Fréttablaðið - 11.04.2003, Síða 11

Bandaríski herinn virðist getavalsað um Bagdad án mikillar
mótspyrnu. 450.000 manna her
Saddams sem rætt var um fyrir
innrásina virðist aldrei hafa verið
samstilltur. Mótspyrna hersins
hefur verið tilviljanakennd og
veik. Enn eru skærur víða um
Írak og allt óvíst um hvort svo
verði ekki áfram
lengi enn. Jafn-
vel þótt Banda-
ríkjamönnum og
Bretum takist að
koma einhverri
stjórn á landið
og stöðva grip-
deildir og upp-
lausn mun ekki
verða friðvænlegt í Írak lengi
enn. Ekki frekar en á hernumdu
svæðunum í Ísrael.
Það er erfitt að glöggva sig á
hversu margir hafa misst lífið
hingað til í innrás Bandaríkja-
manna. Þeir skipta þúsundum og
eins og alltaf í stríði eru flestir
hinna föllnu óbreyttir borgarar.
Þetta fólk var ekki spurt hvort
það væri tilbúið að greiða fall
Saddams með lífi sínu. Og enginn
hefur rétt til að svara þeirri
spurningu fyrir þeirra hönd. Þeir
sem féllu í innrásinni voru jafn
einstakir einstaklingar og ég og
þú. Fyrir þeim var innrásin
heimsendir – endalok lífs á jörð-
inni.
Ástæðan fyrir því að ég minni
á þessa staðreynd er að íslenskir
ráðamenn hafa átt það til að tala
full léttúðlega um líf þessa fólks
og gildi þess. Jafnvel sagt að
mannfallið sé óumflýjanlegur
fórnarkostnaður samhliða falli
Saddams. Jafnvel líkt mannfall-
inu við bílslys í anda þess að fólk
sé hvort eð er að deyja úti um all-
an heim. Þótt menn geti gælt við
svona vald yfir lífi ókunnugs fólks
eru íslenskir ráðamenn blessun-
arlega ekki svona valdamiklir.
Þeirra hluti í atburðarásinni var
ekki annar en að hvetja árásar-
herina – og án þess að þau hvatn-
ingarorð bærust langt. Líklega
hefur stuðningur íslenskra stjórn-
valda farið framhjá flestum jarð-
arbúa utan Íslands. Enda ekki að
furða. Þessi stuðningur kom í
raun fáum við nema okkur sem
gáfum honum þá litlu vigt sem
hann hafði. En eins og líf einstak-
linganna í Írak er einstakt þá á
það líka við um okkur – og okkar
samvisku. Það er því jafn rangt að
gera lítið úr því að þessi stuðn-
ingsyfirlýsing misbjóði íslenskum
ríkisborgurum. Það er ekki hægt
að leggja þá kröfu á neinn að hann
samþykki stuðning við stríðs-
rekstur ef það brýtur gegn sam-
visku hans. Við eigum að virða
samvisku náungans – ekki síður
en líf hans.
Innrásin í Írak hefur verið rétt-
lætt á margan hátt. Að undan-
förnu fyrst og fremst sem frelsun
írösku þjóðarinnar undan oki
harðstjórnar Saddams. Til að það
megi ganga eftir er aðeins fyrsta
skrefið að gera stjórn hans óvirka
og lama mótstöðu hersins. Næstu
skref eru að koma reglu á í land-
inu og byggja þar upp nýtt ríkis-
vald, nýtt þjóðfélag. Hugmynd
Bandaríkjamanna er að það gerist
undir föðurlegri en strangri um-
sjón þeirra sjálfra. Nú má vera að
það takist. En það þarf ekki svart-
sýnan mann til að efast um að
slíkt gerist án átaka, skæruhern-
aðar og hryðjuverka með tilheyr-
andi hefnaraðgerðum her-
námsliðsins og þeirra yfirvalda
sem sitja í skjóli þess. Sá þáttur
stríðsins bíður þess að síðasta
mótspyrna hers Saddams sé brot-
in á bak aftur og lágmarksreglu
komið á í Írak. ■
Mín skoðun
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
■ skrifar um upplausn í Írak.
