Tíminn - 11.03.1973, Blaðsíða 13

Sunnudagur 11. marz 1973
TÍMINN
13
Bertrands Russel. Þaö segir frá
þvi, hvernig fer fyrir heimsins
herrum....
Nixon kemur aö brú, sem liggur
yfir fljót nokkurt, timans elfi.
Hann sér ekki, að brúin er fúin.
Nixon heldur út á þá fúnu brú og
styður sig við fúareipi. Þessi
feyskna brú brestur undir fótum
hans sem og kaðallinn, sem hann
heldur sér i. Heimsins herra
hverfur i gleymskunnar djúp, elfi
timans...
Þannig fer fyrir svoddan herr-
um.
— Þetta var nú fallegt, Moberg,
segir hjúkrunarkonan.
— Kannski hefði maður átt að
verða skáld, segir Moberg.
Hann talar um strið Amerikana
við Vietnama.
— Það er eins og Sviþjóð myndi
ráðast á Gotland, segir hann.
— Ég held mig hér i kofanum
minum i hæfilegri fjarlægð frá
heimsins eymd. Já, ég fæ að vera
hér og reyna að greina gott frá
illu. Og eitt hef ég komizt að raun
um, það er, að sannleikurinn er
refsiverður, en lygin hyllt.
Við hlustum sem á gamlan þul.
— Hér áður fyrr, þegar við
gengum um og þóttumst vera
sósialistar, trúðum við á heiminn.
Nú veit maður ekki, hverju á að
trúa. Jú, við eigum að trúa á
Jesú. Hann var sá fyrsti, sem
setti sig upp á móti valdhöfunum.
Að minnsta kosti er það undur,
að hann hefur komizt gegnum líf-
ið. 1 þessum kofa, sem hefur að
geyma litið herbergi og litið eld-
hús, hefur hann búið i meira en
sextiu ár. Tveir synir hafa fæðzt i
sófanum hérna. Tvær eiginkonur
hafa dáið frá honum hér i sama
sófa. Sú fyrri burtkallaðist i
spönsku veikinni 1918, hin siðari
úr lungnabólgu 1926.
Kristinn sósialisti
Hann hefur lifað lifi sinu sem
kristinn maður og sem sósialisti.
Hvort það hafi verið erfitt að
sameina það? Jú, yfirvöldin hafa
nú alltaf haft trúna að yfirskini.
Og prestarnir hafa hneigt sig fyr-
ir yfirvöldunum.
Hann geymir minningu, sem
lýsir vel þessari spurningu. Það
var heima I Smálöndum, þar sem
hann ólst upp. Það átti að vera
viðhöfn eftir hámessuna. Góss-
eigandinn ætlaði að útdeila gjöf-
um til nokkurra gamalla vinnu-
karla, sem nú voru að ljúka störf-
um eftir sextfu ára þénustu á
búgarðinum.
Rausn gósseigandans birtist i
sinni pletttóbaksdósinni handa
hverjum hinna útslitnu manna.
— Getið þið imyndað ykkur
tóbaksdósir úr pletti. Það var
þakklætið fyrir að þeir höfðu slitið
sér út, og presturinn lofsöng tó-
baksdósirnar og gæzku gósseig-
andans. Og allir kirkjugestir
gbétu. Já, það var ekki laust við,
að gömlu karlarnir grétu líka,
þegar þeir tóku á móti dósunum.
Það var hryllilegt. Ef til vill var
það þá, sem hann varð sósialisti.
Tvö andlit úr myndasafni Mobergs: „Það er ekki svo lltið verk, sem svona karlar kosta mann, þó að
þeir séu ekki frýnilegir”. Það er sem sé ekki nóg að hafa góða hnifa og járn, heldur þarf lika óbilandi
þolinmæði.
„Lifið er stutt, ég á
óskornar margar mynd-
ir”. Þetta segir áttatiu
og fjögurra ára gamall
maður, Georg Moberg
að nafni, til heimilis á
Gotlandi. Mörg ár skar
hann út i fristundum sin-
um, án þess að nokkur
fengist um. Að öðru leyti
fór brauðstrit hans fram
i kalksteinsnámum.
Þegar hann komst á
eftirlaun, ákvað hann að
gerast listamaður, i ein-
hverri náttúrlegri og
auðskilinni listgrein”,
eins og hann kemst
sjálfur að orði.
