Morgunblaðið - 23.05.2005, Qupperneq 18

Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,nýkjörinn formaður Samfylk-ingarinnar, segir að lands-fundur flokksins um helgina
hafi markað mikil tímamót í sögu
hans. „Það er alveg ljóst, af þessum
fundi, að kominn er fram á sjónar-
sviðið stór og öflugur flokkur, sem
hefur sýnt samkeppnishæfni sína á
hinum pólitíska markaði með eftir-
minnilegum hætti.“ Hún segir að
flokkurinn hafi með öðrum orðum
sýnt, á fundinum, kraft sinn og
styrk. „Það var góð stemmning á
fundinum og mikil gleði í loftinu.
Fólk skynjaði mjög sterkt hvað
þarna er orðin til öflug hreyfing.“
Tillögur fjögurra starfshópa
framtíðarhópsins, sem Ingibjörg
Sólrún hefur leitt síðustu misserin,
voru samþykktar á fundinum. Til-
lögum tveggja hópa var hins vegar
vísað til frekari vinnslu á stefnuþingi
flokksins, sem halda á næsta vetur.
Annar hópanna fjallar um varnar-
og öryggismál. Ingibjörg neitar því
aðspurð að tillögum hans hafi verið
vísað til stefnuþingsins vegna
málefnaágreinings. Hún telur þvert
á móti að góður samhljómur sé innan
Samfylkingarinnar um niðurstöður
hópsins. „Þær eru grunnurinn undir
stefnumótun okkar í öryggis- og
varnarmálum,“ segir hún.
Óttast ekki klofning
Algjör endurnýjun varð á forystu-
sveit Samfylkingarinnar á lands-
fundinum; nýtt fólk var kjörið í öll
helstu embætti flokksins til næstu
tveggja ára. Ingibjörg kveðst sann-
færð um að þessi hópur eigi eftir að
starfa vel saman. „Þetta er mjög
gott fólk,“ segir hún, „og mér finnst
líka merkilegt að sjá hvað flokks-
menn eru meðvitaðir um hvernig
setja eigi saman forystu í eigin
flokki, með tilliti til landssvæða,
kynja, reynslu og endurnýjunar.“
Hún segist aðspurð ekki óttast að
formannsslagurinn milli sín og Öss-
urar Skarphéðinssonar, fráfarandi
formanns, eigi eftir að kljúfa flokk-
inn. „Nei, það hvarflar ekki að mér,“
segir hún. Hún vísar m.a. í samtöl við
félagsmenn sem kusu Össur. Einn
þeirra hafi til að mynda sagt við
hana að hann væri ekki ósáttur, þótt
hún hefði sigrað. „Fólk var ekki að
taka afstöðu gegn öðru hvoru okkar
heldur var það að skipa s
með öðru hvoru okkar.“ H
einnig aðspurð að vissulega
fyrir Össur innan flokksin
sjálfsögðu, hann er fremst
jafningja í þingmannahópn
ir hún, „að sjálfsögðu þurf
öllu góðu þungavigtarfólki a
Sjálf tekur Ingibjörg Só
sæti á Alþingi hinn 1. ágúst
ar Bryndís Hlöðversdótt
„Fram á sjóna
stór og öflu
Ingibjörg Sólrún Gísladót
Ný forysta var kjörin á landsfundi Sam-
fylkingarinnar um helgina. Arna Schram
og Kristján Geir Pétursson fylgdust með
fundinum sem fram fór í Egilshöll.
18 MÁNUDAGUR 23. MAÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
FLOKKUR Í LEIT AÐ STEFNU
Mikill hugur er augljóslega í Sam-fylkingarfólki að loknum lands-fundi flokksins. Nýr formaður,
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, var kjörinn
með yfirgnæfandi meirihluta atkvæða í
lýðræðislegasta formannskjöri, sem ís-
lenzkur stjórnmálaflokkur hefur viðhaft.
Ungur varaformaður, Ágúst Ólafur
Ágústsson, hlaut sömuleiðis afgerandi
kosningu. Flokkurinn stefnir nú „ein-
huga og ákveðið að sigri“ í næstu kosn-
ingum, eins og segir í stjórnmálaályktun
fundarins.
