Tíminn - 16.09.1973, Qupperneq 12

12
TÍMINN
Sunnudagur 16. september 1973
Tilræftift i Pctit Clamart, eins og þaö er sýnt i kvikmyndinni „Dagur Sjakalans”.
Aquians um réttlætingu harö-
stjóradráps sé skrltla”, — segir
hann. — „Ég hef einfaldlega þá
skoöun, að þegar maður er fyrir
þér, þá drepur þú hann. Ég hef
engar áhyggjur af að útrýma sér-
lega hættulegum manni. Að drepa
Pompidou eða einhvern banda-
risku forsetanna hefur engan til-
gang, einberjir aðrir kæmu ein-
faldlega I þeirra stað. En de
Gaulle fól i sér stefnu, enginn gat
komiö i hans stað. Ef hann væri
drepinn þá var stefnu hans ut-
rýmt um leið, og Alsir bjargað”.
„Við vorum komnir á þaö stig,
að dráp de Gaulles var einungis
fyrsta skrefið. Við hefðum þvi
næst gert stjórnarbyltingu. Við
höfðum þegar valið ráðherrana i
nýju rikisstjórnina. Herinn var
með okkur. Við vorum reiðubúnir
til að handtaka helztu samstarfs-
menn de Gaulles, ná á okkar vald
helztu stjórnarráðsbyggingum og
útvarps- og sjónvarpsstöðvunum,
og taka þannig yfir stjórn .lands-
ins.”
De la Tocnaye fór i felur og
varð félagi i OAS-sellu i Alslr.
Eitt fyrsta verk hans var að
skrifa de Gaulle bréf, þar sem
hann tilkynnti þá ákvörðun slna,
að drepa forsetann. Honum var
siðar tjáð, að forsetinn hefði feng-
iö bréfið.
De la Tocnaye varð fyrir von-
brigðum með OAS-félaga sina.
Þeir virtust aðallega vera annars
flokks afbrotamenn, óforbetran-
legir samsærismenn og svallarar,
sem höfðu mestan áhug á að
monta sig af sigrum sinum i
viðureign við barstúlkur nætur-
klúbbanna. Hann var einnig and-
vigur þeirri hryðjuvérkastarf-
semi OAS, sem fólst fyrst og
fremst i plastsprengjum, sem
einkum urðu saklausum
Múhammeðstrúarmönnum að
bana. Hann lagði áherzlu á, að
„ráðast yrði gegn toppmannin-
um”.
Leynileg starfsemi
hans stöðvaðist um tima i júni
1961, þegar keppninautar hans
innan OAS tilkynntu lögreglunni
um aöseturstað hans. Hann var
handtekinn og fluttur i Santé
fangelsið i Paris. Ekki var til þess
vitað, að nokkur hefði flúið úr
Santé-fangelsinu. Auk þess var
hann ekki sakaður um alvarlegri
glæp en „óvenjulega fráveru” úr
hernum. De la Tocnaye átti þvi
einungis von á vægum dómi. En
hugsanaháttur hans var of mikið
I stil við Rauðu akurliljuna.
Einungis skyldmenni gátu
fengið fast heimsóknarkort hjá
Santé-fangelsisy firvöldunum.
Litil skrifstofa var hægra megin
við aðalhlið fangelsisins, og þar
skildu gestir eftir nafnskirteini
sin og fengu heimsóknarkortið
ástimplað. I fangelsisgangi nr. 6,
þar sem de la Tocnaye og aðrir
pólitlskir fangar biðu réttarhald-
anna, var varðmaður, sem tók við
heimsóknarkortunum og skilaöi
þeim aftur til gestanna,er heim-
sókn þeirra i einhvern klefanna
var lokið.
Það var rannsóknardómarinn,
sem gaf út heimsóknarkortin.
Ung vinkona de la Tocnaye fór til
hans og bað hann um tvö heim-
sóknarkort fyrir skyldmenni
hans, sem væru orðin það gömul,
að þau ættu erfitt með að koma
sjálf að sækja um kortin. Siðan
voru fölsuð nafnskirteini með
sömu nöfnum og voru á þessum
tveimur heimsóknarkortum.
31. janúar 1962 kom „frændi”
de la Tocnaye i heimsókn til hans.
Heimsóknartiminn var frá 2-5
siðdegis, og fengu gestirnir að
vera einir i klefa með föngunum.
„Frændinn” afhenti nafnskir-
teini sitt við aðalhliðið, og afhenti
siðan varömanninum við gang nr.
6 heimsóknarkortið. Undir
frakkanum hafði hann bæði
föröunarkassa og par af skóm.
