Tíminn - 11.03.1973, Side 21

20
TÍMINN
Sunnudagur 11. marz 1973
TÍMINN
21
Sunnudagur 11. marz 1973
llér er AII aft þvo glugga, en þá iftju hefur hann stundaft af kappi ásamt
flugnáminu. Timamvnd: Kóbert.
Skyggnzt inn í
lífsvenjur
MúKameðs-
trúarmanns
Hjá mér s.itur maður,
svartur á brún og brá,
glaðlegur og hress i
máli. Hann heitir Mo-
hamed Ali Shwaky, og
eins og nafnið bendir til,
þá er uppruni hans all-
fjarri okkur, hérna við
heimskautsbauginn.
Maðurinn er Arabi, nán-
ar til tekið jórdanskur
rikisborgari, fæddur og
alinn upp i Jerúsalem.
Hann hefur aðeins átt fá
ár heima á íslandi, en
talar þó islenzku svo vel,
að undrum sætir.
Það er óneitanlega gaman að fá
að ræða við mann svo langt að
kominn og heyra um siði fjar-
lægra þjóða, en bezt mun að fara
að öllu með gát og hafa fyrstu
spurningarnar svo sakleysisleg-
ar, að litið votti fyrir forvitninni,
sem undir býr.
Vonbrigðin
voru mikil
— Segðu mér fyrst, Ali: Hvenær
komst þú hingað til Islands?
— Ég kom hingað 4. október
1966.
— Hvaðan komstu?
— Ég kom frá Jerúsalem.
— Hvernig stóð á því, að þú
tókst þig upp úr heimahögunum?
— Ég vann við gestamóttöku á
hóteli i Jerúsalem. Þangað komu
tslendingar á vegum Ferðaskrif-
stofunnar Sunnu, sem sögðu mér,
að það væri gott að vera á tslandi
og að þar myndi ég geta haldið
áfram námi minu, en ég hafði les-
ið landafræði við háskóla i Sýr-
landi. Ég svaraði þvi til, aö mér
þætti gaman að kynnast öðrum
löndum, og ef ég gæti fengið at-
vinnuleyfi og aðra nauðsynlega
fyrirgreiðslu á tslandi, þá væri ég
alveg til með að flytjast þangað.
Þetta fékk ég, og svo kom ég
hingað.
— Varðstu ekki fyrir vonbrigð-
um, með tsland?
— Jú, fyrst voru vonbrigðin
mjög mikil. Það er allt annað lif
sem lifað er hér heldur en i átt-
högum minum, og ég sá fyrst i
stað mjög mikið eftir þvi að hafa
flutzt hingað. En þegar ég hafði
verið hér i nokkra mánuði, skild-
ist mér, að ég var hér aleinn,
langt fjarri öllum, sem ég þekkti,
og að ekki var um annað að ræða
en að ég reyndi sjálfur að hafa
mig framúr þessu.
— Hvað var það, sem þér likaði
verst hér?
— Fyrst og fremst var það
veörið — nánar til tekið rigningin
i Reykjavik. Þar næst voru það
siðirnir i landinu. Hér er svo ótal-
margt, sem ég hafði aldrei áður
séö, en nú er ég farinn að venjast
þvi.
Þar er þurrt
og hlýtt
— Þú nefndir rigninguna okkar.
Rignir ekki heima hjá þér?
— Þaö er litið, — og alls ekkert
á sumrin. Yfirleitt eru þurrkarnir
það sem helzt er út á veöráttuna
að setja heima hjá mér. Gróður-
inn vill skrælna.
— Er þá ekki heitt á sumrin,
fyrst aldrei rignir?
— Það er ekki svo mjög mikið.
Oftast er hitinn einhvers staðar á
milli þrjátiu og fjörutiu stig, fer
yfirleitt aldrei yfir fjörutiu. Þrjá-
tiu og sjö er algengt.
— Er ekki óþægilegt að vera úti
i svo miklum hita?
— Nei, ekki fyrir fólk, sem er
vant þvi. Við erum lfka alltaf létt
klædd.
— Nú er nafn þitt Mohamed. Er
það algengt hjá ykkur að hafa
nafn spámannsins með i nöfnum
fólks?