Til þess að sigra í kosningum þarf þó
meira en duglega forystumenn – það
þarf skýra stefnu, sem höfðar til kjós-
enda. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir sagði
í ræðu sinni á landsfundinum, er hún
fjallaði um starf framtíðarhópsins svo-
kallaða, að Samfylkingin hefði gengið
vanbúin til síðustu kosninga; stefnu
flokksins hefði ekki verið gefinn nægur
gaumur. Hann hefði því ekki verið nægi-
lega skýr kostur fyrir kjósendur og
skort ákveðinn trúverðugleika.
Að loknum þessum landsfundi hefur
þetta ekki breytzt. Vissulega hefur verið
hafin umfangsmikil stefnumótunarvinna
á vegum framtíðarhópsins og jafnframt í
sérstökum heilbrigðishópi, sem var
stofnsettur á síðasta landsfundi. En hin
skýra stefna hefur enn ekki litið dagsins
ljós.
Vissulega eru ýmsar áhugaverðar
hugmyndir á kreiki í þeim skilagreinum,
sem komu frá starfshópum framtíðar-
hópsins og sumar þeirra bera vott um
raunverulega endurnýjun á stefnu jafn-
aðarmanna, t.d. tillögur um aukið val-
frelsi, samkeppni og einkarekstur í al-
mannaþjónustu, sem bæði heilbrigðis-
og menntamálahópar hafa velt fyrir sér.
Þær niðurstöður framtíðarhópsins, sem
samþykktar voru á fundinum, virðast
hins vegar ekki vera endanleg stefnu-
mörkun, því að þær eiga að vera til um-
ræðu líka á stefnuþingi næsta vetur.
Stjórnmálaályktunin, sem fundurinn
samþykkti, er almennt orðað plagg, þar
sem fátt er afgerandi nýrra hugmynda.
Ýmislegt bendir líka til að Samfylk-
ingin hafi tilhneigingu til að velta erf-
iðum málum á undan sér og sé enn að
fást við gamla drauga ættaða frá Alþýðu-
bandalaginu og forverum þess í íslenzk-
um stjórnmálum. Þannig tókst starfs-
hópi framtíðarhópsins um utanríkismál
ekki að ná saman um afstöðu til varn-
arsamstarfsins við Bandaríkin, heldur
segir í skilagrein hans: „Um afstöðu til
herbúnaðar Bandaríkjastjórnar á Ís-
landi eru skiptar skoðanir innan hópsins.
Sumir vilja helst slíta öllu hernaðarsam-
starfi við Bandaríkin, en aðrir vilja við-
halda því eins og kostur er. Ráðlegt er að
viðurkenna þennan ágreining hiklaust
en sameinast jafnframt um stefnu sem
flestir flokksmenn telja horfa til hins
betra og næstum allir geta sætt sig við.“
Vandséð er hvernig þetta getur talizt
góður grunnur undir áframhaldandi
stefnumótun í öryggis- og varnarmálum,
eins og formaður Samfylkingarinnar
segir í samtali við Morgunblaðið í dag.
Hvernig ætla menn að sameinast um
stefnuna þegar ágreiningur er um
grundvallaratriðin?
Í skilagrein utanríkismálahópsins –
sem ekki var samþykkt á landsfundinum
heldur vísað til stefnuþingsins – segir:
„Semja þarf um stöðu Íslands í varnar-
og öryggiskerfi Atlantshafsbandalags-
ins og Evrópu án þess að stefna að upp-
sögn varnarsamningsins við Bandaríkin
en án þess að hér verði nauðsynlega her-
búnaður á vegum Bandaríkjastjórnar.“
Verði þetta stefna Samfylkingarinnar,
er um algjöra grundvallarbreytingu að
ræða frá þeirri stefnu, sem Alþýðuflokk-
urinn fylgdi í öryggismálum, en gengið
mjög til móts við þau sjónarmið Alþýðu-
bandalagsins og Kvennalistans, sem
aldrei hafa átt meirihlutafylgi að fagna
hjá íslenzkum kjósendum, að Ísland eigi
að vera varnarlaust. Væri stefnubreyt-
ing af þessu tagi til marks um að Sam-
fylkingin væri trúverðugur flokkur í
varnar- og öryggismálum, sem gæti t.d.
farið með þau mál í utanríkisráðuneyt-
inu?