Eftir nokkur strik með augna-
litnum, falskt yfirvaraskegg,
nýja skó og hatt og sólgleraugu
„frændans” var de la Tocnaye
eins og nýr maður. Þegar varð-
maðurinn kom til að opna klefann
kl. hálf fimm var de la Tocnaye
með hitt heimsóknarkortið i
vasanum. Hann sat viö borð og
snéri baki i klefadyrnar og þótt-
ist vera að skrifa eitthvaö til að
þurfa ekki að snúa sér að fanga-
verðinum. „Þetta er heimilis-
fangið sem þú baðst um” sagði
hann og rétti blað til „frændans”
sem fór út og niður stiga til að ná I
heimsóknarkortiö sitt. Hann
skildi klefadyrnar eftir opnar.
De la Tocnaye faldi sig i skoti
viö stigann þar til varðmaðurinn
uppi á ganginum hafði öðru að
sinna, þá smaug hann framhjá
honum og hélt niður stigann, þar
sem hann hitti annan varðmann.
„Ert þú gestur”, spurði varð-
maðurinn. — „Já, ég er frændi de
la Tocnaye liðsforingja”, sagði
hann og sýndi heimsóknarkortið.
Þannig komst hann út úr gangi 6 á
undan „frænda” sinum, sem var
enn að ná i sitt heimsóknarkort.
Þeir þurftu að fara fram hjá
fimm öðrum varðmönnum áöur
en þeir kæmu út I garðinn. De la
Tocnaye gekk hægt til að gefa
„frænda” sinum tima til að ná
sér. Hann var kominn út i garð-
inn, óviss um hvert skyldi halda,
þegar „frændinn” kom hlaupandi
til hans og sagði: „Hafðu engar
áhyggjur, vinur, ég skal ná i
nafnskirteinið þitt”. Hann hvarf
inn I litlu skrifstofuna, og kom út
aftur með falsaða nafnskirteinið,
sem hann hafði haft með sér. Þeir
komust fram hjá siðasta varð-
manninum, við aðalhliðiö, án
erfiðleika. De la Tocnaye spurði
hann hvað klukkunni liði, tók i
hendi „frænda” sins i kveðju-
skyni og gekk á brott.
Fáeinum dögum síðar fékk
fangelsisstjórinn bréf, stimplað I
London, þar sem De la Tocnaye
sagði, að „þar sem læknirinn ráö-
lagði mér að skipta um andrúms-
loft, tók ég fyrsta tækifæri, sem
gafst til þess”. Vegna flóttans var
hætt að leyfa gestum i Santé
fangelsinu að heimsækja fanga i
klefa þeirra.
De la Tocnaye var hins vegar
ekki i London, heldur i ibúð
skammt frá Santé. Þar skipulagði
hann tilræðið við de Gaulle ásamt
öðrum herforingja, sem hann
hafði hitt innan OAS-Bastien-
Thiry, sem sagði honum er þeir
hittust fyrst: „Ég held að við sé-
um báðir jafn ákveðnir i að binda
endi á það ógagn, sem de Gaulle
veldur”.
Bastien-Thiry hafði aldrei tekið
þátt i hernaðaraðgerðum. Hann
var að visu i tvö ár I Alsir, en
starfaði á eldflaugamiöstöð.
Þeir tveir fóru að hittast reglu-
lega til þess að ræða um fram-
kvæmdaatriði við tilræöið gegn
de Gaulle. De la Tocnaye var
andvigur þvi að nota sprengjur.
„Það er visindalegt”, — sagði
hann, — „það er klókt, en eitthvað
vill oft koma fyrir á siðustu
stundu”. Hann var lika andvigur
þvi, að senda einn tilræðismanna
I eins konar sjálfsmorðsför. „Ég
tel, að herforingi eigi að fara fyrir
hermönnum sinum”, — sagði
hann.— „Ég myndi aldrei gefa
skipun, sem fæli i sér að senda
mann út i dauðann”.
Þeir ákváðu, að fyrirsát við þá
leið, sem de Gaulle fór venjulega i
hinum tiðu ferðum sinum milli
Colombey og Elysée væri bezta
leiðin. Bastien-Thiry hafði stuðn-
ingsmenn innan Elysée-hallar,
sem gátu sagt honum hvenær de
Gaulle færi, en ekki hvaða leið
hann færi, þvi það ákvæði forset-
inn fyrst þegar hann væri kominn
af stað. Þess vegna varð að koma
manni fyrir þar sem leiðirnar
tvær mættust, svo hægt væri að
láta þá vita með sem beztum
fyrirvara.
Næsta vandamálið var að finna
menn, vopn, bifreiðar og peninga.
Er komið var fram i mai höfðu
þeir fengið 12 sjálfboðaliða, eink-
um innan OAS. 1 hópnum voru
þrir Ungverjar, sem höfðu barizt
i uppreisninni gegn kommúnist-
um i Búdapest 1956 og sem höfðu
verið sannfærðir um, að morð á
de Gaulle væri liður i baráttunni
gegn heimskommúnismanum.
