss-
neskukunnáttan, sem þar er mjög almenn og
greiðir nú fyrir viðskiptum þessara þjóða við
Rússland.
Með sama hætti má ganga út frá því sem vísu
að nám íslenzkra námsmanna við háskóla í Kína
muni auðvelda okkur viðskipti við Kína í framtíð-
inni.
Þessi fjölmennasta þjóð veraldarinnar er að
rísa upp og hvað sem gerist í Asíu á næstu áratug-
um fer ekki á milli mála, að þar verður Kína með
einum eða öðrum hætti miðpunktur bæði við-
skipta og pólitískra átak.
Morgunblaðið/Sverrir
Gagnkvæm nemendaskipti Íslands og Kína munu auðvelda viðskipti ríkjanna í framtíðinni. Kínversk stúlka með fána við turn með mynd Maó formanns á Torgi hins himneska friðar í Peking.
„Allar þessar þjóðir
hafi í kyrrþey komið
sér upp öflugum
kafbátaflota, þær
hafi komið sér upp
herskipum, sem geti
flutt árásarþyrlur.
Bæði Kínverjar og
Indverjar hafi lagt
mikla áherzlu á að
kaupa af Rússum
flugmóðurskip, sem
Sovétríkin gáfust
upp við að ljúka
byggingu á. Allar
þjóðirnar reyni að
efla hernaðarstyrk
sinn í lofti og auka
flugþol herflugvéla
sinna.“
Laugardagur 21. maí