Morgunblaðið - 23.05.2005, Blaðsíða 20

20 MÁNUDAGUR 23. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
AÐ GEFNU og ítrekuðu tilefni
verður ekki hjá því komizt að
svara grein Sveins Andra Sveins-
sonar í Morgunblaðinu föstudag-
inn 20. maí síðastliðinn, en hann
hefur ítrekað vegið að embætti
lögreglustjórans á Selfossi, er fer
með ákæruvald í héraði í lang-
flestum málaflokkum. Sveini
Andra hæstaréttarlögmanni verð-
ur tíðrætt um rannsókn í máli
þriggja Letta og dóm
sem kveðinn var upp
yfir þeim 1. apríl síð-
astliðinn. Hann finnur
undirrituðum flest til
foráttu og fullyrðir í
raun að undirritaður
sé ekki fær um að
sinna störfum sínum.
Er það miður að slíkt
skuli koma fram í öll-
um fjölmiðlum og látið
að því liggja að lög-
reglustjórinn á Selfossi
bæði rannsaki og
dæmi, eins og fram
kom í DV.
Í fyrsta lagi fer lög-
reglustjóri með rann-
sókn opinberra mála,
en sinnir henni ekki
persónulega. Það gera
lögreglumenn, fyrst og
fremst þeir er starfa í
rannsóknadeild emb-
ættisins, en einnig al-
mennir lögreglumenn,
sem ætíð eru til aðstoðar ef þörf
krefur. Vegið er að starfsheiðri
þeirra með ómerkilegum hætti og
ómaklegum. Lögreglumenn vinna
störf sín af alúð og samvizkusemi.
Þeir hafa mikla reynslu í rann-
sókn mála.
Rétt er að vekja athygli á því að
mál umræddra Letta kom upp við
eftirlit lögreglu í lok marz á þessu
ári. Í ljós kom að einn þeirra hafði
ekki verið tilkynntur til Útlend-
ingastofnunar eins og þó ber að
gera. Mennirnir voru við störf í
byggingarvinnu á Stokkseyri.
Ekki reyndist um neinn þjónustu-
samning að ræða. Hins vegar
lögðu þeir strax fram samning um
það að þeir skyldu vinna á Íslandi
í þrjá mánuði og þiggja fyrir 800
latta, sem svarar til 90.000 króna.
Skýrt skal tekið fram að ekkert
gaf til kynna að um mánaðarlegar
greiðslur væri að ræða, enda var
mönnunum mjög brugðið er samn-
ingurinn var lesinn orði til orðs í
Héraðsdómi Suðurlands. Þeir báru
bæði fyrir dómi og lögreglu að
þeir hefðu ekki haft um það hug-
mynd hvert þeir ættu að fara á Ís-
landi og fyrir hvern þeir skyldu
vinna.
Í öðru lagi kemur fram í lögum
nr. 54/2001 um réttarstöðu starfs-
manna sem starfa tímabundið á
Íslandi á vegum erlendra fyr-
irtækja, 1. tl. 1. málsgr. 2. gr. að
fyrirtæki teljist senda starfsmann
til Íslands „Þegar það sendir á
sínum vegum og undir sinni stjórn
starfsmann í tengslum við samn-
ing um veitingu þjónustu við fyr-
irtæki hér á landi.“ Í 3. tl. sömu
greinar kemur eftirfarandi fram:
„Þegar það framleigir sem afleys-
ingarfyrirtæki eða atvinnumiðlun
starfsmann til notendafyrirtækis
sem hefur staðfestu eða er með
starfsemi hér á landi.“ Ekki var
um að ræða starfsmenn í eigu
sömu fyrirtækjasamstæðu hér á
landi samanber 2. tl. sömu máls-
greinar. Þjónustusamningur hefur
ekki fundizt, en rannsókn málsins
varðandi aðra þætti en þann sem
þegar hefur verið dæmdur er ekki
lokið.
