Fréttablaðið - 17.01.2004, Blaðsíða 10

11UGARDAGUR 17. janúar 2004
Dr. Hannes Hólmsteinn Gissur-arson, sagnfræðingur og pró-
sor í stjórnmálafræði, hefur á
ustu vikum sætt fáheyrðum og
álefnalegum árásum á opin-
um vettvangi. Hefur Hannes
ið sakaður um ritstuld og
iðarleg vinnubrögð við skrif
sta bindis ævisögu Halldórs
jans Laxness, „Halldór“.
gangur að bréfasafni
nnaður
Ásakanir á hendur Hannesi
lmsteini eru mjög alvarlegar
hefur aðförin gegn honum ver-
herferð líkust. Hún hófst
ndar í sumar þegar fulltrúar
lskyldu Halldórs meinuðu
nnesi um aðgang að bréfasafni
lldórs sem fært hafði verið
ðarbókhlöðunni að gjöf, án sér-
kra skilyrða. Athygli vakti að
nnesi, sem þá vann að ritun
kar sinnar, var meinaður að-
ngur að skjölunum, á meðan
um höfundi sem vinnur að
mbærilegu verki, Halldóri Guð-
ndssyni, var veittur ótakmark-
r aðgangur að sömu gögnum.
virðist sem að afkomendur
elskáldsins hafi gefið sér fyr-
ram að Hannes myndi skrifa
sögu um Halldór og gripu því
allra ráða til að koma í veg fyr-
tkomu bókarinnar.
Auðvitað voru þessi viðbrögð
kastanleg og höfðu ekkert
ð ritverk Hannesar að gera,
m ekki var komið út á þeim
a, heldur byggðust á persónu-
ri óvild í Hannesar garð, lík-
a vegna stjórnmálaskoðana
ns.
nstriklíka menntamanna
Þegar ljóst var að ævisaga
nnesar um skáldið var ekki á
m nótum sem óvildarmenn
ns höfðu gert ráð fyrir hófust
lar úr röðum vinstrisinnaðrar
nntaklíku handa við að finna
kinu og Hannesi allt til for-
u, en eins og kunnugt er hefur
striklíkan í landinu talið sig
a einkarétt á skáldinu Hall-
i og umfjöllun um ævi hans og
k. Og þessir aðilar voru til-
nir að gera allt til að koma
ggi á Hannes.
Því var t.d. blygðunarlaust
dið fram í ófrægingarherferð-
i að Hannes hefði við ritun
isögunnar gert sig sekan um
tuld með því að eigna sér texta
narra án þess að geta þess.
akanir af þessu tagi eru vita-
ld fáránlegar. Þær upplýsing-
sem fram koma í verki Hannes-
þ.e. í eftirmála bókarinnar og í
7 tilvísunum, sýna svart á
tu að ásakanir á hendur honum
ritstuld eru tilhæfulausar.
nnes hefur síðan með sannfær-
di hætti gert frekari grein fyrir
narmiðum sínum og röksemd-
sem hrekja allan áburð um rit-
ld. Komið hefur í ljós að þeir
m hafa haft sig mest í frammi
nberlega í gagnrýni sinni hafa
upið illilega á sig. Þeir hafa
ið að líta framhjá skýringum
nnesar á heimildarnotkun
ni, orðið uppvísir af rangfærsl-
, gert sig seka um ónákvæmni
ekki gert grein fyrir sambæri-
um vinnubrögðum annarra
isagnahöfunda. Sumir þeirra
a meira að segja talið sig þess
komna að fella dóm yfir Hann-
um ritstuld, án þess að hafa
ð verk hans. Guðný Halldórs-
tir gerði það t.d. í Morgunblað-
10. janúar sl., og aðrir hafa
t það sama.
gu margar tilvísanir eða
ki?
Óumdeilt er að Hannes getur
lmerkilega heimilda í bók
ni og gerir enga tilraun til að
na því með hvaða hætti hann
ti sér rannsóknir og frásagnir
narra á lífshlaupi Halldórs
jans Laxness. Það sem eftir
ndur í umræðunni um bók
nnesar og vinnubrögð hans er
rningin um það hvort tilvísan-
hans séu nógu margar eða
ki. Og óvildarmenn Hannesar
hafa með aðstoð fjölmiðla látið
líta svo út sem þjóðfélagið hafi
leikið á reiðiskjálfi vegna þess.
Og þeir sem lengst ganga halda
því fram að Háskóli Íslands eigi
að grípa í taumana og lækka hann
í tign, jafnvel gera hann brott-
rækan úr starfi.
Ég held að sjaldan hafi jafn
mikið verið sagt um jafn lítið.
Herferðin gegn Hannesi er rekin
af annarlegum hvötum og það er
ótrúlegt að sjá hversu margir
hafa talið sig umkomna þess að
fella þunga dóma í málinu, án þess
að kynna sér það með boðlegum
hætti.
Eftir á að hyggja hefði líklega
engu máli skipt hversu góð bók
Hannesar um nóbelskáldið hefði
verið eða hvaða vinnubrögð hann
hefði beitt við ritun hennar. Við-
brögð vinstriklíkunnar hefðu lík-
lega alltaf orðið hin sömu, per-
sónuleg og rætin, sett fram til
þess eins að koma höggi á Hannes.
Þáttur fjölmiðla
Það sem ekki er síður alvar-
legt hversu ákveðnir fjölmiðlar
misstu sig og tóku fullan þátt í
herferðinni gegn Hannesi. Við því
mátti búast af hálfu einstakra
fjölmiðla, en fréttaflutningur af
herferð vinstriklíkunnar gegn
Hannesi hefur verið líkast því að
um heimsviðburð sé að ræða.
Meira að segja Ríkisútvarpið,
sem á tyllidögum skákar í skjóli
hlutleysis, sá ástæðu til að aug-
lýsa sérstaklega illskeyttan rit-
dóm Gauta Kristmannssonar,
áður en ritdómurinn hafði verið
fluttur og kvikmyndaði síðan rit-
dómarann í bak og fyrir meðan
hann lét dæluna ganga í Víðsjá
Ríkisútvarpsins. Stjórnandi um-
ræðuþáttarins Kastljóss beit síð-
an höfuðið af skömminni þegar
hann lýsti því yfir í öðrum um-
ræðuþætti á gamlársdag að
Hannes ætti sér engar málsbætur
í málinu og taldi sig síðan, vænt-
anlega í skjóli meints hlutleysis
síns, í stöðu til að taka viðtal við
Hannes um málsbætur hans í
þætti sínum nokkrum dögum síð-
ar! Helga Kress hefði allt eins
getað tekið þetta sama viðtal.
Persónuárásir
Það hlýtur að blasa við hverj-
um þeim sem fylgst hefur með
máli Hannesar Hólmsteins á síð-
ustu vikum að árásirnar á hendur
honum snúast um persónu hans,
en ekki um bókina sem hann skrif-
aði. Það er áhyggjuefni hversu
langt vinstrisinnaðir menningar-
vitar eru tilbúnir að ganga í of-
sóknum sínum á hendur mannin-
um. Þeir hinir sömu hafa nú opin-
berað pólitískt ofstæki sitt og
fórnað heiðri sínum með ómál-
efnalegum sleggjudómum. ■
Herferðin gegn Hannesi UmræðanSIGURÐUR KÁRI
KRISTJÁNSSON
■
lögfræðingur og
þingmaður
Sjálfstæðisflokksins
skrifar.