Þegar komið er inn til Georgs
Mobergs má sjá hann sitja á eld-
húsbekknum og virða fyrir sér
trékubb, sem stendur á palli fyrir
framan hann. Georg Moberg er
byrjaður að skera dálitið í kubb-
inn og maður greinir útlínurnar á
mannveru i trénu.
Þessi kubbur á smám saman að
verða siðasti hlutinn i tjáningu
hans á lifinu og mannsævinni. Or
sæti sinu I eldhúsinu sér hann inn i
herbergið. Það er uppfullt af öll-
um myndum hans, sem hann hef-
ur skorið út ásamt strjálingi af
bókum og blöðum og myndum af
átrúnaðargoðum hans, Per Albin
og Branting, sem hann telur
fyrirmyndir sinar, að viðbættum
Jesú.
Þessi kubbur stóð lengi á
skemlinum, áður en hann byrjaði
að skera út. Hann þurfti að virða
hann lengi fyrir sér.
Einn góðan veðurdag er mynd-
in alsköpuð I huga listamannsins
og þá er að hefjast handa.
Hann er nú orðinn áttatiu og
fjögurra ára og frægð hans hefur
borizt langt út fyrir Gotland. Fyr-
ir nálægt tveim áratugum komst
hann á eftirlaun og siðan hefur
listamaðurinn skorið út á hverj-
um degi. Honum hefur farið
fram. — Imyndunarafl mitt hefur
leystst úr læðingi og fengið vængi
—, segir hann.
Georg Moberg gremst nokkuð
tilhugsunin um fallvaltleik allra
hluta og hversu lifið er skamm-
vinnt. Hann segir: — Það er svo
margt, sem ég hefði viljað skera
út, en kemst aldrei yfir.
En myndir hans munu vara.
Þær hefur hann gefið Gotlands-
safni eftir þann dag, er hann hef-
ur safnazt til feðra sinna.
Nú er vetur og kyrrlátt I koti
Georgs Moberg, en á sumrin
skiptir um, þvi að þá koma fullir
bilar af fólki, sem treðst inn og
, hlustar á hann segja frá myndun-
um. Þá er þröng á þingi.
— Nú skulum við koma inn i
herbergið, svo að ég geti útskvrt
fyrir þér myndirnar, segir
öldungurinn við gest sinn.
Hann fer utan að með pistil,
sem hann samdi fyrir löngu, þeg-
ar fólk fór að marki að leggja leið
sina i húsið hans.
Fyrst kemur dálitið æviágrip.
Hann er föðurlegur og les með
hátiðlegu orðalagi.: — Erfiðis-
vinna varð köllun min.... Inn á
milli syngur hann sálmkorn.
Timinn liður og um tvöleytið
kemur hjúkrunarkonan i heim-
sókn, til þess að fylgjast með
heilsufari gamla mannsins.
Kvæði um Nixon
Hjúkrunarkonan er vön að
koma hingaö til að nostra við
öldunginn, lita á stytturnar og
hlusta á nýjasta kvæðið hans. —
Hefur Moberg ort nokkuð nýlega?
spyr hún.
Georg Moberg dregur fram
kvæðamöppuna sina og kveðst nú
ætla að lesa upp ljóð um Nixon.
Það er fjarstæðukennt kvæði,
sem fjallar um fund hernaöarfor-
setans Nixonx og friöarvinarins
t upphafi var þetta aðeins venju-
legur lurkur. En nú lesum við út
úr honum söguna um manneskjur
og höggorminn.
Nú hangir mynd af Jesú við
hliðina á Branting á eldhúsveggn-
um. Og á pallinum stendur kubb-
ur og biður. Það á að verða mynd
af engli, sem lýtur yfir tvær
gamlar manneskjur.
— Það stendur til, að hún verði
dálitið listaverk, segir Georg Mo-
berg.
S.Sv. þýddi og endursagði.
RAFMAGNS-
Rowentd.
háriiðaBariápn!
VERÐ KR. 980.00
Við sendum yður að kostnaðarlausu — ef greiðsla
fylgir pöntun.
| Greiðsia fylgir
j Gegn póstkröfu
r
Nafn___
Heimili
ÁRMÚLA 1A • SÍMI 86-112 V