Í þriðja lagi er rétt að fram
komi, að ekki var farið að ákvæð-
um 3. gr. laganna um starfskjör
en greint er vandlega frá því
hvaða löggjöf gildir í þeim efnum í
7. töluliðum 1. málsgreinar henn-
ar.
Í fjórða lagi nutu umræddir
Lettar aðstoðar verjanda á rann-
sóknarstigi lögreglu, en þeir af-
þökkuðu ítrekað boð dómara um
verjanda fyrir Héraðsdómi Suður-
lands. Alvanur og vandaður túlk-
ur, sem Alþjóðahús útvegaði, túlk-
aði bæði fyrir lögreglu og dómi.
Í fimmta lagi
barst ekki tilkynning
frá Sveini Andra
hæstaréttarlögmanni
um að hann væri
verjandi Lettanna,
enda höfðu þeir verj-
anda og var honum
tjáð það. Símtöl
tveggja manna verða
ekki rakin hér. Þar
stendur orð gegn
orði. Hæstarétt-
arlögmönnum er
ljóst að samskipti
við lögreglu á rann-
sókarstigi eru form-
leg og þá er átt við
að séu þeir ekki
viðstaddir rannsókn
eru samskipti skrif-
leg. Enn hefur ekki
borizt stafkrókur til
lögreglunnar á Sel-
fossi um það hver
afskipti nefnds
hæstaréttarlög-
manns séu af þessu máli, enda eru
þau engin önnur en þau að tjá sig
ítrekað við fjölmiðla.
Í sjötta lagi er hæstarétt-
arlögmaðurinn að vega að Héraðs-
dómi Suðurlands jafnt og lög-
reglustjóra. Meti það hver, hversu
smekklegt það er að gera slíkt og
skýla sér á bak við meint dugleysi
hins síðarnefnda. Skýrslutaka fyr-
ir dómi var mjög ítarleg og dómur
felldur að loknum málflutningi.
Fullyrðing Sveins Andra Sveins-
sonar um að sömu málavextir hafi
verið uppi á Seyðisfirði og á Sel-
fossi er úr lausu lofti gripin. Lett-
arnir fyrir austan voru í vinnu hjá
fyrirtæki. Enginn Íslendingur
kannaðist við að hafa Lettana þrjá
í vinnu á Stokkseyri. Þeir vissu
ekki fyrir hvern þeir áttu að vinna
þegar til Íslands var komið, voru
sendir fyrirvaralaust á milli lands-
hluta og vissu heldur ekki fyrir
hvern þeir áttu að vinna á Stokks-
eyri. Hið eina sem þeir vissu var
að ef þeir þyrftu að tala við ein-
hvern væri það einn ákveðinn Ís-
lendingur. Við aðra töluðu þeir
ekki.
Að lokum. Sjónvarpið óskaði
viðtals við undirritaðan á annan í
hvítasunnu, er telur að embætt-
ismenn eigi að svara spurningum
um það sem almenningur vill vita,
óski fjölmiðlar þess. Því miður var
örlítið brot af stuttu viðtali birt og
því haldið fram, sem undirritaður
hefur aldrei sagt, að þjónustu-
samningur hafi verið fyrir hendi í
máli Lettanna þriggja. Hann hef-
ur ekki fundizt. Hvaðan skyldi
sjónvarpið hafa þá vitneskju?
Ekki frá undirrituðum, sem hefur
ekki beitt úrúrsnúningum, heldur
lagt staðreyndir á borðið og hygg-
ur ekki á frekari skrif um málið.
Svo má velta fyrir sér hver sé
hugsunin á bak við að ráða menn
til vinnu á þeim kjörum sem lýst
var að framan. Það er ólöglegt.
Siðferðið meta aðrir. Lettarnir
voru fórnarlömb að þessu sinni.