Samfylkingin væri þá líka í raun að
taka undir með þeim embættismönnum
Bandaríkjastjórnar í Pentagon, sem
telja óþarft að hafa varnarviðbúnað á Ís-
landi. Stefna Bandaríkjastjórnar í heild
er hins vegar sú að tryggja þurfi loft-
varnir í öllum aðildarríkjum Atlants-
hafsbandalagins og að áfram verði varn-
arviðbúnaður á Íslandi.
Málefnavinnu Samfylkingarinnar er
auðvitað ekki lokið. Að sumu leyti er at-
hyglisvert hvernig staðið hefur verið að
henni, með því að leita eftir þátttöku sem
flestra í umræðum á fundum framtíðar-
hópsins, jafnvel fólks utan flokksins. En
öll „samræðustjórnmálin“ eru til lítils ef
þau skila ekki að lokum skýrri, trúverð-
ugri stefnu sem ætla má að dugi sem
stefna ábyrgs stjórnarflokks. Samfylk-
ingin á enn mikið verk fyrir höndum.
BANDARÍKIN GERI HREINT
FYRIR SÍNUM DYRUM
Bandaríkin verða að gera hreint fyrirsínum dyrum, draga fyrir dóm þá
sem hafa gerzt sekir um pyntingar á
föngum Bandaríkjahers og grípa til
ráðstafana, sem tryggja að slíkt end-
urtaki sig aldrei.
Frásagnir á borð við þær, sem er að
finna í 2.000 síðna rannsóknarskýrslu
Bandaríkjahers um andlát tveggja
fanga í Bagram í Norður-Afganistan í
árslok 2002 og sagt var frá í Morg-
unblaðinu á laugardag, valda Banda-
ríkjunum gríðarlegum álitshnekki og
grafa undan öllum málflutningi þeirra
um frelsi og mannréttindi.
Í skýrslunni, sem The New York
Times komst yfir, er m.a. greint frá
hvernig maður, sem hermennirnir sem
yfirheyrðu hann töldu í raun saklausan
af grun um þátttöku í hryðjuverkum,
var hengdur upp á höndunum og barinn
þangað til hann dó. Í skýrslunni er jafn-
framt sagt frá margvíslegri annarri illri
meðferð á föngum Bandaríkjahers.
Þar kemur fram að hermennirnir hafi
litið á fangana sem hryðjuverkamenn
þar til annað sannaðist. George W.
Bush Bandaríkjaforseti hafi ákveðið í
febrúar 2002 að liðsmenn al-Quaeda og
talibanar í Afganistan ættu ekki að
njóta verndar Genfar-samningsins um
meðferð stríðsfanga og hermenn hefðu
því talið að þeir gætu „vikið svolítið frá
reglunum“.
Það er sama hvort menn eru her-
menn í stríði eða grunaðir um hryðju-
verk; allir eiga rétt á því að meginregl-
an gildi um að þeir séu saklausir þar til
sekt er sönnuð og að þeir fái að halda
mannlegri reisn í varðhaldi. Pyntingar
eiga ósköp einfaldlega aldrei að við-
gangast. Þeir sem beita þeim til að
knýja fram játningar og afla upplýs-
inga, eru komnir niður á sama plan og
hin illu öfl, sem þeir segjast berjast
gegn.
NOKKRIR þingmenn Samfylking-
arinnar sátu fyrir svörum í hádeg-
inu í gær. Jóhanna Sigurðardóttur
sagði í fyrirspurn um endurskoðun
stjórnarskrárinnar, að hún væri eitt
mikilvægasta málið á Alþingi nú.
Setja þyrfti á oddinn rétt til þjóð-
aratkvæðagreiðslu í mikilvægum
málum án þess þó að málskotsréttur
forseta yrði látinn víkja.
Þá þyrfti ennfremur að hefja
vinnu við endurskoðun á lögum um
ráðherraábyrgð frá 1963 þannig að
komið yrði á virkum rannsókn-
arnefndum líkt og þekkist hjá ná-
grannaþjóðunum.
Á fundi
HEIMIR Már Pétursson upplýs-
ingafulltrúi gaf kost á sér í emb-
ætti varaformanns Samfylking-
arinnar á síðustu stundu á
landsfundi flokksins um helgina.
Hann hlaut tíu atkvæði í kjörinu.