Athyglisverðasti maðurinn i
hópnum var án efa Georges
Watin, griðarlega stór og ljótur
maður, sem var einn mesti land-
eigandi i Alsir. Hann hafði verið i
hry ðjuverkasam tökum , er
nefndu sig Rauðu hendina og sem
voru alræmd i Alsir fyrir hryðju-
verk gegn Múhammeðstrúar-
mönnum. „Hann safnaði eyrum
þeirra manna, sem hann drap, og
geymdi þau i glerkrukku,” —
sagöi de la Tocnaye. — „Og heit-
asta ósk hans var að geta bætt
eyrum de Gaulles i hópinn”. Það
var skot frá Watin sem braut bak-
rúðuna i bil de Gaulles. Þrátt fyr-
ir sérkennilegt útlit þá var hann
aldrei handtekinn.
Með tilliti til þess mikla stuðn-
ings, er OAS taldi sig hafa innan
hersins, rikisstjórnarinnar og
viöskiptaheimsins, þá virðist
skrítið, hversu erfiðlega þessum
hópi gekk að fá vopn og farartæki.
Það tók mánuði að finna vopna.
Eitt sinn var fjórum sjálfvirkum
vopnum, sem nota átti til
árásarinnar, stolið af andstæðri
OAS-kliku. Fjármagn frá OAS,
sem átti að koma frá Spáni, hvarf
á leiðinni. Bastien-Thiry og de la
Tocnaye eyddu upphæð, sem nam
nokkrum þúsundum bandariskra
dala af eigin fé til að fjármagna
tilræðið. Þeir urðu að stela bif-
reiðum, þvi of dýrt reyndist að
leigja þær.
Upphaflega töldu þeir heppileg
ast, að gera árásina á meöan for-
setabifreiðalestin væri enn i Paris
og færi þar samkvæmt öllum um-
ferðareglum. 1 mai og júni voru
12 sllkar tilraunir gerðarÞærmis-
tókust. Stundum mættu þeir of
seint, en I önnur skipti fóru þeir
öfuga leið.
Þá voru einnig gerðar
árangurslausar tilraunir i Petit
Clamart og i Meudon skóginum. 1
hvert sinn þurfti að safna hópnum
saman, stela fleiri bifreiðum, ná i
vopnin, og biða siðan klukku-
stundum saman eftir réttu merki.
Þegar tilræðið var loks gert 22.
ágúst höfðu 17 „æfingar” farið
fram. Sú tilfinning, að tilræðið
myndi aldrei takast, fór að búa
um sig meðal samsærismann-
anna, og hefur ef til vill átt sinn
þátt i þvi, hvernig fór þegar til-
raunin varð svo loks að raunveru-
leika.
5. Pólitíski
fanginn
1 september 1962, niu mánuðum
eftir flóttann, var de la Tocnaye á
ný kominn i fangelsið i Santé.
Einn þeirra, sem heimsóttu hann,
var þjónn föður hans á ættaróðal-
inu i Niévre, Marcel að nafni.
„Ég hélt að það værir þú, herra
Alain, þegar ég las um þetta i
blöðunum”, — sagði Marcel. —
„Manstu, þegar þú varst litill
drengur, hvernig þú hjólaðir allt-
af á steinveggi?”.
Réttarhöldin hófust 28. janúar
1963 fyrir herdómstól i Vincennes,
og stóð til 4. marz. Flóttamenn-
irnir þrir, þar á meðal Watin,
voru saksóttir in absentia. Sak-
borningarnir 10 kölluðu um 100
vitni, og vikum saman bergmál-
uðu tilfinningarikar yfirlýsingar
vitnanna i réttarsalnum.
De la Tocnaye flutti langa og
heimspekilega greinargerð um
stöðu Frakklands og vestrænnar
menningar, herinn, Alsir, og eigin
skoðanir. Lögfræðingur hans
sagöim.a.: „Það.sem réði úrslit-
um hjá de la Tocnaye, var, að i
Alsir var hann beðinn um að
fremja meinsæri (með þessu átti
hann við, að de la Tocnaye hafði
lofað þvi sem herforingi að halda
Alsir sem frönsku landsvæði).
Hann brást viö eins og sómakær
maður, og það er eini giæpur hans
— úrelt trú á heiðri”.
Bastien-Thiry var hins vegar
mun harðari. Hann réðist harka-
lega á stjórn de Gaulles og rétt-
lætti morð einræðisherra. Hann
taldi, að de Gaulle væri ekki lög-
Viku eftir tilræðið kom de Gaulle til kirkju I heimasveit sinni og lét sem
ekkert hefði gerzt.