Fréttablaðið - 08.07.2004, Blaðsíða 18

FRUMSÝND 9. JÚLÍ
SMS LEIKUR
A›alvinningur er:
Sony Ericsson T630 + PS2 tölva + Spider-Man 2 PS2
leikurinn og mi›i fyrir 2 á Spider-Man2*
Aukavinningar eru:
• Mi›ar á Spider-Man 2
• Spider-Man 2 tölvuleikurinn
• Spider-Man 1 á DVD og VHS
• Ís frá Emmessís
• Gla›ningur frá LEGO
• Fullt af VHS og DVD myndum
• Tónlistin úr myndinni og margt fleira.
SENDU SMS SKEYTIÐ JA SPF Á NÚMERIÐ 1900 OG ÞÚ GÆTIR UNNIÐ.
VILTU MIÐA Á 99 KR.?
9. hver vinnur!
*A›alvinningur ver›ur dreginn út
úr öllum innsendum SMS skeytum
Vinningar ver›a afhendir hjá BT Smáralind.
Kópavogi. Me› því a› taka þátt ertu kominn
í SMS klúbb. 99 kr/skeytið
GLÆSILEGIR
AUKAVINNINGAR!
Sjá›u myndina-Spila›u leikinn
AÐALVINNINGAR
Sony Ericsson T630Playstation 2
Framtíð í dvala?
Framtíðarhópur Samfylkingarinnar sem
fór af stað með flugeldasýningu í vetur
sem leið hefur hljótt um sig um þessar
mundir. Ef marka má vefsíðuna
framtid.is, sem hópurinn heldur úti,
hefur starfið legið í dvala mánuðum
saman. Fundargerðir
verkstjórnarhópa
eru flestar frá því
í febrúar og
mars. Það er
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, vara-
formaður Samfylk-
ingarinnar, sem
stýrir þessu starfi og
hafa margir
litið á
það sem leið hennar til formennsku í
flokknum á næsta flokksþingi. Össur
Skarphéðinsson virðist hins vegar ekki
ætla að gefa formannsstólinn eftir og
þykir hafa staðið sig vel í pólitískum
átökum við ríkisstjórnina að undan-
förnu. Kannski á óvissan um forystu
flokksins – og þar með framtíðina – eigi
þátt í deyfðinni við málefnavinnuna.
Traustir þýðendur
Stuttu eftir að blaðamannafundi Bush
Bandaríkjaforseta og Davíðs Oddssonar
í Washington á þriðjudaginn lauk hafði
blaðafulltrúi forsetans komið orðréttri
útskrift af fundinum á vef Hvíta hússins.
Þar kemur fram að þegar forsætisráð-
herra okkar var spurður um árangur
fundarins rak hann í vörðurnar, eins og
kemur fyrir bestu menn, og svaraði á
ensku: „That was never – the meeting –
was to have an agreement“. Svolítið
flókið en lagast þegar skjalaþýðendur
ríkisstjórnarmálgagnsins, Morgunblaðs-
ins, höfðu unnið vinnuna sína og látið
ráðherrann segja það
sem hann hefur lík-
lega viljað segja
eins og lesa mátti í
blaðinu í gær:
„Það var aldrei –
fundurinn snerist
ekki um að ná
s a m -
komu-
lagi“.
Það er hægðarleikur að bera
kennsl á flekklausa lýðræðis-
sinna á Íslandi. Þeir þurfa að
standast bara eitt einfalt próf: ef
þeir láta þjóðmál til sín taka á
annað borð, þá þurfa þeir helzt
að hafa lagzt gegn eða a.m.k.
fundið að ranglátri kjördæma-
skipan landsins frá fyrstu tíð,
eins og t.a.m. Hannes Hafstein
ráðherra gerði á Alþingi. Þeir,
sem hafa sýnt skilning – og
andúð! – á skaðlegum áhrifum
ranglátrar kjördæmaskipanar,
hafa hreinan skjöld: þeir eru lík-
lega hlynntir fortakslausu lýð-
ræði, þ.e. lýðræði, sem veitir öll-
um jafnan kosningarrétt eða því
sem næst. Þeir, sem hafa á hinn
bóginn aldrei fett fingur út í
mikið misvægi atkvæðisréttar
eftir búsetu og hafa á þingi látið
það dragast von úr viti að færa
kjördæmaskipan landsins í not-
hæft horf til frambúðar eða jafn-
vel beinlínis gert út á misréttið,
þeir hafa sýnt það í verki, að þeir
bera ekki fulla virðingu fyrir
lýðræði.