„Ég ákvað skömmu áður en
fresturinn rann út [til að tilkynna
formlega um framboð] að bjóða
mig fram. Mér fannst, að þeim
ólöstuðum sem voru í framboði, að
þeir væru ekki með nóga breidd til
að standa með formanninum í því
starfi sem felst í því að vera vara-
formaður. Auk þess tel ég ekki
endilega eðlilegt að þingmenn
gegni þessu starfi; þeir hafa nóg á
sinni könnu. Þetta starf felst að-
allega í því að styrkja innra starf
flokksins og laða að nýja flokks-
menn. Ég taldi því rétt að fleiri
möguleikar væru í boði, en þeir
tveir sem höfðu boðið sig fram.“
Heimir Már segir að varafor-
mannskosningin hafi því miður
verið hafin, þegar hann tilkynnti
framboð sitt. Ákveðin mistök hafi
orðið við framkvæmd kosning-
anna, en hann hafi ákveðið að
kæra þær ekki.
Bauð sig fram á
síðustu stundu
HUGMYNDUM framtíðarhópsins um varn-
armál undir yfirskriftinni: Varnir gegn aðsteðj-
andi vá – öryggismál í ljósi breyttra tíma, var
vísað frá og verða þær teknar fyrir á stefnuþingi
Samfylkingarinnar sem áformað er næsta vetur.
Tillaga frá Þórunni Sveinbjarnardóttur, þing-
manni Samfylkingar, um að vísa hugmyndum
hópsins um þessi mál til áframhaldandi með-
ferðar í störfum flokksins og að þær yrðu síðan
lagðar fram á stefnuþingi á næsta vetri, var sam-
þykkt samhljóða. Þórunn sagði í samtali við
Morgunblaðið að þar yrðu hugmyndir hópsins
afgreiddar í samhengi við önnur mál sem rædd
yrðu á stefnuþinginu.
Fram kemur m.a. í tillögum framtíðarhópsins
um varnarmál að skiptar skoðanir eru innan
hópsins um a
stjórnar á Ísl
hernaðarstar
ur er.
„Ráðlegt er
þennan ágr
„Ráðlegt er
hiklaust en sa
flestir flokksm
næstum allir
framtíðarhóp
tískt tækifær
stjórnmálaflo
isstefnu eftir
að nýtast þar
Ágreiningur um
GUNNAR Svavarsson, forseti bæj-
arstjórnar Hafnarfjarðar, var
kjörinn formaður framkvæmda-
stjórnar Samfylkingarinnar.
Gunnar hlaut 264 atkvæði eða um
64,1% greiddra atkvæða. Sigrún
Grendal hlaut 146 atkvæði eða um
35,4% greiddra atkvæða. Alls 412
kusu, en 894 voru á kjörskrá. Eitt
atkvæði var ógilt og einn seðill
auður.
Helena Karlsdóttir var kjörin
ritari flokksins og Ari Skúlason
kjörinn gjaldkeri flokksins.
Þá voru sex fulltrúar kjörnir í
framkvæmdastjórn flokksins, þau
Sigríður Jóhannesdóttir, Sigrún
Grendal, Tryggvi Felixson, Bryn-
dís Ísfold Hlöðversdóttir, Karl V.
Matthíasson og Ingileif Ástvalds-
dóttir.
Nýr formaður
framkvæmda-
stjórnar
„ÍSLAND á [...]að kappkosta að taka virkan
þátt í starfsemi alþjóðastofnana á borð við
Sameinuðu þjóðirnar, Norðurlandaráð, Atlants-
hafsbandalagið, Heimsviðskiptastofnunina,
Evrópuráðið og Evrópusambandið,“ segir m.a. í
stjórnmálaályktun, sem landsfundurinn sam-
þykkti.
Í ályktuninni, sem ber yfirskriftina: „Ný
sókn frjálslyndrar jafnaðarstefnu“ er komið inn
á ýmsa málaflokka. Í kaflanum um utanríkis-
og alþjóðamál segir m.a. að breiða samstöðu
þurfi að skapa meðal þjóðarinnar um samnings-
markið sem látið verði reyna á í aðildarvið-
ræðum við E
verði lagðar u
Í kaflanum
að brýna þur
fjölga konum
skjótum áran
jafna stöðu í
muni verður
ríkisvaldsins
ennfremur.
Í kaflanum
enn sé langt
hneigðra. „R
Taki virkan þátt í s