Fréttablaðið - 31.10.2004, Blaðsíða 18

18 31. október 2004 SUNNUDAGUR
N‡jar og nota›ar vinnuvélar
Þ að eru komin átta ár síðanþetta var frumflutt, en þaðvar svo mikið batterí að
það hefur enginn lagt í að setja
það upp aftur,“ segir Haukur.
Verkið er samið fyrir átta
söngvara og sextán manna hljóm-
sveit, sem reyndar er ekki stór
hópur flytjenda en það sem flæk-
ir málið er að óperan var samin
með hliðsjón af stórri skipakví í
Kaupmannahöfn þar sem frum-
flutningur hennar fór fram.
„Skipakvíin er um það bil
hundrað metra löng og hún var
notuð alveg stafna á milli.
Áhorfendur elta leikarana og
söngvarana um þessa kví, og
þetta varð þess vegna allt mjög
flókið. Það þurfti að setja upp
ljósabúnað og hljóðkerfi sem var
sérstaklega sniðið að aðstæðum
þarna. Tónlistin var líka klæð-
skerasaumuð fyrir þennan
stað og í rauninni fyrir þessa
ákveðnu uppsetningu því maður
tók mið af tímanum sem það tók
þegar fólk er að fara hingað og
þangað. Það þurfti að gera ráð
fyrir því öllu í tónlistinni, þannig
að það yrði mikil vinna að búa til
nýja uppsetningu á þessu verki
fyrir nýjan stað.“
Lét drepa syni sína
Hugmyndin að óperunni var
reyndar ekki frá Hauki komin,
heldur frá breska búninga- og
leikmyndahönnuðinum Louise
Beck, sem heillaðist svo af þess-
ari skipakví og fékk þá hugmynd
að setja þar upp sögu sem byggð
yrði á fornum textum.
„Henni fannst passa að segja
dálítið forna sögu á svona hráum
stað.“
Saga Guðrúnar Gjúkadóttur er
fengin úr nokkrum Eddukvæð-
um, en þeim frásögnum ber ekki
alltaf saman. Í útgáfu Hauks er
þeim dembt saman í eina sögu,
sem fékk nafnið Fjórði söngur
Guðrúnar.
Sagan er stórbrotin og hrika-
leg. Guðrún giftist Atla Húnakon-
ungi eftir að fyrri maður hennar,
Sigurður Fáfnisbani, hafði fallið.
Atli lét myrða tvo bræður
Guðrúnar, og í hefndarskyni lét
hún drepa tvo syni sína, sem hún
hafði átt með Atla, og gaf Atla
hjörtu þeirra að snæða.
Nýja óperuhúsið
Óperan var sýnd 24 sinnum og
fékk góða aðsókn sem er óvenju-
legt fyrir nútímaóperu. Skipakví-
in er úti á Holmen, sem var
frekar afskekktur staður í Kaup-
mannahöfn þangað til fyrir fáein-
um misserum.
„Á þessum tíma var þetta
svæði í umsjón danska hersins og
það þurfti að fá einhvern passa
til að fá að fara þarna inn. Núna
er hins vegar búið að byggja upp
þetta svæði.“
Þarna eru gamlar verksmiðjur
sem hafa gengið í endurnýjun líf-
daga með nýju hlutverki. Þarna
hefur risið íbúðarhúsnæði, skólar
og ýmsar byggingar, þar á meðal
nýja óperuhúsið sem danskur
auðjöfur hefur gefið dönsku
þjóðinni.
„Mér finnst það svolítið
skemmtileg tilviljun að þetta
nýja óperuhús Kaupmannahafn-
ar er við hliðina á þessari kví.“
Hætti í dagvinnunni
Segja má að þessi ópera hafi
skipt sköpum í lífi Hauks, því
hann hefur stundað tónsmíðar í
fullu starfi frá því hann samdi
hana.
„Það var þá sem ég hætti í
dagvinnunni. Eftir að ég kom
heim frá námi kenndi maður mik-
ið. Svo reyndi maður smávegis að
minnka það þegar maður sá að
maður gæti dregið fram lífið með
því að sinna tónsmíðum með-
fram. Svo þegar ég fékk þetta
verkefni ákvað ég að taka séns-
inn og hætta alveg. Það hefur
síðan bara gengið vel og ég verið
heppinn að fá alltaf verkefni.
Sjálfsagt hjálpaði mikið hvað
þessi flutningur í Kaupmanna-
höfn vakti mikla athygli.“
Tónlistarverðlaun Norður-
landa eru veitt annað hvert ár, en
Haukur hefur einu sinni áður
verið tilnefndur til þeirra af Ís-
lands hálfu. Hann á samt svolítið
erfitt með að svara því hvaða
þýðingu verðlaun af þessu tagi
hafi fyrir hann.
„Tíminn verður að leiða það í
ljós hvort maður stendur undir
þessu. Auðvitað vonast maður til
þess að þessi ópera verði flutt og
kannski önnur verk líka. Vonandi
vekur þetta líka athygli á ís-
lenskri tónlist yfirhöfuð. En alla
vega er þetta mjög fínn hópur
sem maður er kominn í.“
Flutt í Héðinshúsinu
Fjórði söngur Guðrúnar hefur
einu sinni verið fluttur hér á
landi, en það var eingöngu í tón-
leikaformi. Það var árið 1998
þegar Caput-hópurinn flutti
verkið og í framhaldi af því var
það gefið út á geisladisk. Hingað
voru fengnir sömu söngvarar og
tóku þátt í frumflutningunum úti
í Kaupmannahöfn.
„Þetta var flutt í tónleikaformi
hérna í plötusmiðju Héðinshúss-
ins í Vesturbænum, sem hefur
ekki verið mikið notað fyrir tón-
leika en okkur langaði að hafa
það í aðeins öðruvísi húsnæði.“
Haukur hefur starfað mikið
með Caput-hópnum, sem hefur
flutt eftir hann fjölmörg tónverk.
„Ég var reyndar í útlöndum
þegar þeir byrjuðu og missti af
fyrstu tónleikunum held ég, en
þau hafa spilað mjög margt eftir
mig og ég einhvern tímann spilað
með þeim líka. Ég hef notið góðs
af því og lært mikið af því. Þetta
er fólk sem ég kynntist mikið í
tónlistarskóla og á menntaskóla-
árunum eiginlega, og maður
hefur lært að þekkja hljóðfærin
nokkuð vel í gegnum þetta sam-
starf.“
Verkið flutt annað kvöld
Annað kvöld gefst tækifæri til að
hlusta á valda þætti úr þessari
óperu á tónleikum Caput-hópsins
og kórsins Vox academica í Lista-
safni Íslands. Ingibjörg Guðjóns-
dóttir sópran syngur hlutverk
Guðrúnar, en stjórnandi verður
danska tónskáldið Hans Abra-
hamsen. Á þessum sömu tónleik-
um verða einnig flutt þrjú verk
eftir Abrahamsen.
Tónleikarnir í Listasafninu
eru hluti af tónlistarhátíð á
vegum Caput-hópsins og Vox
academica, sem nefnd er Ný end-
urreisn. Haldnir verða fernir
tónleikar á næstu vikum, en há-
tíðinni lýkur með málþingi um
nýja tónlist og gömul gildi í
henni. ■
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/P
JE
TU
R
HAUKUR TÓMASSON
„Hætti í dagvinnunni“ þegar
hann fékk það verkefni að
semja óperu um hrikalega sögu
Guðrúnar Gjúkadóttur, sem
frumflutt var í Kaupmannahöfn
fyrir átta árum.
Klæðskerasaumað fyrir skipakví
Haukur Tómasson tekur við tónlistarverðlaunum Norðurlandaráðs á
þriðjudaginn. Verðlaunin hlýtur hann fyrir óperuna Fjórða söng Guð-
rúnar, sem var frumflutt úti í Danmörku árið 1996 og gefin út á geisla-
disk tveimur árum síðar. Guðsteinn Bjarnason ræddi við Hauk um verk-
ið og skipakvína sem það var frumflutt í.