Störf lögreglu
og ákæruvalds
á Selfossi
Ólafur Helgi Kjartansson
svarar grein Sveins Andra
Sveinssonar
’Vegið er aðstarfsheiðri
þeirra með
ómerkilegum
hætti og ómak-
legum. ‘
Ólafur Helgi
Kjartansson
Höfundur er sýslumaður og
lögreglustjóri á Selfossi.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið Kringlunni 1 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
JÆJA, nú er enn ein Evróvision
keppnin að baki og sitt sýnist hverj-
um. Sumir telja að fatnaður Selmu
hafi lagt grunninn að ósigri landans
því að þrátt fyrir allt þá telja allflestir
Frónbúar að ósigur hafi orðið hlut-
skipti Fróns þetta árið. En hvers
vegna töpuðum við? Var það fatn-
aðurinn sem skipti sköpum? Eflaust
hefur hann haft eitthvað að segja. Ég
var staddur á bekkjarkvöldi með
bekkinn minn þar sem áætlað var að
sjá Selmu tryggja Íslandi þátt-
tökurétt í Evróvision-úrslitum. Einn
nemandi minn hafði á orði þegar
sönghópurinn birtist að hún (Selma)
væri enn í ávaxtabúningi sínum úr
ávaxtakörfunni og ef vel er að gáð þá
má segja að þetta hafi verið illa sagt
um ávaxtakörfuna. Sem sagt fatn-
aðurinn var ekki til að setja punktinn
yfir i-ið heldur frekar undir það!
Hvað brást meira. Ýmislegt hefur
verið lagt fram en ég er með nýja til-
gátu sem ef til vill stenst ekki frekar
en aðrar. Spáum í hvað hefur verið
uppi á borðinu sl. ár. Íslendingar eru
yfirleitt sagðir hafa meiri áhuga á
Evróvision en Evrópubúar almennt.
Fjölmiðlar keppast við að fjalla um
Evróvision og tala gjarnan við út-
lendinga á Íslandi sem ekki hafa hug-
mynd um að Evróvision sé til, hvað
þá hvað það er eða að það sé einmitt
um þessar mundir (þegar viðtalið er
tekið). Hvað segir það okkur! Við
þessar fáu þúsundir sem búum á Ís-
landi erum kannski í sambærilegum
hluta og þá ekki miðað við höfðatölu
þegar kemur að kosningu og við
kjósum alla aðra en Íslendinga enda
megum við það ekki. Hvað er til ráða.
Gerum eins og aðrar þjóðir. Hættum
þessu rugli. Hættum að kjósa eins og
vitlaus værum og horfum á í mesta
lagi. Ef við kjósum ekki fá ekki aðrar
þjóðir atkvæði og þ.a.l. fær Ísland
fleiri atkvæði hlutfallslega séð.
Ég fékk þá hugdettu að Íslend-
ingar kjósa Ísland út úr Evróvision.
Með því að kjósa fá aðrar þjóðir at-
kvæði en ekki Ísland. Með því að
kjósa ekki fá aðrar þjóðir ekki at-
kvæði og ekki heldur Ísland. Ísland
stendur þar með jafnfætis öðrum
þjóðum.
Með því að kjósa erum við að færa
öðrum þjóðum á silfurfati atkvæði
sem færa þær fram fyrir íslenska
lagið … hvers vegna erum við að því.
Okkur finnst gaman að kjósa, gaman
að því að fá að taka þátt í því hver
kemst áfram og hver situr eftir. Okk-
ur finnst gaman að ráða. En sjáið til,
við ráðum með því að kjósa ekki. Þá
erum við eiginlega að kjósa okkar lag
því við kjósum ekki aðra fram yfir
okkur.
Þó svo að það sé í hróplegu ósam-
ræmi við þá áráttu okkar að vilja
hringja og senda sms þá er betra fyr-
ir Ísland að við kjósum ekki næst
þegar við tökum þátt í Evróvision.
Og annað ... höfum forkeppni þar
sem skiptir máli að hringja inn og
ófrægir menn fá tækifæri til að koma
tónlistarsköpun sinni á framfæri.
SIGURÐUR F.