— Nafn spámannsins er til i
fleiri en einni mynd, og það er
mjög algengt að hafa einhverja
þeirra með eiginnafni manna. Ali
er lika mjög gott nafn, þvi að svo
hét fyrsti drengurinn, sem tók Is-
lams trú. Hann kvæntist dóttur
spámannsins Mohameds og hann
kunni og vissi miklu meira en
nokkur annar.
Ólik trú. —
Ólikir siðir
— Hvað var það i siðum okkar,
sem þér fannst ólikast ykkar
venjum?
— Fyrst og fremst er það trúin.
Hún er mikið strangari hjá okkur.
— Er siðferði þá ekki þeim mun
betra?
— Mér finnst okkar siðferði
miklu betra en ykkar, en það staf-
ar ef til vill af þvi, að ég hef alizt
upp við það og er þvi vanur.
— Nú hefur fjölkvæni Mo-
hameöstrúarmanna lengi verið á
orði haft.
— Já, það er alveg rétt. Fyrr á
timum, áður en spámaðurinn
kom fram, var leyfilegt að eiga
margar konur, og þá áttu margir
kvennabúr. En eftir að Mohamed
kom fram, dró mjög úr þeirri
venju, og nú má enginn vera
kvæntur fleiri en fjórum konum,
og þó þvi aðeins, að hann sjái
þeim fyrir nákvæmlega sömu
hlutum, öllum jafnt.
— Er það enn til, að menn noti
sér' þessa heimild?
— Já, það er dálitið um þaö.
Einkum er það þó rikt fólk — eða
rikir karlmenn öllu heldur — sem
geta leyft sér slikt.
— Er einkvæni algengara
meðal alþýðu manna?
— Já, það er langalgengast.
Þannig er til dæmis faðir minn
aðeins kvæntur móður minni. Ég
á mörg systkin, og við eigum öll
sama föður og sömu móður. Yfir-
leitt þurfa vissar aðstæöur að
vera fyrirhendi, ef menn taka sér
fleiri en eina konu. Samkvæmt
lögum og landssið eru þau i raun-
inni þessi:
1 fyrsta lagi, ef eiginkonan er
með ólæknandi sjúkdóm.
1 öðru lagi, ef eiginkonan getur
ekki eignazt barn, en ef maðurinn
vill skilja eftir sig afkvæmi.
1 þriðja lagi, ef ósamkomulag
er á milli hjóna, og ef ekki hefur
tekizt aö sætta þau. Skal reyna
það þrisvar sinnum.
Réttur þeirra
er jafn
— Er eiginkonan skyldug til
þess að taka þvi með þögn og
þolinmæði, að maðurinn bæti
annarri konu i búið?
— Nei. Hún getur þá ráðið þvi,
hvort hún vill skilja við manninn
eöa halda áfram að vera gift hon-
um, og að vera þá jafnrétthá
hinni nýju konu.
— Er henni ekki illa við að taka
aðra konu i húsið til sin?
— Til þess kemur ekki. Maður-
inn má ekki undir neinum
kringumstæðum taka nýju kon-
una i hús sitt, heldup er hann
skyldugur til þess að búa hinni
nýju konu annað heimili, að öllu
leyti eins og hans eigið er. Þetta
er svo strangt, að hann má ekki
einu sinni gefa annarri konunni
vatnsglas, nema að hann gefi
hinni það lfka, og þau verða
meira að segja að vera eins á lit-
inn. Að sjálfsögðu er hann svo
lika skyldugur til þess að búa
jafnlengi i hvoru húsi. Ef önnur
konan sér, að hin á eitthvað, sem
hana sjálfa vantar, þá getur hún
fengið manninn dæmdan til þess
að bæta úr þvi. En það er varla til
að menn reyni að skjóta sér und-
an þessum skyldum.
Að sjálfsögðu eru allar þessar
hindranir til þess gerðar, að
koma i veg fyrir að menn búi með
fleiri en einni konu. Það er verið
að gera það svo erfitt, að sem
fæstir vilji taka þann kost.
— Hvernig er háttað samskipt-
um kynjanna fyrir hjónaband?
— Samllf manns og konu fyrir
hjónaband þekkist ekki hjá okk-
ur.
— Endast hjónaböndin þá vel?
