Tíminn - 01.02.1974, Side 9

Föstudagur 1. febrúar 1974.
TÍMINN
9
aö tala um jazzsöngkonu, er Cleo
Laine liklega i þeim flokki... Hún
er eiginkona Johnnys, og hann
hefur samið mikið fyrir hana,
svona eins og gengur og gerist i
sllkum tilfellum...
Þetta er þegar orðið heldur
langt spjall hjá okkur Jóni Múla
um jazzistana fjóra, sem heim-
sækja okkur i vor, og verðum við
þvi að láta þetta nægja um Cleo
Laine. Múli er ekki i vafa um það,
að á listahátfðinni verði mikill
fengur að því að heyra i þessum
fjórmenningum, sem eru topp-
menn, öll saman. Og hann bætir
þvi við, að mikill fengur væri að
þvi að fá Pétur östlund I þennan
hóp sem topp-jazztrymbil.
— Pétur hefur nú dvalizt og
starfað i Sviþjóð um nokkurt
skeið og gert geysilukku, segir
Múli. Fyrir nokkru lék hann inn á
hljómplötu, sem varð toppplata I
jazz I Evrópu, og heiminum yfir-
leitt. Þeir, sem skrifað hafa um
hana, hafa komizt svo að orði, að
Pétur væri „Discovery of the
Decade” eða „Uppgötvun ára-
tugsins”.
Hann hefur nú alltaf verið góð-
ur, hann Pétur. Hann hefur haldið
áfram á sömu braut, og þarna I
Sviþjóð hefur hann verið að
„stúdera” jazz og spila með hin-
um og þessum. Siðast I haust var
hann kominn svo langt, að hann
var einn af sárafáum, þeir voru
16 af 200, sem fengu inngöngu I þá
deild tónlistarháskólans i Stokk-
hólmi, sem útskrifar þá beztu.
Þar er hann aðstoðarkennari, og
hefur lika nóg að gera I sjónvarps
og útvarpsþáttum auðvitað, fyrir
utan alls konar spilverk eins og
hann vill. En auk þessa valdi Lars
Gulldin hann til að spila inn á á
plötu með sér og hljómsveit sinni,
en Lars Gullin er fyrsti maðurinn
i heiminum, sem er á rfkislaunum
ráðinn til að spila jazzmúsik.
Þannig eru Sviar, alltaf feti fram-
ar...
Johnny himinlifandi
— og auðvitað
„biggbandið” lika
Við förum nú eilitið, þó ekki
mikið, út i aðra sálma, það sem
eftir er þessa viðtals, og helgum
það að megni til 18 manna hljóm-
sveit eða „biggbandi” Félaga is-
lenskra hljómlistarmanna.
— Það skemmtilega i sam-
bandi við þetta er, að hér er I
gangi, skal ég segja þér, 18
manna hljómsveit, „biggband ,
sem langar til að vera með þessu
fólki, sem við höfum verið að
spjalla um. Og þegar Johnny
Dankworth, sem síðastlíðín 20 ár
hefur gert mest að þvi að skrifa
fyrir slikar hljómsveitir, fréttir af
þessu, þá langar hann auðvitað að
spila með þessum mönnum.
„Biggbandið” langar sem sagt
til að vera með á listahátlðinni, en
að þvi er mér skilst, þá voru þeir
of seint á ferðinni, þannig að þeir
eru ekki teknir gildir, það er
ekki pláss fyrir þá, þvi þaðerbú-
ið að skipuleggja allt. En Vladi-
mir Askenazy fréttir af þessu.
Hann veit náttúrlega strax, hvað
er að gerast, af þvi að hann er
músíkant og heimsmeistari og
„virtúós”, og hann hefur sam-
band við sina m£nn I Pretlapdi til
að láta Johnny Dankworth, —
sem á hvort eð er að koma hing-
að, — vita að hér séu til menn,
sem geti gert þá hluti, sem hann
langar til að gera. Og það verður
til þess, að Johnny fær allar þær
upplýsingar, sem hann þarf um
þessa hljómsveit, hvað hún hefur
gert, hvað hún getur gert,'— m.a.
gegnum John Hawkins, sem var
hér i haust. Johhny er auðvitað
himinlifandi og sendir á undan
sér þá músik, sem hann vill spila,
á nótum til hljómsveitarinnar,
svo hún verði reiðubúin að spila
með honum, er þar að kemur.
Ekki myndi nú skaöa, ef hljóm-
sveitin hefði svo með sér sóló-
pianista, — eins og André Prévin
— og sólókontrabassaleikara, —
eins og Arna Egilsson.Nú er sem
sagt unnið að þvi, að þessir strák-
ar, sem reyna af öllum mætti að
halda „biggbandinu” lifandi i
þetta sinn, spili á'listahátið.. Það
getur orðið þeirra sigur og allir
góðviljaðir menn þykjast nú viss-
ir um, að skipulagið leyfi að
„bigg-bandið” fái að spila þar.
Strákarnir þurfa
vinnufrið og
starfsgrundvöll
-— En það eru ekki allir, sem
lita jazzinn og þá tónlist, sem
stórhljómsveitir spila almennt,
jafnmiklu virðingarauga. Nokkr-
ir strákanna úr „bandinu” komu
saman til að spila kammermúsik
I Menntaskólanum við Hamrahllð
að ég held núna um helgina, og
þeir þurfa þá aðeins að borga
söluskatt af aðgöngumiðum. Ef
sömu strákar ætla aftur á móti að
fara að spila jazz með sama
hætti, þá þurfa þeir að borga bæði
söluskatt og skemmtanaskatt
(23%). Jazzmúsikin er þannig
miklu óæðri en „salon-múslk”.