12 11. apríl 2003 FÖSTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
Kjúklingavertíðinni er aðljúka. Eflaust eru einhverjir
fegnir – búnir að fá nóg af kjúlla
í bili. Verðhrunið á kjúklingi
hefur haft ótrúleg áhrif á inn-
kaup heimilanna og þar með
mataræði, enda hefur verið
hægt að fá næstum fjögur kíló
af kjúklingi fyrir sama verð og
eitt kíló af ýsuflökum. Upp-
skriftir að kjúklingaréttum
ganga líka manna á milli eins og
leikaramyndir forðum daga.
Þetta er búin að vera sannkölluð
veisla - og sannkölluð kjarabót
til neytenda.
En það eru blikur á lofti.
Reksturinn stóð ekki undir fjár-
festingum og
framleiðslukostn-
aði á meðan inn-
koman takmarkað-
ist af þeim gylli-
boðum sem fram-
kölluðu kjúklinga-
veisluna stóru á
kvöldverðarborði
þjóðarinnar. Hin mikla bjart-
sýni, söluaukning og svigrúm
sem aukin velta átti að veita
kjúklingabúunum virðist því
miður hafa verið byggð á sandi.
Nú er sem sé komið að skulda-
dögum, ekki bara í hvíta kjötinu
heldur hefur offramleiðslan
vitaskuld sett alla kjötfram-
leiðslu í uppnám. Það eru vond-
ar fréttir fyrir neytendur. Það
eru þó auðvitað enn verri fréttir
fyrir lánardrottna kjúklinga-
framleiðenda, sem að verulegu
leyti virðast vera hálfopinberir
aðilar, bankar eða almennings-
hlutafélög - þannig að heilt yfir
lendir það með einum eða öðrum
hætti á veislugestum sjálfum að
borga fyrir gleðskapinn.
Tilboðsherferð
stjórnmálaflokkanna
Það er einhverjum veisluglöð-
um þó eflaust huggun í harmi að
þegar er byrjað að bjóða til nýrr-
ar veislu. Eins konar pólitískrar
kjúklingaveislu. Guðmundur
Andri Thorsson skrifaði hér fyrr
í vikunni um neytendavæðingu
kosningabaráttunnar. Eins og oft
áður hitti hann naglann á höfuð-
ið. Sjaldan hefur verið blásið til
jafn áberandi tilboðsherferðar
af stjórnmálaflokkunum og ein-
mitt nú. Veisluhöld er orðið sem
kemst næst því að ná yfir þetta
skyndilega skattalega örlæti.
Flokkarnir geysast fram hver á
fætur öðrum og gera tilboð í at-
kvæði manns rétt eins og trygg-
ingasölumenn sem hringja og
trufla mann við kvöldverðar-
borðið. Það sem gerir tilboðs-
gerðina gagnsærri nú en
endranær er að hún snýst um
skatta – hún snýst um beinharða
peninga. Fólk getur einfaldlega
reiknað út, nánast upp á krónur
og aura, hvað tilboð hvers um
sig þýðir mikinn tekjuauka fyrir
það. Og dagblöðin blanda sér í
leikinn og aðstoða fólk við út-
reikningana. Það vantar í raun
ekkert nema að þessir útreikn-
ingar séu gerðir undir formerkj-
um neytendaþjónustu, bornir
undir Jóhannes Gunnarsson og
birtir á sérstökum neytendasíð-
um til að fullkomna myndina
sem Guðmundur Andri var að
draga upp!
Á sama hátt og menn rétt-
lættu offjárfestingar í
kjúklingabúum og sprenginguna
á kjötmarkaði með nýju svig-
rúmi vegna aukinnar veltu, þá á
nú að borga fyrir skattalækkan-
ir með því aukna svigrúmi og
hagvexti sem skapast vegna
stóriðju fyrir austan. Það er
einna helst að Vinstri grænir
hafi verið óduglegir við að bjóða
til skattaveislunnar, enda skatt-
ur til hins opinbera ekki eins
slæmt mál í þeirra vinstri græna
höfði og hjá hinum flokkunum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
óumdeilanlega verið veisluglað-
astur og býður skattalækkanir
upp á 20-30 milljarða á meðan
Framsókn og Samfylking halda
sig í kringum 15 milljarðana.
Setja Davíð og „Össurbjörg“
í bakkgírinn?
En eins og menn vita finnst
gikkur í hverri veiðistöð og ,,hag-
tæknar“, bæði hjá greiningar-
deildum bankanna og annars stað-
ar, hafa lýst efasemdum um þessa
veislugleði alla. Tala jafnvel um
að loforðin séu mesta ógnin við
stöðugleikann! Sumir væru jafn-
vel vísir til að benda á að marg-
ítrekaðar yfirlýsingar um stór-
aukið svigrúm muni hafa áhrif á
kjarasamningagerð, og heyrst
hefur að kennarar séu þegar farn-
ir að tala um almenna grunn-
kaupshækkun sem sitt aðalmál.
