Tíminn - 13.06.1973, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 13. júni 1973.
TÍMINN
7
Heildarvelta KEA og fyrirtækja
þess 2.645 milljónir kró króna
Valur Arnþórsson,
kaupfélagsstjóri KEA á
Akureyri hefur um langt
skeið gegnt trúnaðar-
stöðum fyrir Samvinnu-
hreyfinguna. Hann hef-
ur verið kaupfélags-
stjóri KEA siðan 1971,
eftir að hafa starfað sem
fulltrúi og aðstoðar-
kaupfélagsstjóri um
nokkurt skeið, en var
áður 12 ár deildarstjóri
áhættudeildar Sam-
vinnutrygginga. Valur
sat aðalfund Sambands-
ins og hafði þetta að
segja um fundinn og
starfsemina hjá KEA á
seinasta ári: en hann
hefur sótt aðalfundi
Sambandsins siðan árið
1966, sem fulltrúi, en
áður oft komið á fundina
og tekið þátt í þeim sem
starfsmaður.
— Frá KEA sækja aðalfundinn
15 fulltrúar og mun það senda
flesta fulltrúa til aðalfundarins,
einstakra kaupfélaga.
Verksmiðjurekstur
KEA og SÍS
Kaupfélagið á tvær verksmiðj-
ur að hálfu á móti SIS, en það eru
Kaffibrennsla Akureyrar og
Efnaverksmiðjan Sjöfn, sem lika
starfará Akureyri. Rekstur þess-
ara fyrirtækja var þó ekki til sér-
stakrar umræðu á aðalfundinum,
þótt þær komi auðvitað við sögu i
reikningum og ársskýrslu SÍS.
Hagur þessara fyrirtækja var all-
góður á siðasta ári og var um
sölu- og framleiðsluaukningu að
ræða hjá þeim báðum á siðasta
ári og þau hafa bætt húsakost og
vélbúnað sinn verulega.
Aðalfundur KEA
Aðalfundur KEA var haldinn
dagana 9. og 10. mai s.l. Fundinn
sóttu 190 fulltrúar af 205, sem rétt
áttu til fundarsetu. Þar var sér-
staklega tekin til umræðu fjár-
magnsuppbygging samvinnu-
hreyfingarinnar, sem Erlendur
Einarsson, forstjóri Sambandsins
innleiddi á fundinum með fram-
söguræðu, en sem kunnugt er, var
þetta sama mál einnig til umræðu
á aðalfundinum. Er þetta i fyrsta
sinn sem sérstakt grundvallarvið
fangsefni er tekið til sérlegrar
meðferðar á aðalfundi Sam-
bandsins. Þetta er vel til fundið,
þvi að ég held að flestum sé það
nú ljósara en áður, að okkur tekst
ekki að bera hugsjónir Samvinnu-
stefnunnar fram til sigurs, nema
fjárhagsstaðan styrkist til muna
og eflist. Almenningi er að verða
það ljóst, að Samvinnuhreyfingin
er langsterkasti aðilinn, sem
tryggir byggðajafnvægi og rétt-
láta byggðaþróun. Samvinnu-
menn úti á landi munu fagna þvi,
ef tekst að finna leiðir til að auka
fjármagnsstreymi inn i sam-
vinnufélögin út um landið, til að
gera Samvinnustarfið virkara i
jákvæðri byggðaþróun. Þvi þrótt-
mikið kaupfélagsstarf með þátt-
toku í atvinnulilinu, heiur oroio
lyftistöng fyrir landsbyggðina.
Samstarf við verka-
lýðshreyfinguna
A aðalfundinum var talsvert
rætt um þörfina áauknusamstarfi
við verkalýðshreyfinguna og ég
mundi fyrir mitt leyti fagna þvi,
ef aukið samstarf kæmist á milli
þessara öflugu félagsmála-
hreyfinga, en minni hins vegar á
að jafnframt verður að hafa náið
samstarf við bændasamtökin i
landinu og fullt jafnvægi þarf að
vera i samstarfinu við þessa
aðila. Samvinnuhreyfingin er ein-
mitt vettvangur, þar sem fram-
leiðendur og neytendur geta tekið
saman höndum um samstarf til
hags fyrir báða aðila. Þannig hef-
ur það verið um langt skeið og
verður bonandi áfram.