— Já, þau endast yfirleitt mjög
vel. Algengast er, að ástin sé að
vaxa allt frá brúðkaupsnóttinni
og fram á grafarbakkann.
Pabbinn má
hjálpa til
— Ræður fólk sjálft hjúskap
sinum, eða eru foreldrarnir með i
ráðum?
— Segja má, að menn ráði
þessu sjálfir. Þó er það svo, að ef
þú værir hjá okkur, og þér litist
vel á einhverja stúlku, þá getur
þú ekki farið sjálfur til hennar og
talað um það við hana. Þú verður
að láta föður þinn tala við for-
eldra hennar til þess aö koma
þessu i kring.
— Spyrja þeir þá stúlkuna,
hvort hún vilji mig?
— Já. Og ef hún þekkir þig og
föður þinn, geta þau strax farið að
tala um þetta, en ef hún hefur
aldrei séð manninn biður hún
ævinlega fyrst um aö fá að sjá
hann.
— En ef hún vill mig nú ekki?
— Þá segir hún bara, að hún
vilji þig ekki, og þar með er það
útrætt mál. Þannig geta for-
eldrarnir hjálpað til þess að koma
börnum sinum i hjónabönd hjá
okkur, en þeir geta ekki ráðiö
þeim málum til lykta. Hjá okkur,
Brúðarmynd af Mohamed og konu hans Sigurlaugu Asgeirsdóttur.
Hér eru foreldrarnir heima i Hebron i Jórdaniu meö sjö af tiu börnum dnum.
Hús fjölskyldunnar í Hebron.
alveg eins og hér, eiga hjóna-
böndin að byggjast á ást og gagn-
kvæmum vilja, en ekki nauðung.
Dauðrefsing við
framhjáhaldi
— Þú sagðir áðan, aö hjóna-
böndin entust vel hjá ykkur. Eru
menn þá trúir konum sinum?
— Annað þekkist alls ekki hjá
okkur. Samkvæmt trúarbók okk-
ar, Kóraninum, liggur dauðarefs-
ing viö framhjáhaldi, og þvi væri
skilyrðislaust framfylgt, ef nokk-
ur maður léti sig henda slikt. Þaö
er meira að segja tekið fram i
Kóraninum, hvaöa aftökuaðferð
skulinotuðl slikum tilfellum. Það
á að grafa djúpa holu i jöröina,
láta sakamanninn þar i og grýta
hann þar til bana.
— Myndi slik aftaka verða
framkvæmd nú, ef tilefni væri
fyrir hendi?
— Já,að minnsta kosti i sumum
Arabalöndum.
— En hefur það ekki komið fyr-
ir, að þurft hafi að grfpa til þess-
arar refsingar?
— Nei. Þegar refsingarnar eru
nógu þungar, gæta menn þess að
kalla þær ekki yfir sig.
— Menn blóta ekki einu sinni á
laun?
— Nei. Þeir þurfa að vera mikl-
ir snillingar i þvi aö fela, ef þaö á
aö takast.
— Þú sagðir áðan, að samlif
kynjanna fyrir hjónaband bekkt-
ist ekki hjá ykkur. Er það þá lika
refsivert að sofa hjá stelpu, ef
maður er ekki kvæntur henni?
— Ef þess háttar athæfi kæmist
upp, ætti að flengja skötuhjúin
hundrað högg á bakið, samkvæmt
okkar lögum. Slik meðferð er
bæði mjög vond og auk þess
smánarleg, enda þarf ekki að
beita henni. Fólk gætir þess.
— Er ekki hugsanleg önnur að-
ferð, til dæmis að skylda manninn
til þess að kvænast stúlkunni?
— 1 Kóraninum stendur, að
flenging sé rétta refsingin. Það er
þvi sú aðferð, sem nota skal, ef
málið kemur fyrir dómstól. Ef
það, aftur á móti, hefur ekki
<?engið iengra en á milli vanda-
Framhald á bls 39

Börn þeirra Sigurlaugar og Mohameds Ali(Hilda lengst til vinstri, Jamil og Diana.
Mohamed AIí lærfti hér flug, og hefur mikift gaman af aft fljúga.
Þessi mynd er af Hebron, heimaborg Mohameds Alí.