Tíminn - 13.06.1973, Blaðsíða 20

20
TÍMINN
Miðvikudagur 13. júni 1973.
SAMVINNUHREYFINGIN ER HORN-
STEINN ATVINNULÍFSINS ÍHEILUM
jk | ^ | ■■■ Rætt við þrjá fuiltrúa
D Y V7V7UALUvU|V1 á aðalfundi Sambandsins
Páll Lýössontaldi, að eindregin
samstaða fundarmanna um vöxt
og viðgang samvinnuhreyfingar-
innar heföi verið meöal helztu
einkenna fundarins. A fundinum
kom saman fólk úr flestum is-
lenzkum flokkum, menn og konur
úr ólikum starfstéttum. Samt
varð ég ekki var, sagði Páll, viö
neina meiriháttar innbyröis tor-
tryggni eða miskliö. bað er stað-
reynd að innan samvinnuhreyf-
ingarinnar geta verið mismun-
andi hagsmunahópar. Neytend-
ur lita ekki alltaf á málin sömu
augum og bændur eöa aðrir fram-
leiðendur. Starfsmenn kaupfé-
lags, iðnaðarmenn eða verzlunar-
menn meta félag sitt á annan hátt
og gera til þess aðrar kröfur en
viðskiptamenn úr sveitum. A
aöalfundi Sambandsins kom þessi
skipting þó ekki fram. bessi
heildarsamtök okkar samvinnu-
manna eru annað hvort svona
samstæð i eðli sinu eöa fundar-
menn þetta ákveðnir i þvi að láta
ekki dægurþrasið sveigja heildar-
stefnuna af réttri leið.
Eyjólfur Eysteinsson sagöi.
það hafa vakið athygli sina, hve
rikan hlut fulltrúar neytenda
kaupfélaga þéttbýlisins hefðu átt
i störfum fundarins. Greinilega
hefði komið fram, að mikil gróska
hefur undanfariö verið i þessum
kaupfélögum. Samvinnustefnan
væri i mikilli sókn á þessu svæði,
sem á undanförnum áratugum
hefði verið tiltölulega veikur
hlekkur i keðju samvinnuhreyf-
ingarinnar. A siöustu árum virtist
sem blaðinu hefði verið snúið við.
Sú félagsmannaaukning sem
varð i samvinnuhreyfingunni á sl.
ári, var nær öll hjá tveimur
kaupfélögum, Kaupfélagi
Reykjavikur og nágrennis og
Kaupfélagi Suðurnesja. Hjá
KRON fjölgar úr 8.800 félags-
mönnum i 11.405 og hjá okkur á
Suöurnesjum fjölgar úr 1.327 i
1.881 félagsmann.
Ólafur Ragnar Grimsson fagn-
aði hinum fjörugu umræðum,
sem urðu á aðalfundinum um
fjölmörg atriði varðandi rekstur
og uppbyggingu samvinnuhreyf-
ingarinnar. 1 skýrslum forstjóra
og formanns sambandsstjórnar
hefði greinilega komið fram, hve
rikur þáttur samvinnuhreyfingin
er i allri þjóðfélagsuppbygging-
unni. Hins vegar hefðu á siðasta
ári steðjað að hreyfingunni ýmis .
rekstrarleg vandamál, sem nauð-
synlegt væri að leysa, ef heilbrigt
samvinnustarf ætti að vera
alþýðu til sjávar og sveita hag-
kvæmt á komandi árum. Komið
hefði fram, að stjórnvöld þyrftu
að ýmsu leytiað sýna samvinnu-
starfinu meiri skilning.
Tap mó ekki
vera áfram
Páll Lýðsson sagði, að þótt tap
heföi verið á rekstri Sambandsins
s.l. a’r, þá virtist það ekki vera
alvarlegur hlutur þegar þess væri
gætt, að það ætti höfuðstól marg-
faldan á við tapið og hefur komið
út með hagstæðan rekstur næstu
árin á undan og afskrifar helm-
ingi hærri fjárhæðir en tapið
nemur. Svona má þó ekki ganga
áfram. Sambandiö hefur i engan
náðarfaðm að flýja. Athyglisvert
er einnig, að þeim fjölgar nú óð-
um kaupfélögunum, sem gerð eru
upp með tapi. bað eru ekki stóru
kaupfélögin með mikla veltu
gegnum mjólkursamlög eða kjöt-
sölu. Mér er sagt að verst séu á
vegi stödd ýmis'. smærri kaupfé-
lög við sjávarsiðuna. bað eru
álagningarreglurnar, sem menn
verða „gð athuga, hversu mikið
„prinsipmál sem ströng verðgæzla
er á okkar vinstri stjórnar tim-
um, sagði Páll.
Samstarf sam-
vinnuhreyfinga
og verkalýðs-
hreyfingar
Eyjólfur Eysteinsson fagnaði
þvi, hve mikið hefði verið rætt um
samstarf samvinnuhreyfingar og
verkalýðshreyfingar. bessar
tvær systurhreyfingar þyrftu að
tengjast fleiri böndum. Komið
hefði fram, að samvinnuhreyf-
ingin heföi óskað eftir þvi, að ASl
skipaði sérstaka viðræðunefnd
um þessi efni, og ætti það að geta
orðið fljótlega, þar eð á siðasta
ASl þingi hefði verið samþykkt
grundvallaryfirlýsing um nauð-
syn á samstarfi þessara tveggja
fjöldahreyfinga. Aukin tengsl
þessara hreyfinga gætu veriö
margs konar. bar kæmi til greina
bæði samstarf að félagslegum
málefnum, svo sem fræðslustarfi
og auknu atvinnulýðræði, og einn-
ig að samvinnuhreyfingin og
verkalýðshreyfingin stæðu sam-
an að ýmsum framkvæmdum,
sem fjármagnaðar væru af þeim
báðum. 1 sameiningu hefðu sam-
vinnuhreyfingin og verkalýðs-
hreyfingin yfir mjög miklu fjár-
magni að ráða. Varðandi fræðslu-
starfið og félagsmálin, þá hefði
verið samþykkt tillaga um að
ræða þau mál sérstaklega á næsta
aðalfundi, og þyrfti i þvi sam-
bandi að hafa mjög i huga sam-
starf samvinnuhreyfingar og
verkalýðshreyfingar á þessu
sviði.