Framkvæmdir
hjá KEA
Fjárfesting KEA var á siðasta
ári 70 milljónir króna. Ber þar
hæst stækkun á aðalverzlunar-
húsi og skrifstofuhúsi félagsins á
Akureyri og fjárfestingu vegna
fiskverkunarstöðvanna á Dalvik
Árni Jóhannsson,
kaupfélagsstjóri á
Blönduósi, hefur verið
kaupfélagsstjóri hjá
Kaupfélagi Húnvetninga
siðan á miðju ári| 1968, er
hann tók við starfi af
Ólafi Sverrissyni, sem
nú er i Borgarnesi. Árni
var áður kaupfélags-
stjóri á Hólmavik með
ágætum orðstir. Hann
var einn þeirra er sóttu
aðalfund Sambandsins i
Bifröst.
Arna Johannssyni sagðist frá á
þessa leið:
Tvö samvinnufélög
Húnvetninga
Samvinnufélög Húnvetninga
eru tvö: Kaupfélag Húnvetninga,
sem er félag neytenda og Sölu-
Kaupfélagið á Norður-
firði á Ströndum er eitt
af minnstu kaupfélögum
Sambandsins, en litlu
kaupfélögin hafa átt i
miklum rekstrarörðug-
leikum undanfarin ár,
Gunnsteinn Gislason, kaupfélags-
Norðurfirði.
og i Hrisey.Framundan eru gifur-
leg verkefni, sem biða úrlausnar,
eins og t.d. bygging nýrrar
mjólkurstöðvar fyrir Eyjaíjörð,
en mjólkurmagnið á siðasta ári
var 21.milljón litrar, en það er
annað stærsta mjólkurbú lands-
ins.
Tæknilegum undirbúningi er að
miklu leyti lokið, en beðið er
svars l'rá opinberum lánasjóðum
um fjármagnsfyrirgreiöslu til
stöðvarinnar, sem mun kosta
fullbúin 350-400 milljónir króna
miðað við núverandi verðlag.
Ýmis önnur stórverkel'ni eru lika á
Árni Jóhannsson.kaupfélagsstjóri
a Blönduósi.
sem mörgum er kunn-
ugt. Það var þvl mikill
fengur fyrir blaðið að
hitta að máli Gunnstein
Gislason, kaupfélags-
stjóra i Norðurfirði á
Ströndum, en þar mun
verzlun vera hvað
örðugust á öllu landinu,
þar eð aðstæður eru all-
ar með erfiðasta móti til
vörudreifingar. Sagðist
honum frá á þessa leið:
— Kaupfélagið á Norðurfirði er
eitt af minnstu kaupfélögunum.
Félagssvæði okkar er Arnes-
hreppur, frá Reykjafirði að
Ingólfsfirði, að báðum meðtöld-
um. Félagsmenn eru aðeins 52, en
fbúar á félagssvæðinu eru um 180
manns. Byggðin er mjög dreifð.
Hér er enginn byggðakjarni eða
þéttbýli og menn lifa mest á sauð-
fjárrækt. Ennfremur er nokkur
útgerð frá Djúpuvik eða grá-
sleppuveiði og reki er á fjörur.
Kaupfélagið selur mestan hluta
afurðanna. þar er engin önnur
verzlun en kaupfélagið. Heildar-
veltan var 21.5 milljónir króna á
siöasta ári og tap varð á rekstri
kaupfélagsins, sem nam 400 þús-
und krónum. Stárfsmenn eru 3 og
formaður kaupfélagsstjórnar er
Eyjólfur Valgeirsson, Krossa-
nesi.
döfinni, eins og bygging nýrrar
matvöruverzlunar á Brekkunni,
til að þjóna nýju ibúðahverfi, svo
eitthvað sé nefnt. Heildarvelta
KEA og fyrirtækja þess var á
siðasta ári 2.645 milljónir króna
og hafði aukizt um 19% á árinu,
eða um 400 milljónir króna.
Fastráðnir starfsmenn voru i
árslok um 700, en að sjálfsögðu
komust miklu fleiri á launaskrá
hjá fyrirtækjunum.
Formaður kaupfélagsstjórnar
er Hjörtur Eldjárn Þórarinsson,
bóndi á Tjörn i Svarfaðardal.
félag Austur-Húnvetninga, sem
er framleiðendafélag. Þessi félög
hafa eigin stjórn og sér
reikninga, en sameiginlegan
framkvæmdastjóra. Félags-
svæðið er öll Ilúnavatnssýsla, lrá
Skagatá vestur að Gljúfurá.
Heildarveltan var 233 millj. hjá
Sölufélaginu, en hjá
Kaupfélaginu var hún 190
milljónir króna.
Aðalstarlsemi kaupfélagsins er
á Blönduósi. Þar eru reknar
verzlanir, en auk þess er útibú á
Skagaströnd. Ennfremur rekum
við bifreiðaverkstæði og margs
konar þjónustu. Sölufélagið
rekur hins vegar mjólkurbú og
sláturhús.
Mjólkursala og þurr-
mjólkurduft
Mjólkurbúið tekur á móti fjór-
um millj. litra á ári hverju og
þar er fyrst og fremst unnið
mjólkurduft. Hefur rekstur þess
einkum beinzt að þeirri grein
vinnslunnar, þótt einnig sé geril-
sneyðing og mjólkursala i
neytendaumbúðum daglegt við-
Vörur með skipum,
engin bryggja, en
skipað upp á bátum.
Vörurnar fáum við þangað
aðallega með skipum. Þaö er
engin bryggja og er þvi skipað
upp á bátum. Hingað koma
strandverðaskipin og Sambands-
skipin með stærri farma. Þetta er
erfið afgreiðsla og stendur ekki til
bóta, þvi aðstaða til bryggjugerð-
ar er engin. Við höfum siðan árið
1966 verið i akvegasambandi og
fáum póst með bifreiðum viku-
lega á sumrin og farþegaflutning-
ar eru með sama bilnum. Við
gætum þvi auðveldlega notað
flutningabila til aðdrátta yfir
sumartimann, en okkur finnst
það óeðlilegt, fyrst við notum
skipin á veturna, aö fara að nota
bfla á sumrin.
Ferða mannas traumur
á Strandir
Þegar horft er á hag verzlunar-
innar og aðstæður allar, er i raun
og veru fátt um úrræði til að rétta
við, annað en að vona það bezta.
Meiriháttar breytingar i atvinnu-
háttum eru engar fyrirhugaðar.
Það er þvi i rauninni ekki annað
að gera en vona hið bezta. Ef til
vill má þó greina hæga breytingu.
Brottflutningi fólks hefur að
mestu lokið. Sveitirnar á Strönd-
um hafa lagzt i eyði, þvi að fólkið
hefir sótt til annarra héraða, þar
sem þjónusta er betri og afkomu-
Valnr Arnþórsson. kaupfélags-
stjóri KEA á Akureyri.
fangsefni fyrir neytendur á
svæðinu. Mjólkinni er pakkað i
plastpoka. Fer mjólkur-
framleiðslan heldur vaxandi i
héraðinu.
Nýtt sláturhúsakerfi var tekið i
notkun á Blönduósi áriö 1971 og
hjá sláturhúsinu er slátrað um 47
þúsund fjár þur (1972) og núna er
unnið að nýju kjötfrystihúsi sem
tekur 4-500 tonn af kjöti.
Umræður um ijármálin
Eg hefi sótt aðalfundi Sam-
bandsins siðan árið 1967. Mér
finnst fundurinn i ár að ýmsu leyti
merkilegur. Það er nýmæli að
fjárhagsuppbygging Samvinnu-
hreyfingarinnar hefur veriðtekin
til rækilegrar umræðu og er það
merkileg tilraun út af fyrir sig,
að taka ákveðna málaflokka til
rannsókna og umræðu á aðal-
fundum SIS. Þar með færast
aðalfundirnir á nýtt svið og raun
og veru og það er lagður nýr um-
ræðugrundvöllur fyrir ýmis
merkileg mál, er hljóta að verða
viðfangsefni þessarar fjölda-
hreyfingar, sagði Arni Jóhanns-
son, kaupfélagsstjóri að lokum.
JG.
horfur vænlegri. Nú hefur mann-
fjöldi staðið i stað i tvö ár eða svo
og einangrunin er að nokkru rofin
með þjóðveginum. Hingað koma
nú fleiri aðkomumenn en áður,
þvi að talsverð aukning er á
ferðamannastraumi á Strandir.
Við höfum þó ekki mikla þjónustu
Jyrir ferðamenn, nema að gisting
er i barnaskólanum á Finnboga-
stöðum, en ferðamannaverzlun er
aðeins i kaupfélaginu.
Helztu framkvæmdir eru fyrir-
hugaðar, að endurbæta þarf
sláturhúsið og frystihúsið. Við
slátruðum 2500 fjár i fyrra, segir
Gunnsteinn Gislason, kaupfélags-
stjóri á Norðurfirði að lokum.
JG
Kaupfélagið
d Norðurfirði
á Ströndum
er eina verzlunin
og starfar við
erfiðustu
aðstæður.
Rætt við
Gunnstein
Gíslason,
kaupfélagsstjóra.
Fagna auknu samstarfi við verkalýðshreyfinguna og bændasam
tökin, segir Valur Arnþórsson,kaupfélagsstjóri KEA ó Akureyri
Árni Johannsson, kaupfélagsstjóri:
Samvinnufélög Húnvetninga eru tvö,
neytendafélag og framleiðendafélag
Skipa vörunum upp á bétum