SIGURÐARSON,
Tjarnarlöndum 13,
700 Egilsstaðir.
Evróvision
Frá Sigurði F. Sigurðarsyni
kennara:
EF MARKA má sjónvarpsútsend-
ingu frá opnun Listahátíðar þarf
ekki að örvænta um hag fagurra
lista á Íslandi um þessar mundir.
Þarna fengum við að njóta nokk-
urra sýnishorna af listrænni hug-
ljómun, sem þeir sem vit hafa á
kalla „concept“ og táknar það
frumlega athæfi að láta sér detta
eitthvað í hug og gera það svo. Al-
gjört lykilhugtak fyrir þá sem vilja
forðast útskúfun listaakademíunn-
ar.
Þarna bar kannski hæst framlag
þess mikla meistara Matthews
Barneys sem fyrir tæpum tveimur
árum, sælla minninga, sýndi okkur
flokk verka um stefið „cremaster“,
en cremaster er vöðvinn sem lyftir
á okkur eistunum, og þótti mikill
fengur í því að fá að kynnast betur
þessum merkisvöðva í ólíkum
búningum. Nú var Barney kominn
til Akureyrar með nýtt sköp-
unarverk sem hugsanlega hefur
stuggað smávegis við stöku
cremaster, ef að líkum lætur.
Þarna var á ferðinni nokkuð flókið
verk þar sem meginuppistaðan var
myndband af berrössuðum karl-
manni sem áreiðanlega hefur verið
frekar óhress, því að það var búið
að troða spíruðum lauk upp í enda-
þarminn á honum. En í sárabót
fékk hann að nugga getnaðarlim-
inum upp við einhvers konar rokk,
og virtist sú athöfn hugsuð sem
þrástef, enda sýnd í ótal nær-
myndum frá ýmsum sjónarhornum.
Til uppljómunar fyrir fákunnandi
fengum við að njóta handleiðslu
myndlistarfrömuðar þar nyrðra,
sem leiddi okkur af miklu innsæi
inn í heillandi hugarheim Barneys,
m.a. með snjallri samlíkingu um
„brúðu“ [sic] Frankensteins, en
einhvern veginn minnist ég þess
ekki að sá ágæti skapnaður hafi
nokkurn tíma verið í dúkkuleik.
Fleiri sýnishorn af listrænni hug-
ljómun fengum við að sjá, þar sem
viðfangsefnið var líkamlegur úr-
gangur, gubb og slím, stef sem til
þessa hafa verið sárgrætilega van-
rækt í fögrum listum.
Best er að hafa sem fæst orð um
óðinn til íslensku sauðkindarinnar,
greinilega innblásinn af barokk-
óperunni „Dildo og Ananas“, en
lokahnykkur útsendingarinnar kom
svo frá forseta vorum, sem í annað
sinn (!) – og í þetta sinn bakkaður
upp af fínni maddömu af Habs-
borgaraætt – sá ástæðu til að koma
fram sem umboðsmaður ungra tón-
listarmanna sem tekist hefur að
hefja fyrirbærið hávaði án inni-
halds upp í æðra veldi, sem hlýtur
að teljast concept út af fyrir sig.
Eða hvað?
GYLFI BALDURSSON,
heyrnarfræðingur.
Blómleg framtíð eða
keisaralegar nærbuxur?
Frá Gylfa Baldurssyni:
ÉG BIÐ Morgunblaðið að birta
þau gleðitíðindi að hin heims-
kunna sjónvarpsstöð Discovery
sýndi í sl. viku fræðsluþátt í röð
menningarþátta. Þættir Discov-
ery eru samstarfsverkefni vís-
inda- og bókmenntamanna, auk
þekktra sagnfræðinga. Þar er
fjallað um sögu menningarþjóða
fyrr á öldum og allt til nútíðar.