Ef stöðugleikinn hverfur er ör-
uggt að kjúklingaheilkennið mun
ljósta þjóðina af fullum þunga.
Það er í því ljósi sem maður heyr-
ir að eðlisgreindir alþýðumenn
norður í landi láti sér fátt um
skattauppboð flokkanna finnast
og nota um hana skammaryrðið
,,kjúklingapólitík“.
Það var því áhugavert að heyra
nýjan tón hjá Halldóri Ásgríms-
syni í útvarpi í fyrradag - þegar
hann lagði mikla áherslu á íhalds-
sama túlkun á skattaloforðum
Framsóknar og að þau myndu nú
líklega ekki koma til fyrr en í lok
kjörtímabilsins. Halldór vill
greinilega enginn kjúklingapóli-
tíkus vera og leynir því meira að
segja ekki að hann hefur sérstaka
skömm á hugmyndum Sjálfstæð-
isflokks í þessu sambandi, sem
eru stórtíðindi út af fyrir sig.
Hvort Davíð og hin tvíhöfða leið-
togi ,Össurbjörg“ setja í bakkgír-
inn líka á eftir að koma í ljós og
ræðst væntanlega af næstu neyt-
endakönnun eins og flest annað í
þessari kosningabaráttu. Ef í ljós
kemur að ekki er neytendamark-
aður fyrir kjúklingapólitík, verð-
ur einfaldlega dregið úr framboð-
inu. ■
Siðlaus
ákvörðun
Varnarliðs
Valur Kristinsson skrifar:
Nú er liðinn rúmur mánuður fráþví að nokkrum starfsmönnum
Varnarliðsins á Keflavíkurflugvelli
var tilkynnt, að hætt væri við að
gera starfslokasamning við fólk
sem segði upp vegna aldurs og
heilsufars eftir 67 ára aldur. Varn-
arliðið er góður vinnuveitandi og
ekkert við því að segja þó hætt sé að
gera starfslokasamninga. Hitt er
svo annað mál að framkoma þeirra
yfirmanna sem tóku þetta af, er
afar lágkúruleg, einfaldlega vegna
þess að dagsetningin 1. júní hafði
verið á allra vitorði frá því snemma
á síðasta ári, fyrir þann tíma átti að
gera síðustu samningana. Enginn
vissi um dagsetninguna 1. jan. 2003,
sem var búin til, og kom öllum að
óvörum tveimur mánuðum seinna.
Við vorum svikin. Háttsettir flota-
foringjar og yfirmenn eru að spara
og þá er ekki hikað við að færa dag-
setningar aftur í tímann og loforð
höfð að engu. Ef spurt er um hver sé
ástæðan fyrir þessu, verður fátt um
svör, þarna vísar hver á annan eins
og tíðkast oft í þessum herbúðum.
Varnarliðið veitir fjölda fólks góða
vinnu og allt staðið eins og stafur á
bók með laun og allt þeim tengt, það
verður ekki af þeim tekið, en nú
hafa þeir sett á sig svartan blett
með þessum gjörningi sem er óvirð-
ing við það fólk sem hefur starfað
hjá þeim lengi, allt upp í 50 ár. Við
vonum að þessir peningar sem við
vorum svikin um komi sér vel fyrir
Varnarliðið og verði notaðir í þágu
friðar og mannúðar í hagræðing-
unni. ■
Um daginnog veginn
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
■
stjórnmálafræðingur
skrifar um skattatilboð
stjórnmálaflokkanna.
■
Þeir sem féllu í
innrásinni voru
jafn einstakir ein-
staklingar og ég og
þú. Fyrir þeim var
innrásin heimsend-
ir – endalok lífs á
jörðinni.
Bætiflákar
Hagur gangandi
vegfarenda bættur
„Götur og gönguleiðir voru marg-
ar hverjar mjög illa farnar og því
nauðsynlegar. Með framkvæmdum
er verið að bæta hag gangandi
vegfarenda, endurnýja lagnir sem
voru komnar á tíma, upphita akst-
ursbrautir og gönguleiðir auk þess
að fara eftir óskum Reykjavíkur-
borgar um að fegra miðborgina.