Kjördæmaskipan ýmissa ann-
arra landa virðir ekki til fulls
regluna „einn maður, eitt at-
kvæði“, rétt er það, enda þótt
misvægið sé óvíða meira en hér
heima. Tökum Bandaríkin. Þar
kusu höfundar stjórnarskrárinn-
ar að búa svo um hnútana, að
fólkið deilir atkvæðisrétti sínum
með landinu í þeim skilningi, að
dreifðar byggðir hafa hlutfalls-
lega fleiri fulltrúa í öldungadeild
Bandaríkjaþings en þéttbýli.
Þessi slagsíða birtist einnig í
kjörráðinu, sem kýs landinu for-
seta. Það var dreifbýlið, sem kom
George W. Bush í Hvíta húsið fyr-
ir bráðum fjórum árum, enda þótt
hann fengi hálfri milljón atkvæða
færra en keppinauturinn á lands-
vísu. Hvað sem því líður, þá var
það skiljanleg ákvörðun á sínum
tíma að leyfa landi í örum vexti
að deila atkvæðisrétti með fólk-
inu. Það var leið til þess að draga
úr hættunni á því, að stórborgir
eins og New York réðu lögum og
lofum um landið upp á sitt ein-
dæmi. En nú, þegar Bandaríkin
hafa náð fullum vexti og fólkið
hefur dreift úr sér, á þetta forna
fyrirkomulag síður rétt á sér, þar
eð landsbyggðin stendur ekki
lengur höllum fæti.
Hér heima hefur langvinnt
misvægi atkvæða eftir búsetu
staðið í vegi fyrir lýðræði með
því að tefla völdum upp í hendur
flokka og manna, sem hefðu ella
ekki náð völdum og endurspegla
ekki heldur til fulls vilja þjóðar-
innar. Ýmis mikilvæg þjóðmál
hefðu fengið aðrar lyktir á fyrri
tíð en raun varð á, ef reglan „einn
maður, eitt atkvæði“ hefði verið
virt í alþingiskosningum eins og
sjálfsagt hefur þótt að virða hana
í forsetakosningum alla tíð og í
þjóðaratkvæðagreiðslum. Matar-
verð væri varla helmingi hærra á
Íslandi en annars staðar í Evrópu,
ef allir hefðu sama atkvæðisrétt,
hvar sem þeir búa, útvegsmönn-
um hefði varla tekizt að sölsa
undir sig kvótann eftir 1984, og
Ísland stæði varla ennþá utan
Evrópusambandsins, úr því að
skoðanakannanir Gallups og ann-
arra hafa jafnan í meira en ára-
tug bent til þess, að meiri hluti
þjóðarinnar vill sækja um inn-
göngu. Þennan lista mætti hafa
miklu lengri.
Þjóðaratkvæðagreiðslur um
einstök stórmál eru þakkarverð-
ar í landi, þar sem misvægi at-
kvæða í alþingiskosningum hef-
ur að ýmsu leyti staðið í vegi
fyrir þjóðarviljanum, eins og
Guðmundur Andri Thorsson
lýsti vel á þessum stað á mánu-
daginn var. Í þessu ljósi þarf að
skoða eindreginn ásetning for-
ustu Sjálfstæðisflokksins um að
skekkja atkvæðagreiðsluna um
fjölmiðlafrumvarpið eða skjóta
sér undan henni til að reyna að
torvelda meiri hluta kjósenda að
fá vilja sínum framgengt. For-
kólfar flokksins virðast ekki
skeyta um það, að stjórnarskráin
veitir ekki heimild til þeirrar
skerðingar á rétti meiri hlutans,
sem þeir ætluðu að leiða í lög. En
þeir misstu móðinn á elleftu
stund, ekki af virðingu fyrir
stjórnarskránni, heldur af ein-
skærum ótta við að tapa at-
kvæðagreiðslunni. Nú ætla þeir
að endurkeyra sama frumvarp
lítið breytt í gegnum þingið og
leggja að nýju fyrir forseta Ís-
lands til samþykktar eða synjun-
ar eins og ekkert hafi í skorizt.
Þeir virðast ekki heldur skeyta
um lögvafann, sem leikur á
þessu háttalagi. Þeir virðast
beinlínis brenna í skinninu að
brjóta stjórnarskrána. Hvers
vegna? Hvað gengur þeim til?
