Fréttablaðið - 27.08.2004, Blaðsíða 44

27. ágúst 2004 FÖSTUDAGUR
FRUMSÝNDAR UM HELGINA
(DÓMAR Í ERLENDUM MIÐLUM)
„How could I forget about you? You're the only person I know.“
-Jason Bourne komst að því í The Bourne Identity að það er ekki mikið mál
að verða ástfanginn og kynnast ógleymanlegri stúlku þegar maður man
ekki nokkurn skapaðan hlut.
Morgan Spurlock er staddur á
landinu til að kynna heimildar-
mynd sína, Super Size Me, sem
frumsýnd var í Háskólabíói í gær.
Í heilan mánuð nærðist leikstjór-
inn eingöngu á fæði frá McDon-
ald’s og þegar afleiðingarnar bár-
ust heiminum fyrir sjónir í mynd-
inni var heldur betur hrist upp í
hamborgaraveldinu óbifandi.
Burt með leikföng og trúða
Viðbrögðin leyndu sér ekki, mat-
seðill McDonald’s tók stakka-
skiptum eftir að Super Size Me
var frumsýnd í Bandaríkjunum
og nú dynur á auglýsingaherferð
fyrir hollari rétti keðjunnar í
hverri borg sem Morgan Spurlock
drepur niður fæti. Sjálfur er hann
í skýjunum með látalætin og bein-
ir nú spjótum sínum að íslenskum
markaði. Hann skorar á McDon-
ald’s að hætta að hæna börn að sér
með siðlausum auglýsingabrell-
um, leikföngum og trúðum.
„Ég vona að sem flestir sjái
myndina því boðskapurinn er mik-
ilvægur fyrir Evrópuþjóðir sem sí-
fellt verða fyrir meiri áhrifum frá
Bandaríkjunum, meðal annars í
neysluvenjum og mataræði. Amer-
ískir lifnaðarhættir hafa breiðst út
um allan heim og ég tel nauðsynlegt
að gera allt sem í mínu valdi stend-
ur til að sporna við þeirri þróun.
Vekja fólk til umhugsunar og varpa
ljósi á hin tvíræðu skilaboð sem
forsvarsmenn McDonald’s senda út
til viðskiptavina sinna. Á sama tíma
og þeir segjast elska alla eyða þeir
milljörðum í markaðssetningu til
að lokka börnin til sín og stofna
heilsu þeirra í hættu.“
Varist bandaríska fituvítið
Spurlock hvetur Íslendinga til að
líta á ástandið í Bandaríkjunum
sem víti til varnaðar og grípa í
taumana áður en þjóðin þarf að
glíma við lifrarskemmdir, sykur-
sýki, hjartasjúkdóma og aðrar af-
leiðingar skyndibitavæðingarinnar.
„Það er ótrúlegt að okkur hafi
tekist að búa til kvikmynd sem fær
risa á borð við McDonald’s til að
skjálfa á beinunum og endurskoða
starfsemi sína. Að mörgu leyti hef
ég náð markmiði mínu en það má
alltaf gera betur. McDonald’s er
brilljant markaðssett, ekkert fyrir-
tæki er snjallara í áróðri. Viðbrögð
þess við myndinni voru að bæta
salati og örlítið hollari réttum við
matseðilinn en sá matur er samt
óhollur. Salat með djúpsteiktum
kjúklingi, dressingu og sykri ...
Þetta er ekkert næringarríkur mat-
ur! Svo segja þeir að það hafi stað-
ið til í langan tíma að breyta mat-
seðlinum en mér finnst tímasetn-
ingin óhjákvæmilega benda til þess
að þeir óttist minni viðskipti í kjöl-
far myndarinnar.
Heimsótti McDonald’s á Íslandi
Við fórum til dæmis á íslenskan
McDonald’s í gær og báðum þá um
upplýsingabækling um næringar-
innihald matarins og eftir langan
tíma kom maður með snepil sem
geymdur var inni í skáp einhvers
staðar á bak við. Hann sagði mér
að reyndar vantaði upplýsingar
um allan holla matinn í bækling-
inn. Áhugavert, því ef það er rétt
að McDonald’s hafi lengi ætlað sér
að koma fituminni réttum í sölu
væru upplýsingar um næringar-
innihald þeirra að sjálfsögðu í ný-
legum bæklingi um matseðilinn.
Mér finnst líka fyndið að
McDonald’s hefur auglýst heilsu-
rétti sína grimmt í öllum fjölmiðl-
um á þeim stöðum þar sem ég hef
verið að kynna myndina mína.
Alls staðar þar sem ég kem eru
birtar heilsíður með auglýsingum
fyrir salötin og allan „holla“
matinn. Hvílík tilviljun að slíkt
sjáist á nákvæmlega sama tíma og
frumsýning myndarinnar. Ég lofa
því að hið sama mun gerast hér á
Íslandi, ef ekki á morgun þá bráð-
lega.
Krókur á móti bragði
Annað mjög sniðugt bragð sem
talsmenn McDonald’s beita er að
koma fram í fjölmiðlum og fjalla
um hvað myndin sé vel gerð og
skemmtileg. Þeir passa sig á að
vera fyndnir og hressir og viður-
kenna að hún dragi ekki upp sér-
lega góða mynd af fyrirtækinu. En
sér til varnar segja þeir myndina
þó óraunhæfa því ég borðaði svo
mikið af kalóríum en hreyfði mig
sama og ekkert, sem er alrangt. Ég
minnkaði hreyfinguna til muna en
hreyfði mig samt tvöfalt meira á
þessum þrjátíu dögum sem tilraun-
in stóð yfir en hinn almenni borg-
ari. Ég tók fullkomlega meðvitaða
ákvörðun um að hreyfa mig ekki
meira en meðal Ameríkani gerir
daglega. Aldrei þrættu talsmenn
McDonald’s fyrir hin beinu tengsl
milli fitu- og sykurmikils matar og
lífshættulegra sjúkdóma eða
hversu skaðlegur Big Mac í raun er
fyrir mannslíkamann. Þeir vita það
vel sjálfir en viðskiptavinirnir eiga
rétt á að fá að heyra það líka.“
Heimsækir skóla
Einmitt það hefur Morgan Spur-
lock hugsað sér að koma fólki í
skilning um. Á næstu mánuðum
ferðast hann um heiminn og sýnir
mynd sína í grunnskólum og
menntaskólum svo börn og ung-
lingar fái þá fræðslu sem hann
telur McDonald’s hafa sniðgengið
að veita þeim.
„Ef þú gefur 46 milljón manns
að borða á hverjum degi, 200-
faldan fjölda Íslendinga, berðu þá
ekki ábyrgð á að upplýsa fólkið
um skaðsemi matarins?“
thorat@frettabladid.is
MORGAN SPURLOCK Heimildarmynd leikstjórans var frumsýnd í Háskólabíói í gær.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
Látið börnin í friði
The Bourne Supremacy
Internet Movie Database 7.4 /10
Rottentomatoes.com 79% = Fersk
Metacritic.com 71 /100
Entertainment Weekly A
Los Angeles Times 3 1/2 stjarna (af 5)
Thunderbirds
Internet Movie Database 4.5 /10
Rottentomatoes.com 20% = Rotin
Metacritic.com 33 /100
Entertainment Weekly C+
Los Angeles Times 2 stjörnur (af fimm)
44-45 (36-37) Bioefni 26.8.2004 18:38 Page 2