Við stefnum að því að göturnar
verði færar um miðjan júní og
meginframkvæmdum að mestu
lokið. Eftir þjóðhátíðardaginn
stefnum við að því að klára allan
annan frágang fyrir Menning-
arnótt,“ segir Sigurður
Skarphéðinsson gatnamálastjóri.
Vegfarendur hafa tekið eftir því að miklar
framkvæmdir eiga sér stað í Bankastræti,
Bergstaðastræti og Vegamótastíg. Þessar
framkvæmdir hafa farið fyrir brjóstið á
verslunareigendum í kring..
Þeir sem guldu
frelsið með lífinu
Sigurður Geirdal
bæjarstjóri Kópavogs
Gerð voru mistök
„Gert var deiliskipulag um þetta land, síðan var gerð
verkáætlun eftir því og boðnir út verkþættir. Þarna var
verið að vinna eftir deiliskipulagi. Hafi verið farið inn á
lóð hjá einhverjum án þess að þeir vissu af því, þá eru
það mistök. Verktakinn fór þarna inn á sínum tíma, það
verður ekki aftur tekið og okkur þykir það miður. En því
verður ekki breytt héðan af. Mistök sem þessi gerast
sjaldan. Þegar við bjóðum út ákveðið verk þá er öllum
nærliggjandi sent erindi, um hvað eigi að gera og eftir
hvaða skipulagi. Hins vegar getur liðið einhver tími og
þar með komið einhverjum á óvart.“ ■
Í Fréttabaðinu í gær var fjallað um mál hjóna á Vatnsenda. Þau komu
að verktaka á vegum Kópavogsbæjar vera að grafa á lóð þeirra. Bær-
inn er að leggja veg um lóðina að nýrri byggð. Eftir að hjónin kölluðu
til lögreglu gerði bærinn þeim tilboð í húsið.
Guðmundur Unnsteinsson
sonur lóðareiganda
Gert í rangri röð
„Mér finnst fáránlegt að Kópavogsbær skuli út-
hluta fjölda lóða við götu sem á að liggja í gegnum
lóð foreldra minna, án þess að ganga frá samkomu-
lagi við þau. Eðlilegt væri að fara yfir með hvaða
hætti verði farið í gegnum lóðina og þeim gefinn
sanngjarn frestur til að fjarlægja þá lausafjármuni
sem eru á lóðinni, ef um semst. Einnig finnst mér og
foreldrum mínum tilboð Kópavogsbæjar hingað til
algjörlega úr takti við það sem eðlilegt gæti talist að
okkar mati. Búið er að úthluta 30-40 lóðum við götu
án þess að semja við þá sem eiga lóðina, sem gatan
þarf að fara í gegnum. Mér finnst þetta gert í algjör-
lega rangri röð. Þetta sýnir með hvað hætti Kópa-
vogsbær vinnur. Það er ekki verið að vinna þetta í
sátt og samlyndi við þá sem fyrir eru á svæðinu.“ ■
Framkvæmdir við Vatnsenda
Skiptar skoðanir
■ Af Netinu
■ Bréf til blaðsins
■
Ef stöðugleik-
inn hverfur er
öruggt að
kjúklingaheil-
kennið mun
ljósta þjóðina
af fullum
þunga.
Kjúklingapólitík
Góðu dátarnir
Vonandi eflir Morgunblaðið góðu
dátana til enn frekari dáða, þeg-
ar Búss fer á hendur Sýrlending-
um, sem taldir eru næsta við-
fangsefni „slökkviliðs“ og „lög-
reglu“ Bandaríkjamanna og
Breta.
SVERRIR HERMANNSSON, ALÞINGISMAÐUR FRJÁLSLYNDA
FLOKKSINS, Á XF.IS
Sturla í aftursæti
Menn hafa lengi velt fyrir sér
hvernig í ósköpunum Sturlu hef-
ur tekist að klúðra hverju mál-
inu á fætur öðru ... Nú er komin
skýring á því ... Hann er búinn
að vera að stýra samgönguráðu-
neytinu úr aftursætinu.
BJÖRGÚLFUR ÖRN GUÐMUNDSSON, FRAMBJÓÐANDI
FRAMSÓKNARFLOKKS, UM FUNDARHERFERÐ SAM-
GÖNGURÁÐHERRA, “Í FRAMSÆTINU“ Á MADDAMAN.IS