Tíminn - 19.11.1972, Síða 4

4
TÍMINN
Sunnudagur 19. nóveniber 1972
RUGGUSTÓLAR
komnir aftur í ýmsum litum
Húsgagnaverzlun Reykjavikur
Brautarholti 2 — Sími 1-19-40
Þessir vinsœlu
/Aurfýs
l endur
Auglýsicf
í Tímanum
hann henni ekki bara bréf eða
hringir i hana? En svo heyrir
maður fjórða ,,lagið” á B-hliðj
sem heitir raunar „Bréfið”, og
þá lýsir Guðmundur þvi yfir i
eins konar „talking blues”, að
visu þeim hraðmæltasta, sem
um getur, að hann viti bara
ekkertihvar konan heldur sig.
„Skrifaðu mér, þú veizt hvar ég
á heima”, segir hann. Þarna er
lik-a lag um stúlkuna, likast til
dóttur Guðmundar og heilmikið
fleira i þeim dúr.
Platan er samt á margan hátt
skemmtileg og, til að segja
alveg eins og er, mun betri en ég
lét mér detta i hug. Alls eru
þetta 14 lög, mörg góð, sum i
að ég man eftir honum að
minnsta kosti.og það var fyrir
löngu, löngu siðan, þegar við
unnum saman i byggingavinnu i
Árbæjarhverfinu og sváfum i
kaffitimanum.
Þvi ber ekki að neita, að
Guðmundi hefur tekizt að gera
þessa plötu unga. t textunum
talar hann um,að það sé gott að
vera eldri nú, en samt þykir
honum bezt að vera ungur. Og i
laginu „Að vera með” segir
hann sig vera „á milli kynslóða
að byggja brú”. Heimspeki
hans er einföld og auðskilin;
Það er gott að vera ungur með
þá reynslu, sem þessi tæpu 25 ár
hafa veitt, og maður er i raun-
II
„GUÐMUNDUR HAUKUR
LP — stereo
Scorpion, S-02
Það er engin tilviljun,að þessi
plata heitir eftir höfundi laga og
texta, sem er jafnframt
flytjandi. Platan „Guðmundur
Haukur” er eins konar sál-
fræðileg analýsa á persónunni
Guðmundi Hauki, og virðist sú
sálkönnun hafa hafizt, er
Guðmundur missti frá sér
konuna, sem hann syngur þessa
plötu til,og hefur hann greini-
lega samið plötuna að mestu
leyti fyrir hana, kannski að
laginu „Þú ert of feit” (sem er
aðeins 19 sekúndur) undan-
teknu. Guðmundur Haukur
er svo ástfanginn maður, að á
köflum roðnar maður af hreinni
blygðun við að hlusta á plötuna.
Og þessi ást hans verður enn
vandræðalegri fyrir utanað-
komandi; þá , sem kaupa og
hlusta á plötuna, þegar maður
gerir sér grein fyrir,að þessi ást
hans virðist ekki endurgoldin.
Ef hún er það, rikir einhvers
staðar mikill misskilningur.
Þessi sama tilfinning fylgdi
tveggja laga plötu Guðmundar,
sem kom út i fyrra að mig
minnir, og þá held ég, að ég hafi
stungið upp á þessu sama.
Það fyrsta, sem manni verður
á að hugsa, þegar maður heyrir
plötuna og allar ástar-
játningarnar (sem án minnsta
efa eru ætlaðar einni, ákveðinni
konu) er. Hvers vegna skrifar
meðallagi og önnur þar eitthvað
fyrir neðan. Undirleik annast
gömlu félagar Guðmundar úr
Roof Tops a'samt Gunnari
Þórðarsyni, hjarta islenzkrar
hljómplötuútgáfu, og er það
yfirleítt mjög þokkalega gert,
ekkert meira og ekkert minna.
Sjálfur spilar Guðmundur
einnig á pianó og gerir það
dável, ekki afburða vel, enda
varla hægt að reikna með, að
Guðmundur hafi mikinn tima til
að æfa sig á pianóið, þar sem
efnið á þessa plötu var samið,
þegar hann hafði nóg að gera
við kennslu, ástarsorg og spila-
mennsku i Roof Tops.