Samvinnu-
hreyfingin og
byggðamdlin
Að lokum spurðu fréttamenn
SUF-siðunnar þá Ólaf Ragnar
Grimsson og Pál Lýðsson um þá
byggðamálatillögu, sem þeir
fluttu og samþykkt var á fundin-
um.
Ólafur Ragnar Grimsson
minnti á-, að samvinnuhreyfingin
væri viða um land hornsteinn at-
vinnulifsins i heilum byggðarlög-
um. Hlutur hennar i uppbyggingu
landsbyggðarinnar hefði á
undanförnum áratugum verið
mjög mikill. Um þessar mundir
væri verið að gera áætlanir um
framtiðaruppbyggingu atvinnu-
lifs i hinum ýmsu landshlutum. t
þessari áætlanagerð yröi að taka
tillit til hlutverk samvinnuhreyf-
ingarinnar. bess vegna væri
nauðsynlegt að hreyfingin sjálf
setti fram skýra greinargerð um
það, hvaða meginsvið i fram-
tiðaruppbyggingu atvinnulifsins
hún hygðist einkum helga
samvinnustarfinu. 1 þvi sam-
bandi mætti minna á léttaiðnað af
ýmsu tagi, sem ætti eftir að verða
mikill þáttur i atvinnuuppbygg-
ingu landsbyggðar og samvinnu-
hreyfingin þyrfti að láta meira til
sin taka. Til að fá fram umræðu
og athuganir á þessum málum
hefði tillaga þeirra félaga verið
flutt.
Páll Lýðsson sagði, að sér hefði
þótt vænt um að sambandsfund-
urinn hefði samþykkt þessa til-
lögu. 1 henni hefði verið bent á, að
samvinnuhreyfingin þyrfti að
koma inn i það skipulag sem nú
er rætt um að koma á i öllum
kjördæmum landsins. Til að taka
einfalt dæmi um gildi samvinnu-
hreyfingarinnar má skoða siðustu
atvinnuleysisár. bá var hver ein-
asti kaupstaður i vanda með at-
vinnumálin en á sama tima
þurftu bændur og aðrir sam-
vinnuframleiðendur ekki að
hugsa um þau mál i sinum sveit-
arfélögum, þvi að samvinnu-
hreyfingin hafði byggt það öflugt
kerfi upp, að bændur þurftu ekki
að láta sveitarfélög hugsa fyrir
sig i atvinnumálum. betta dæmi
sýnir glögglega mikilvægi sam-
vinnuhreyfingarinnar i atvinnu-
málum landsbyggðarinnar. 1 hin-
um ýmsu skipulagsáætlunum
landshlutanna verður að taka til-
lit til möguleika samvinnuhreyf-
ingarinnar til nýrra verkefna.
begar rætt er um byggðastefnuna
verður að áætla samvinnuhrevf-
ingunni verkefni.
Umsjón og ábyrgð: Samband ungra framsóknarmanna
Á AÐALFUNDINUM var samþykkt tillaga um að lögð skuli fyrir næsta
aðalfund greinargerð um þátt samvinnuhreyfingarinnar i framtiðarupp-
byggingu landsbyggðarinnar, bæði i þeim atvinnugreinum, sem samvinnu-
hreyfingin hefur hingað til helgað krafta sina, og i öllum héruðum landsins.
Flutningsmenn þessarar tillögu um þátt samvinnuhreyfingarinnar i byggð-
armálum voru Páll Lýðsson, Ólafur Ilagnar Grimsson og Valur Arnþórsson
Einnig var samþykkt tillaga frá Gunnari Sveinssyni, Ólafi Ragnari Grims-
syni, Vali Arnþórssyni, Ingólfi Ólafssyni og fleirum um að aðalumræðuefni
næsta aðalfundar Sambands islenzkra samvinnufélaga skyldi vera fram-
tiðarstefna i fræðslumálum og félagsstarfi samvinnuhreyfingarinnar.
Stjórn Sambandsins skuli fyrir 1. marz n.k. senda um þessi mál skýrslur til
kaupfélaganna, svo að fundir i deildum kaupfélaganna og aðalfundir þeirra
geti rætt þau itarlega áður en þau koma til meðferðar á aðalfundi Sam-
bandsins.
SUF-siðan ræðir við þrjá fulltrúa á aðalfundi Sambands islenzkra sam-
vinnufélaga, þá Pál Lýðsson, fulltrúa Kaupfélags Árnesinga, Eyjólf
Eysteinsson, fulltrúa Kaupfélags Suðurnesja, og Ólaf Ragnar Grímsson,
lulltrúa KRON.
Páll Lýðsson
Eindregin samstaða
um vöxt og viðgang
samvinnuhreyfingar-
innar.
Ólafur Ragnar Gríms-
son
í áætlunum um upp-
byggingu landshlut-
anna verðuraðtaka til-
lit til hlutverks sam-
vinnuhreyfingarinnar.
Eyjólfur Eysteinsson
Samvinnuhreyf ingin
og verkalýðshreyfingin
þurfa að tengjast fleiri
böndum.