Forkólfar Sjálfstæðisflokks-
ins eru bersýnilega að reyna að
skrúfa fyrir fjölmiðla – aðra en
þá tvo, sem þeir þykjast hafa í
hendi sinni. Morgunblaðið heyr
lífróður með þeim, enda hangir
rekstur blaðsins – og þá um leið
veldi flokksins – á bláþræði. Það
er ekkert nýtt í þessu atferli:
þeir, sem reyndu að keppa við
fyrirtæki Sjálfstæðisflokksins á
fyrri tíð, t.d. í millilandaflugi og
siglingum, máttu sæta því, að
flokkurinn beitti ríkisvaldinu
gegn þeim eins og allir vita - og
e.t.v. enginn betur en Björgólfur
Guðmundsson, nú aðaleigandi
Landsbanka Íslands. Það verður
fróðlegt að fylgjast með því,
hvort Landsbankinn mun greiða
fyrir aðsteðjandi aðför Sjálf-
stæðisflokksins gegn keppinaut-
um Morgunblaðsins.
Aðför Sjálfstæðisflokksins
gegn lýðræðinu í landinu vitnar
ásamt öðru um hnignun flokks-
ins: hann virðist vera að ganga
sér til húðar sem nothæfur for-
ustuflokkur í landsmálum. Þegar
forseti Íslands afsalar aðild sinni
að löggjafarvaldinu til þjóðar-
innar skv. heimild í stjórnarskrá,
þá beita forustumenn flokksins
brögðum til að girða fyrir þjóð-
arviljann. Þeir þurfa hvíld. ■
A f hvaða sökum völdu ráðherrar ríkisstjórnarinnar að leggjafram frumvarp sem gerir hvort tveggja í senn; að afnemaáður samþykkt fjölmiðlalög og setja þau á ný? Í fyrsta lagi
vildu þeir forða lögunum frá þjóðaratkvæðagreiðslu þar sem þeim
var ljóst að lögin yrðu felld úr gildi. Þeir töldu engar líkur til þess
að sannfæra mætti meirihluta kjósenda um ágæti þessara laga.
Þeim var ljóst að lögin væru svo vond að almenningur myndi hafna
þeim. Í öðru lagi vildu þeir samþykkja lögin strax öðru sinni þar
sem þeir töldu engar líkur til þess að seinna meir væri hægt væri
að mynda meirihluta á Alþingi um þessi lög. Þau eru svo vond og
vitlaus að þau fengjust aldrei samþykkt nema við þær sérstæðu að-
stæður á Alþingi að framundan er víðtæk uppstokkun á ráðherra-
stólum og brotthvarf Davíðs Oddssonar úr forystu ríkisstjórnar –
og líklega Sjálfstæðisflokksins einnig. Undir venjulegum kringum-
stæðum fyndust varla fleiri en einn eða tveir þingmenn sem vilji
styðja þetta mál. Ef lögin fást ekki samþykkt nú verða þau aldrei
sett. Það þarf sérstæð skilyrði til þess að Alþingi setji lög til að
brjóta upp eitt tiltekið fyrirtæki og skaða sem mest þá fjölmiðla
sem stjórnvöldum er af óskýrum ástæðum í nöp við.
Af þessum sökum vilja ráðherrarnir knýja í gegn lög í sumar sem
þó eiga ekki að taka gildi fyrr en eftir þrjú ár. Ástæðan er ekki sú
að ef fyrri lög séu felld úr gildi án þess að ný séu sett falli niður lög-
gjöf á þessu sviði. Gömlu lögin voru algjör nýjung í lagasetningu.
Engin lög hafa takmarkað rétt manna til að halda úti fjölmiðlum
enda hefur ekki verið þörf á því. Gömlu lögunum var auk þess ekki
ætlað að taka gildi fyrr en um mitt ár 2006 svo það er á engan hátt
aðkallandi að setja þau aftur um leið og þau eru felld úr gildi. Það er
því ekkert sem hastar á lagasetningu – nema hinar sérstæðu að-
stæður innan ríkisstjórnarinnar. Þessi lög virðast vera hinsta ósk
Davíðs Oddssonar forsætisráðherra á leið hans úr forsætisráð-
herraembættinu. Enginn nema Davíð hefur haft heita sannfæringu
eða ríkan vilja til að setja þessi lög. Og fyrir einhverjar sakir telja
bæði samflokksmenn hans og þingmenn samstarfsflokksins sér
skylt að verða við þessari ósk. Fjölmiðlalögin eru einskonar kveðju-
gjöf þeirra til Davíðs. Í stað þess að færa honum málverk eða góða
bók hafa þeir ákveðið að gleðja kallinn og setja lög sem skerða tján-
ingarfrelsi á Íslandi, ganga á eignarrétt og atvinnufrelsi og hindra
vöxt einkarekinna fjölmiðla. Og hvers vegna ætti Davíð að óska sér
þvílíkrar kveðjugjafar? Af ummælum hans um fjölmiðla Norður-
ljósa, eigendur fyrirtækisins og starfsmenn að dæma, hafa þessi lög
táknræna merkingu; eru einskonar sigurtákn – svipuð því að fá höf-
uð andstæðings síns á fati.