Það sem gladdi gamlan Ís-
lending var að sjá nafn íslensks
tónlistarmanns, Valgeirs Guð-
jónssonar. Hann hafði samið
alla tónlist, sem flutt var í
þáttaröðinni. Ég hringdi til Val-
geirs til að samfagna honum.
Hann sagðist hafa samið lögin,
sem leikin voru, er hann dvald-
ist vestan hafs fyrir allnokkrum
árum. Það vekur furðu hve
sjaldan Ríkissjónvarpið semur
um sýningu frábærra fræðslu-
þátta á borð við þá sem Discov-
ery og National Geographic
sýna.
PÉTUR PÉTURSSON,
Garðastræti 9, Reykjavík.
Valgeiri
samfagnað
Frá Pétri Péturssyni þul:
FISKVEGAGERÐ í íslenskar lax-
veiðiár hefur verið árangursrík fisk-
ræktaraðgerð sem hefur aukið og
bætt veiði í ánum og stuðlað þar með
að öflugri og vinsælli veiðiám.
Áætla má að á seinustu öld hafi
verið gerðir tæplega 80 fiskvegir eða
laxastigar, eins og þessi mannvirki
eru oft nefnd. Þannig hafa opnast
stór ársvæði fyrir lax og annan
göngufisk til að hrygna og alast upp,
auk þess sem ný veiðisvæði hafa kom-
ið til sögunnar.
Til nánari fróðleiks má nefna tvö
straumvötn, sem hafa eflst mjög með
tilkomu fiskvegar, hvað veiði varðar.
Annað þeirra er Selá í Vopnafirði en
þar var byggður 1967 fiskvegur við
Selárfoss, ófiskgengur, sem er í 7 km
fjarlægð frá sjó. Við aðgerð þessa
opnaðist laxi 33 km árhluti ofan foss-
ins. Það hafði í för með sér marg-
földun á laxgengd og veiði í ánni í fyll-
ingu tímans. Hins vegar má nefna
Laugardalsá í Djúpi þar sem gerður
var fiskvegur við Einarsfoss sem er 1
km frá sjó. Þar með opnaðist laxi leið
um 8 km. Í báðum þessum tilvikum
var jafnframt aðfluttum laxaseiðum
sleppt í efri hluta ánna. Má segja að í
tilviki Laugardalsár hafi verið um al-
gera frumræktun á laxi að ræða. Þar
naut áin hrogna úr Elliðaánum sem
klakið var út á Ísafirði og kviðpoka-
seiðin flutt 1936 á báti að ánni.
Við fiskvegagerðina á liðinni öld
hefur orðið veruleg þróun, eins og
eðlilegt er. Í því efni má benda á
merkilegar upplýsingar sem koma
fram í riti sem kom út í vetur og
nefnist „Þróun í gerð fiskvega á Ís-
landi fram til 1970“ eftir Þór Guð-
jónsson fyrrv. veiðimálastjóra. Útgef-
andi er Elsa E. Guðjónsson, en
dreifing er hjá Háskólaútgáfunni. Í
ritinu er að finna mjög athyglisverð-
ar upplýsingar m.a. um heimildir um
fiskvegagerð hér á landi, elstu hug-
myndir þar að lútandi, um stefnu-
mótun, framkvæmdir og gerð fisk-
vega og fleira. Þar er greint frá
mörgum fiskvegum og margar mynd-
ir birtar af þessum mannvirkjum.
Aðdráttarafl íslenskra laxveiðiáa
til stangaveiði hefur verið lengi við
lýði og er nú býsna mikið og vaxandi.
Fyrrnefndar aðgerðir við fisk-
vegagerð hafa aukið veiði og rými
fyrir laxveiðimenn. Víst eru enn fyrir
hendi möguleikar á að gera enn bet-
ur á þessu sviði, skaffa meiri veiði.
Það þyrfti að gera úttekt á því hvar
þessir möguleikar til fiskvegagerðar
liggja.
EINAR HANNESSON,
Akurgerði 37, Reykjavík.
Fiskvegagerð hér á landi
Frá Einari Hannessyni: