Fréttablaðið - 01.11.2004, Blaðsíða 64

28 1. nóvember 2004 MÁNUDAGUR
Haukur Tómasson tónskáld tekur á móti Tónskáldaverðlaun-
um Norðurlandaráðs fyrir Guðrúnarsöngva og af því tilefni
verða CAPUT með hátíðartónleika í Listasafni Íslands í kvöld,
mánudaginn 1. nóvember, klukkan 20.00.
CAPUT hljóðritaði verkið, ásamt norrænum söngvurum árið
1997 fyrir BIS og flytur
það á tónleikunum í
kvöld. Einsöngvari verður
Ingibjörg Guðjónsdóttir
sópran. Á tónleikunum
verða einnig flutt
Märchenbilder,
Winternacht og Píanó-
konsert eftir danska tón-
skáldið Hans Abrahamsen
sem er, eins og Haukur,
einn merkasti fulltrúi nor-
rænnar tónlistar í dag.
Anne Marie Abildskov leik-
ur á píanó og stjórnandi
tónleikanna er Joel Sachs.
Kl. 20.00
Strengjakvartettinn HEKLA verður með tón-
leika í Salnum í kvöld, mánudaginn 1. nóbem-
ber, klukkan 20.00. Kvartettinn skipa þau
Sigrún Eðvaldsdóttir, Greta Guðnadóttir,
Þórunn Ósk Marinósdóttir og Sigurður Bjarki
Gunnarsson, ásamt Mörtu Guðrúnu Halldórs-
dóttur, sópransöngkonu og flytja þau verk
eftir Rautavaara, Hauk Tómasson, Shosta-
kovich, Þórð Magnússon og Jón Nordal.
Tónleikarnir eru framlag Ríkisútvarpsins til
kammertónleikaraðar Evrópusambands út-
varpsstöðva sem nefnist Uppgötvanir, og eru
tónleikarnir sendir til 20 Evrópulanda.
menning@frettabladid.is
Guðrúnarsöngvar hjá CAPUT
Að koma og fara
á sínum setta tíma
Leikrit eru þess eðlis að þau lifa á sviðinu
þann tíma sem sýningin varir. Góð leikrit
skilja einhverja tilfinningu eftir þegar
tjaldið fellur og leikendum hefur verið
klappað lof í lófa. Góð leikrit ganga í end-
urnýjun lífdaga milli nýrra kynslóða leik-
húsáhorfenda vegna þess að þau koma
við okkur og segja okkur eitthvað sem
skiptir máli af þeirri einföldu ástæðu að
þau varða mannlega þætti sem eru sam-
eiginlegir flestum að minnsta kosti. Svið-
setningin á leikritinu Norður eftir Hrafn-
hildi Hagalín fékk aldrei leikritið til að lifna
á sviðinu.
Sýningin var of hæg, of tilgerðarleg, of
húmorslaus, of seig, of fyrirsjáanleg og leik-
ararnir stóðu ekki heils hugar á bak við
hana. Leikmyndin of stór og þunglamaleg,
samt smart án þess þó að styðja leikritið
eða leikarana. Leikritið aukinheldur risti
ekki nógu djúpt. Hver steríótýpan á fætur
annarri vafraði inn í flugstöðina til að halda
í sína hinstu för. Laumuhomminn í skápn-
um, dópsalinn, unga stúlkan í eiturlyfjun-
um, ungi maðurinn sem var ástfanginn af
henni, framhjáhaldararnir, gamla fólkið
sem er orðið svo afskipt, umkomulausi
drengurinn og örvæntingarfulla konan
sem er að missa geðheilsuna. Fjölskrúðugt
persónugallerí en persónurnar ná aldrei til
manns af einhverjum ástæðum. Átökin
fara fram aftast á sviðinu, eins langt í burtu
frá áhorfendum og hægt er að hugsa sér.
Hafi meiningin verið sú að skapa vísvit-
andi einhverja fjarlægð á persónurnar og
fjarlægð á lífið og tilveruna, þá hefur það
tekist. Eða er flugstöðin einhvers konar
allegóría um biðsal dauðans sem enginn
fær umflúið? Flestir eru hvort eð er feigir
í verkinu. Sögurnar eru margar sem verið
er að segja og svo er stokkið fram og aft-
ur í tíma, notast við endurtekningar í texta
og endað svo á byrjuninni. Þekkt stíl-
brögð, en mig vantaði alveg tengslin við
persónurnar sem sögurnar hverfðust um.
Til að undirstrika fjarlægðina kýs höf-
undur að hafa þær nafnlausar. Þær hafa
bara hlutverk eins og ástmaður, elskhugi,
ungi maðurinn, eiginkonan o.s.frv. Sen-
urnar voru þannig útfærðar að um leið og
ein sena byrjaði þá vissi maður hvernig
hún mundi enda þannig að ekkert kom á
óvart, ekkert skilið eftir handa áhorfand-
anum og að leikslokum er maður engu
nær, nema hvað lífið endar á því að
maður deyr og í sumum tilfellum byrjar
lífið þegar einhver annar deyr. Leikstjór-
anum hefur oft tekist miklu betur upp.
Leikararnir reyndu hvað þeir gátu.
Guðrún S. Gísladóttir átti mjög góðan leik
og tókst með makalausu innsæi og hug-
myndaflugi leikarans að skapa eftirminni-
lega persónu úr eiginkonunni. Hún glóði
raunar eins og gimsteinn innan um aðra
sem remdust þó eins og rjúpur við staur
en höfðu fáar sem engar vörður að feta
sig eftir í leið að einhvers konar túlkun
eða persónusköpun. Yngstu leikararnir
voru meira eða minna ráðvilltir á sviðinu
meðan hinir eldri fóru í gegnum sýning-
una á reynslunni. Upplifun mín af verk-
inu: Smámyndir af dauðlegu hversdags-
legu fólki í hversdagslegu amstri sýndar
frá ólíkum sjónarhornum. ■
Frönsk kona á bomsum
LEIKLIST
VALGEIR SKAGFJÖRÐ
Norður eftir Hrafnhildi Hagalín
Þjóðleikhúsið, Stóra sviðið
Leikarar: Baldur Trausti Hreinsson, Björg-
vin Franz Gíslason, Edda Arnljótsdóttir,
Erlingur Gíslason, Guðrún S. Gísladóttir,
Halldóra Björnsdóttir, Ívar Örn Sverrisson,
Margrét Guðmundsóttir, Rafn Kumar
Bonifacius, Sigurður Stefán Flygenring,
Sigurður Skúlason, Valdimar Örn
Flygenring, Vigdís Hrefna Pálsdóttir, Þór-
unn Lárusdóttir, Þröstur Leó Gunnarsson,
Leikmynd: Rebekka A. Ingimundardóttir,
Búningar: Filippía I. Elísdóttir, Lýsing:
Páll Ragnarsson, Hljóðmynd: Jón Hallur
Stefánsson, Leikstjóri: Viðar Eggertsson
!
Nú fer fram rannsókn á börnum 3-12 mánaða gömlum, sem eru með barna-
exem. Þessi rannsókn er á vegum nokkra húðlækna, Húðlæknastöðinni,
Smáratorgi 1 í Kópavogi og nokkra barnalækna í Domus Medica. Rann-
sóknin hefur verið samþykkt af Vísindasiðanefnd og Lyfjastofnun.
Við leitum því að börnum á aldrinum 3-12 mánaða sem þjást af barnaexemi
til þess að taka þátt í rannsókninni.
Tilgangur rannsóknarinnar er að meta öryggi og þol meðferðar gegn barna-
exemi til langs tíma. Um er að ræða mat á hefðbundinni lyfjameðferð sem
er borin saman við nýja lyfjameðferð. Lyf verða eingöngu gefin ef einkenni
gefa tilefni til og eingöngu notuð lyf sem eru þegar viðurkennd og eru á
markaði hérlendis, því er ekki um tilraunameðferð að ræða.
Ef barnið uppfyllir þátttökuskilyrði verður fylgst vandlega með þróun sjúk-
dómsins í fimm ár af húð- eða barnalækni. Allur kostnaður vegna raka-
krema, lyfja og læknisheimsókna er sjúklingnum að kostnaðarlausu, en er
ekki greitt fyrir þátttöku að öðru leiti. Húð- eða barnalæknirinn munu veita
nánari upplýsingar um rannsóknina.
Ábyrgðarmaður rannsóknarinnar er Bárður Sigurgeirsson húðsjúkdóma-
læknir, Húðlæknastöðinni, Smáratorgi 1, sími 5204444. Bakhjarl rann-
sóknarinnar er Novartis lyfjafyrirtækið.
Hefur þú áhuga?
eða sendu tölvupóst á netfangið
rannsoknir@hudlaeknastodin.is
Athugið. Þú getur haft samband eingöngu til
að fá frekari upplýsingar um rannsóknina og
felur það alls ekki í sér skuldbindingu um
þátttöku.

Hafðu samband við
hjúkrunarfræðing í síma
5204413
Er barnið þitt með barnaexem ?
Hjá Bjarti er komin út bókin Trufl-anir í Vetrarbrautinni eftir Ósk-
ar Árna Óskarsson. Maður vaknar af
vondum draumi við að kona frá Sál-
arrannsóknarfélaginu vill komast
upp í til hans.
Eldri hjón
standa uppi á
Arnarhól þegar
múrsteinn fell-
ur af himnum
ofan. Lágvær
tónlist frá
Nepal berst út
úr póstkassa
handan við
götuna. Ástrík-
ur fjölskyldu-
faðir á heima í
næsta húsi við
sjálfan sig og veit því aldrei út úr
hvoru húsinu hann kemur á morgn-
ana. Truflanir í Vetrarbrautinni er safn
smáprósa sem lýsa ævintýralegum
atburðum úr hversdagslífinu, atburð-
um þar sem tilviljanir, mannleg sam-
skipti, jafnvel náttúrulögmálin sjálf
koma raunveruleikanum í opna
skjöldu. Svo virðist sem heimskringl-
an sé komin út á ystu nöf.
Hjá Bjarti er komið út smásagna-safnið Níu þjófalyklar eftir Her-
mann Stefánsson. Í þessu óvenju-
lega og frumlega smásagnasafni spyr
Hermann Stefánsson sígildra spurn-
inga um tengsl skáldskaparins við
veruleikann, varpar skemmtilegu
ljósi á samskipti kynjanna, og tekst á
við íslensk samtímaskáld á borð við
Davíð Oddsson, Ólaf Jóhann Ólafs-
son og Einar Kárason. Útkoman er
verk sem
H e l e n a
fagra, eigin-
kona sögu-
manns in s ,
getur með
engu móti
sætt sig við.
N í u
þjófa lyk lar
eru frum-
raun höf-
undar á
skáldsagna-
s v i ð i n u .
Hann hefur
áður sent frá sér bókina Sjónhverf-
ingar sem kom út í bókaflokki Bjarts
- Svarta línan.
NÝJAR BÆKUR
Höfundur Héra Hérasonar
mætir áhorfendum sínum.
„Ég býst við að efni verksins sé
nokkuð fjarri þeim veruleika sem
þið þekkið hér á Íslandi,“ sagði
Coline Serreau, höfundur leikrits-
ins Héra Hérasonar sem sýnt er í
Borgarleikhúsinu þessa dagana, í
umræðum sem áttu sér stað eftir
sýningu á verkinu á laugardags-
kvöldið. „Meginþema verksins
eru fátækt og hryðjuverk,“ sagði
Coline, „sem þið þekkið fremur af
fréttum en af eigin reynslu hér -
en segja má að eigi ekki síður er-
indi í dag en þegar ég skrifaði
verkið fyrir tuttugu og fimm
árum. Það ber að hafa í huga að
rætur þeirra hryðjuverka sem
eiga sér stað í dag voru til staðar
á þeim tíma.“
Coline hefur séð ótal útgáfur af
þess verki sínu úti um allar Evr-
óputrissur og sagðist ánægð með ís-
lensku uppfærsluna. Annars virtist
hún fremur áhugalaus - og „kanns-
ki“ eðlilegt. Hver verður ekki leið-
ur á því að tuða aftur og aftur um
verk sem hann skrifaði fyrir tutt-
ugu og fimm árum. Hún bara sat
þarna, í úlpunni, með köflóttan tref-
il vafinn um hálsinn og á bomsum,
eins og kona utan af landi sem hafði
þurft að moka sig yfir heiðar, hárið
úfið eins og um það hefðu leikið
miklir vindar og þegar henni var
þakkað fyrir að sýna sig á Íslandi,
sagði hún: „Mér var boðið. Það var
borgað fyrir mig.“
Spurning frá áhugasömum að-
dáendum um femíniska nálgun
verksins.“
Svar frá höfundi: „Hnuh... ef
þetta er feminískt verk, eru þá
önnur verk karlleg?“
Staðan orðin svo pínleg um
tíma að engum datt neitt betra í
hug en að spyrja „How do you like
Iceland?“ Hún hafði svosum ekki
séð neitt af því nema Borgarleik-
húsið en líkaði það sem hún hafði
séð og um stund kom leikstjóri
verksins, Stefán Jónsson henni til
hjálpar með þá sýn sem hann
hafði á verkið.
„Já,“ sagði frúin á bomsunum.
„þetta er löngu hætt að vera mitt
verk. Ég skrifaði það bara og sá
leikhópur sem sýnir það hverju
sinni gerir það að sínu, leikstjór-
inn tekur það vegna þess að það er
eitthvað sem hann vill segja með
því.“ Almennt voru svörin ósköp
út úr. Leikstjórinn kom þá til
bjargar.
Þar kom þó að prófessor úr Há-
skóla Íslands mannaði sig upp í
það, einn manna, að segja henni
að hún hefði ekki svarað spurn-
ingunni um femínismann og þá
kom svar: „Við búum í sjúkum
heimi, en hann er hvorki sjúkur af
efnahagslegum né pólitískum
ástæðum, heldur vegna þess að
við búum við karlveldi. Þetta karl-
veldi dugði lengi vel en gerir það
ekki lengur.“
Önnur spurning: Heiti verks-
ins, virðist fæla fólk frá, datt þér
aldrei neitt annað heiti í hug?
Svar: „Það fældi líka frá í
Frakklandi, en nei, annað heiti
kom ekki til. Ég skrifa ekki leikrit
til þess að falla inn í hið borgara-
lega leikhús.“
Sjálfsagt er hún farin aftur
heim til sín, konan á bomsunum,
sem var greinilega búin að ákveða
hver við værum hér á Íslandi áður
en hún kom - og með þá vissu,
komst hún hjá því að kynnast okk-
ur og er sjálfsagt engu nær eftir
þessa fríreisu. Jú, um eitt vissi
hún, ECCO-skó. Það var eins og
konan vaknaði af dvala við að
minnast á þá og fólkið sem hafði
verið að klappa fyrir henni og
leikritinu hennar fékk að vita að
hún ætlaði að kaupa eitt par af
slíkum handa syni sínum.
sussa@frettabladid.is
COLINE SERREAUMeginþema verksins eru fátækt og hryðjuverk.
ANNE MARIE ABILDSKOV HANS ABRAHAMSEN OG JOEL SACHS