Morgunblaðið - 23.05.2005, Blaðsíða 8

8 MÁNUDAGUR 23. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Farvel Frans.
Hugmyndir um aðstyrkja byggð áNorðurlandi
vestra, m.a. með göngum
gegnum Tröllaskaga, hafa
verið til umræðu meðal
sveitarstjórnarmanna
þar. Með því telja sveitar-
stjórnarmenn vinnast
tvennt: að byggðin tengist
betur Eyjafirði og að Ak-
ureyri fengi þar með
stærra og betra markaðs-
og atvinnusvæði og að það
myndi einnig styrkja þétt-
býli og sveitir á Norður-
landi vestra.
Þegar Skagfirðingar huga að
aðalskipulagi koma vegamál að
sjálfsögðu til skoðunar. Við þá
vinnu settu menn fram hugmynd
um göng gegnum Tröllaskaga, t.d.
milli Hjaltadals og Hörgárdals,
sem stytta myndu leið milli Sauð-
árkróks og Akureyrar um 20–30
km. Þá lægju leiðir manna milli
byggða sunnan og norðan um all-
ar byggðir á Norðurlandi vestra,
þ.e. Blönduós, yfir Þverárfjall sem
þýðir að Skagaströnd er skammt
undan, um Sauðárkrók, gegnum
Hóla (og þá er Hofsós ekki langt
norður af) og í Eyjafjörð. Þetta
telja sumir sveitarstjórnarmenn á
þessum slóðum vænlegri kost en
styttingu hringvegarins framhjá
Blönduósi eins og er nú til um-
ræðu og ekki síður mun betri kost
en veg um Stórasand.
Áhugi er á vegagerð um Stóra-
sand hjá Eyfirðingum sem vilja
margir hverjir stytta sem mest
leiðina milli byggðar sinnar og
höfuðborgarsvæðisins. Hefur ný-
lega verið stofnað áhugafélagið
Norðurvegur um málið. Slíkur
vegur færi í um 780 m hæð og á 15
km kafla lægi hann í yfir 700 m
hæð.
Á að fara um fjöll
eða byggðir?
Spurning er því hvort næstu
stórverkefni í vegagerð á þessum
slóðum á að snúast um að tengja
betur saman byggðarlög á Norð-
urlandi eða að stytta sem mest
leiðina milli Reykjavíkur og Akur-
eyrar eins og vegur um Stórasand
gerir.
Verði þessi leið farin losna
menn við Öxnadalsheiði en vegur-
inn um hana liggur hæst í 540 m
hæð. Einnig færðist aðalleiðin frá
Vatnsskarði þar sem vegurinn fer
í um 400 m hæð og yfir á Þver-
árfjall þar sem vegurinn fer hæst í
320 m.
Hugsanleg jarðgöng milli
Skagafjarðar og Eyjafjarðar eru
lítið könnuð enn sem komið er
bæði hvað varðar kostnað og legu.
Þau gætu legið annars vegar milli
Hofsdals og Barkárdals eða sunn-
ar, á nokkrum stöðum milli
Hjaltadals og Hörgárdals, og
lengdin yrði mest um 18 km. Hæð
gangamunna beggja megin yrði
kringum 300 metrar sem er tals-
vert lægra en t.d. Öxnadalsheiðin
eins og fyrr er nefnt.
Það eru ekki síst Skagfirðingar
sem eru áfram um að tengjast bet-
ur Eyjafirði. Telja þeir m.a. að
unnt yrði að bjóða fram svæði til
iðnaðaruppbyggingar á Finn-
bogahólum, skammt frá Kolkuósi.
Ætti Eyfirðingum að geta þótt
það fýsilegt í ljósi þess að farið er
að fækka mjög möguleikum á slík-
um svæðum í Eyjafirði. Með þess-
ari tengingu stækkar atvinnu-
svæði Eyjafjarðar til austurs og
má segja að líta mætti þá á byggð-
irnar allt milli Blönduóss og Akur-
eyrar sem eitt atvinnusvæði.
Fjarlægð milli Laugarbakka í
vestri og Akureyrar er 185 km sé
farið um Þverárfjall og göng milli
Hjaltadals og Hörgárdals. Vega-
lengdin milli Hóla og Akureyrar
yrði með tilkomu ganga kringum
60 km en er um 130 km í dag. Veg-
ur milli Sauðárkróks og Akureyr-
ar myndi styttast úr um 119 km í
um 90 og milli Blönduóss og Akur-
eyrar úr 145 km í um 90.
Göng undir Tröllaskaga myndu
hins vegar lítið sem ekkert stytta
leiðina milli Reykjavíkur og Ak-
ureyrar. Segir Jón Rögnvaldsson
vegamálastjóri að sér sýnist þessi
leið vart fýsileg vegna mikils
kostnaðar við göng og að hún
stytti ekki vegalengdir milli fjar-
lægra staða þótt hún kunni að
stytta mönnum leið á vissum köfl-
um. Þessa leið segir hann lítið
hafa verið athugaða, aðeins hugað
að mögulegri legu jarðganga en
ljóst sé að þau yrðu löng og þar af
leiðandi dýr.
Stytting kostur en þó ekki
á hvaða verði sem er
Um Stórasandsleið segir vega-
málastjóri að verið sé að safna
veðurfarsupplýsingum og að því
loknu verði fyrst hægt að meta
hvaða kosti slík leið gæti haft.
Annar kostur sem er til athugun-
ar er að stytta hringveginn í
Húnavatnssýslu, Svínvetninga-
braut, þar sem nauðsynlegt er að
endurbyggja hann. Segir vega-
málastjóri að almennt séð sé
stytting vegalengda kostur fyrir
umferð milli fjarlægra staða en
slíkar styttingar megi þó ekki
kaupa á hvaða verði sem er.
Hvernig sem þessar hugmyndir
þróast í framtíðinni er ljóst að
ekki fá allir ýtrustu óskir sínar
uppfylltar í vegagerð á Íslandi. Til
þess er landið of strjálbýlt og ósk-
irnar og einstakir hagsmunir
ákveðinna svæða eða hópa of
flóknir.
Fréttaskýring | Vegur milli Norður- og
Suðurlands um byggð eða hálendi?
Þjóðvegir og
göng fyrir alla
Liggur tenging Skagafjarðar og Eyja-
fjarðar í göngum undir Tröllaskaga?
Hólar gætu orðið í þjóðbraut í framtíðinni.
Á að fara beint eða tengja
byggðir með krókaleiðum?

Taka þarf tillit til margra
sjónarmiða þegar vegalagning
er annars vegar. Þjóðvegur þarf
að þjóna dreifðum byggðum og
tengja saman staði. Á langleiðum
er hentugast fyrir þá sem fara
milli fjarlægustu áfangastaða að
vegur liggi jafnan skemmstu
leið. Vegur sem tengir byggðar-
lög er þó ekki síður nauðsyn-
legur fyrir byggðaþróun og
atvinnulíf jafnvel þótt hann fari
ekki alltaf stystu leið.
Eftir Jóhannes Tómasson
joto@mbl.is