Af þessum sérstæðu sökum þarf Alþingi nú samtímis að afnema
lög og setja þau aftur. Efni þeirra er svo vitlaust og óréttlátt að það
þolir ekki frekari skoðun eða yfirlegu, þolir ekki að verða lagt und-
ir dóm þjóðarinnar, þolir ekki að verða tekið upp á Alþingi eftir að
Davíð Oddsson hættir sem forsætisráðherra. Það er því kostulegt
þegar stjórnarliðar segjast vera að setja lög til framtíðar. Þessi lög
þola ekki að bíða framtíðar; annað hvort verða þau sett núna eða
aldrei. Því aðeins núna er þörf á að setja þau. Davíð Oddsson er for-
senda laganna; hann er höfundur þeirra og upphafsmaður og þau
eru sett til að uppfylla óskir hans. Í raun eru þessi lög einkamál
Davíðs – og eiga af þeim sökum hvorki erindi á Alþingi né í almenna
umræðu. ■
8. júlí 2004 FIMMTUDAGUR
MÍN SKOÐUN
GUNNAR SMÁRI EGILSSON
Hvers vegna setur ríkisstjórnin lög sem afnema sig og
endurvekja?
Einkamál Davíðs
Aðför gegn lýðræði
ORÐRÉTT
En hvað með suma?
Við eigum heimtingu á því að
fá a.m.k. frið á sumrin fyrir
kjaftöskum sem jafnan ríða
röftum í fjölmiðlaumræðunni.
Nóg er nú samt.
Jakob F. Ásgeirsson rithöfundur sem
sjálfur tekur sér ekki sumarfrí frá
umræðunni.
Viðskiptablaðið 7. júlí.
Í afmælisskapi
Svo skemmtilega vildi raunar til
að Bush átti afmæli í gær en
hann varð þá 58. ára. Davíð hitti
því forsetann í afmælisskapi.
Varla skaðar það hagsmuni
okkar.
„Undarleg vika“ um heimsókn
Davíðs Oddssonar til Bush Banda-
ríkjaforseta.
Viðskiptablaðið 7. júlí.
Annað en við á Mogganum
Það er alvarlegt umhugsunar-
efni í [sambandi við varnarmál
Íslands], að tvo stjórnarand-
stöðuflokka af þremur skortir
allan trúverðugleika til þess að
fjalla um þau mál þannig, að
mark sé á takandi.
Staksteinar um stefnu Samfylkingar
og Vinstri grænna í varnarmálum.
Morgunblaðið 7. júlí.
FRÁ DEGI TIL DAGS
Og hvers vegna ætti Davíð að óska sér þvílíkrar
kveðjugjafar? Af ummælum hans um fjölmiðla
Norðurljósa, eigendur fyrirtækisins og starfsmenn að
dæma, hafa þessi lög táknræna merkingu; eru einskonar
sigurtákn – svipuð því að fá höfuð andstæðings síns á fati.
,,
Í DAG
SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
OG STJÓRNARSKRÁIN.
ÞORVALDUR
GYLFASON
Aðför Sjálfstæðis-
flokksins gegn lýð-
ræðinu í landinu vitnar
ásamt öðru um hnignun
flokksins: hann virðist vera
að ganga sér til húðar sem
nothæfur forustuflokkur í
landsmálum.
,,
degitildags@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: Frétt ehf. RITSTJÓRI: Gunnar Smári Egilsson FRÉTTASTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson RITSTJÓRNARFULLTRÚAR: Steinunn Stefánsdóttir og Jón Kaldal
AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN, AUGLÝSINGAR OG DREIFING: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006
NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is SETNING OG UMBROT: Frétt ehf. PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. Fréttablað-
inu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar, 1.100 krónur á mánuði. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871