Guðmundur syngur allt sjálfur
og gerir það dável, mun betur
en á fyrri plötum,en ekki er þvi
að neita, að á köflum er söngur-
inn ekki alveg hreinn, þó ekki
falskur.
Einhvern tima sl. vor bauð
Guðmundur Haukur mér að
koma með sér i bilskúr á Lang-
holtsveginum, þar sem Roof
Tops æfðu, og þá leyfði hann
mér að heyra sitthvað, sem
hann var að hugsa um að setja á
þessa piötu. Þá sagði hann mér,
að hann vildi leggja mest upp úr
þvi að gera þetta létt og
skemmtilegt og ungt. Það hefur
honum að mestu leyti tekizt og
honum hefur einnig tekizt að
gera þessa plötu mjög einlæga.
Þannig hefur Guðmundur
Haukur alltaf verið, allt frá þvi
inni frjáls, kæri maður sig um
það.
Á plötunni er lika skemmti-
efni, það er að segja lög, sem
ekki eru ætluð konunni. Þar er
til dæmis áðurnefnt „Þú er of
feit” og „Mér er sama”. Þar
heyrir maður eftirfarandi,
hlusti maður vel.:
„Finnst þér vont að vera
bundin?
Finnst þér gott að vera
frjáls?
Ertu i sokkum eða skóm
eða ertu berfætt upp i háls?”
Jón Armannsson, iorstjóri
Scorpion-útgáfunnar á til að
segja, þegar minnst er á
plöturnar, sem hann gefur út:
Ég kaupi bara góðar plötur og
ég myndi kaupa þessa.
Það vil ég leyfa mér að segja
um þessa plötu. Hún er ekki sú
bezta, sem ég hef heyrt, en
samt þykir mér skemmtilegra
að hlusta á hana en margar
aðrar.
Upptaka Péturs Steingrims-
sonar er fyrir neðan meðallag,
og umslagið er það tusku-
legasta, sem ég hef séð,siðan ég
vann 78 snúninga plötu á hluta-
veltu i gamla Lista-
mannaskálanum vorið ’54.
Guðmundi Hauki vil ég óska
til hamingju með þessa plötu,
honum tókst það, sem hann
ætlaði sér. ó.vald.
Ingólfur Davíðsson:
Hið gamla, gráa olíutré
Þegar Nói hafði lengi siglt
örkinni á hafi syndaflóðsins,
sendi hann upp dúfu i landleit.
Hún var lengi i burtu, en kom
loks aftur og hafði oliuviðarlauf
i nefinu. Þá vissi Nói, að vatnið
var farið að sjatna og land i
nánd. Oliutrés, öðru nafni mjör-
viðar, er oft getið i gamla testa-
mentinu. Leifar greina þess
hafa fundizt i grafhýsum Forn-
Egypta frá dögum Faraóanna.
Rómverski náttúru-
fræðingurinn og rithöfundurinn
Plinius skrifar: Það eru til tveir
vökvar sérlegar þægilegir
likama manna, þ.e. vinið hið
innra og viðsmjörið hið ytra.
Tré hafa gefið þá báða af sér.
Viðsmjör eða Olifuolia er unnin
úr aldinum oliutrésins. Voru
höfðingjar smurðir með við-
smjöri i fornöld. Margir ts-
lenzkir ferðalangar munu hafa
séð oliutré suður við Miðjarðar-
haf. Það er mjög mikið ræktað i
Miðjarðarhafslöndum og
raunar viðar, þar sem loftslag
er heitt og þurrt. Frumheim-
kynni þess eru talin strandhéruð
við austanvert Miðjarðarhaf.
Hafa til skamms tima vaxið
skógar villtra oliutrjáa i Litlu-
Asiu. Oliutréð er fremur gilt og
lágvaxið, oft um 10 m hátt, en
getur þó orðið mun hærra. Um-
mál bols i brjósthæð er 4-5
metrar. Blöðin eru fremur mjó,
stinn og leðurkennd, dökkgræn
að ofan en grá a neðra borði.
Virðast trén gráleit álengdar að
lita, einkum þegar gola hreyfir
laufið. Það er sigrænt og lifir
hvert laufblað 2-3 ár. Bolur
gamalla oliutrjáa verður oft
holur og æði hnútóttur, og
gamalt getur tréð sannarlega
orðið — 800 til þúsund ára —
stöku tré enn eldri. Telja menn
jafnvel, að verið geti að sum
oliutrén i grasgarðinum
(Getsemane) á Oliufjallinu i
Jerúsalem, séu frá dögum
Krists. Oliutréð vex venjulega
mjög hægt. Viður þess er
fallegur og talsvert notaður til
smiða, t.a.m. i öskjur o.fl.
smáhluti, sem ferðamenn sækj-
ast eftir. Á vorin ber oliutréð
smá, ilmandi blóm. Aldin þess
— olifurnar — eru frægar að
fornu og nýju og viða getið i
bókmenntum. Þær eru mikil
verzlunarvara. Olifur eru
steinaldin, fyrst græn á lit.en
siðar rauðleit og loks blásvört
fullþroskuð. Þetta fer og eftir
afbrigðum, en þau eru fjölda
mörg. Olifur eru mikilsverð
fæða i Miðjarðarhafslöndunum
og viðar. Þær eru beiskar á
bragð og þvi ekki mikið etnar
ferskar, heldur fyrst með-
höndlaðar á ýmsan hátt með
viðarösku, kalki, natrón- eða
kalilút og saltvatni. Stundum
lika kryddaðar. Geysimikið af
matar- og vélaoliu er unnið úr
olifum, en i þeim er mikil olia
bæði á aldinkjöti og fræi, jafnvel
30-35% i aldinkjötinu. Olifu- eða
olivenolia, þornar ekki né
þránar, eða mjög seint. En hún
er æði misjöfn að gæðum, aðal-
lega eftir framleiðsluaðferðum.
Olifuolian frá Provence-heraði i
fiVakklandi hefur lengi verið
gæði. Hún er unnin úr
handtindum olifum við væga
pressun og lágan hita. Það er
gulleit eða litlaus matarolia.
Vélaolía eða bóm'olia, fæst
þegar olifur eru harðpressaðar
við mikinn hita. Stundum er
jarðhn^tu- eða sojabaunaolia
sett saman við, ef hún er
ódýrari! Oliutréð er ekki vand-
látt að jarðvegi. Það vex viða á
grýttum stöðum, kalkbergi og
gömlum hraunum. En það þarf
hita og þurrk á sumrin, en milda
og raka vetrarveðráttu, eins og
viða við Miðj. h.Þviheitari veð-
rátta og sólrikari, þess meiri
olia i aldinum. Það þarf að vera
heitt siðari hluta sumars og
fram á haust. Uppskera byrjar i
nóvember og getur staðið fram i
april. Á mjög þurrum stöðum
leiða menn vatn að trjánum.
Svo er t.a.m. i hinu heita og sól-
rika Andalúsiu-héraði á Spáni.
Það hefur verið nefnt steikara-
panna Spánar. Márar, sem
komu frá Afriku til Spánar fyrir
meira en þúsund árum, voru
miklir ræktunarmenn. Þeir
gerðu uppistöðulón úr fjalla-

lækjunum og leiddu vatnið i
skurðum til ræktunarsvæðanna
og i garðana. Á Spáni eru stórir
lundir oliutrjáa, einkum i
Andalúsiu. Spænskir trúboðar
fluttu oliutré til Kaliforniu fyrir
löngu og er þar nú allmikil
oliutrjárækt. Oliutré hafa lika
verið flutt til Suður-Ameriku,
Ástraliu og Austur-Asiu. En
talið er, að enn komi yfir 90%
allrar olivenoliu frá Miðjarðar-
hafslöndunum.
I,
Gamalt olfutré og grein með olifum. Asnakerran gefur hugmynd úm
stærð trésins.