Það hafa verið gerðar margar
tilraunir til að halda hljómsveit
eins og þessari nýju hjá F.I.H.
gangandi hér á landi, en hún
hefur alltaf fengið að deyja. Það
er geysilegt starf að halda svona
hljómsveit gangandi, — og það
þarf peninga til þess. Og menn
þurfa að fá að vinna i friði.
Svona hljómsveitir, þ.e. „bigg-
bönd” deyja út um allan heim. Til
þess að hljómsveitin geti lifað,
þarf að skapa henni starfsgrund-
völl (eins og sagt er um útgerð-
ina). Hún þarf frið og þau skil-
yröi, að ekki sé verið að niðast á
henni. Ég minni aftur á söguna
um kammermúsikina og jazzinn
hér á undan — sem dæmi.
Strákarnir i þessari hljomsveit
eru menn, sem lifa á þvi að spila.
Þettu eru atvinnumenn, flestir
hverjir. Margir þeirra þurfa þó
að vinna fyrir sér með ýmiss kon-
ar störfum öðrum, en til þess að
halda þessari 18 manna hljóm-
sveit gangandi, gætu stjórnvöld á
Islandi gefið þeim tækifæri, t.d.
núna i sambandi við listahátiðina.
Styrkja þá jafnvel. Umfram allt
skapa þeim viðunandi starfs-
grundvöll, þvi þetta getur lika
komið sér vel seinna.
Frá pólnum á toppinn...
— Norður i Umea i Sviþjóð, sex
hundruð kilómetra fyrir norðan
Stokkhólm, næstum norður undir
pól, hafa strákar komið saman á
undanförnum árum, tvisvar eða
þrisvar i mánuði, i sams konar
hljómsveit og þessari hér. Þeir
höfðu vit á þvi fyrir nokkrum ár-
um að fá sér góðan mann frá
Bandarikjunum, Slide Hampton
til þess að þjálfa sig. Hann lætur
þá spila, kemst að þvi, að þeir
geta þetta og þetta, lætur þá fá
erfiðari hluti, og skrifar sjálfur
fyrir þá o.s.frv.
Fyrir tveim árum fer hann svo
með Umeastrákana á jazzhátið-
ina I Sviss, þar sem þeir fara bara
upp á toppinn. Hver veit nema
okkar menn gætu gert slikt. Ég
tala nú ekki um landkynninguna,
sem af þvi yrði. Lars Lysted, einn
Umea-strákanna, kom hingað og
spilaði með þeim, en siðan skrif-
aöi hann um þá i sænsku pressuna
og Downbeat, þannig að þeir eru I
rauninni orðnir heimsfrægir
menn! Liklega hefur engin is-
lenzk hljómsveit fengið slika
pressu.
Rikisútvarpið gæti t.d. rétt
strákunum hjálparhönd, þvi öðru
eins er nú eytt i ýmsa hluti...
En það sem hefur haldið hljóm-
sveitinni lifandi núna, er samn-
ingurinn við ISl i sambandi við
trimm-dægurlagakeppnina.
Strákarnir hafa sem sagt fengið
tækifæri til að vinna fyrir kaupi
við að spila, og þá aðallega þessi
trimmdægurlög. En þar sem
þetta er 18 manna „biggband”,
þá spila þeir náttúrlega jazz-
múslk, sem þeir hafa lika gaman
af. Það er verið að halda böll úti
um allar trissur, alltaf hreint, af
hálfu ungmennafélaga og ýmissa
annarra félaga. Þau sömu félög
gætu hugsanlega gert samning
við „biggbandið”, þannið að það
færi og spilaði á Patreksfirði i
kvöld og Isafirði á morgun...
„If I Could
Be With You”
— Það sem mér finnst einna
bezt við þetta núna, og gerir útlit-
ið svo gott, er það, að mer er
kunnugt um, að i rikisstjórninni
eru menn, sem hafa mikinn
áhuga á jazzmúsik. Til dæmis var
Einar Agústsson utanrikisráð-
herra siðastliðinn sunnudag með
þáttinn „Dagskrárstjóri i eina
klukkustund” i útvarpinu. Þar
kom fram Louis Armstrong, og
söng kannski fyrir Einar, og
hlustendur yfirleitt, „Blueberry
Hill”. En svo spilaði hann fyrir
Einar, — og mig, — „IF I COULD
BE WITH YOU ONE HOUR TO-
NIGHT”. Þegar utanrikisráð-
Maðurinn sem kann allt I músik,
André Prévin, — og „Rosemary
Polanskys” Mia Farrow. Myndin
var tekin af þeim hjónunum, er
Prévin kom á listahátið 1972.
herra velur slika músik, held ég
nú, að jazzáhugi hans og greind sé
alveg tryggð. Þvi það er mjög
vafasamt, að nokkrir hafi spilað
betur á trompet i heiminum nokk-
urn timann en Lois Armstrong i
„If I could be with you”.
Um Magnús Torfa Ólafsson
menntamálaráðherra er það að
segja, að hann mun alla tið hafa
haft mikinn áhuga og góðan
smekk fyrir jazzmúsik. Þetta
kemur dálitið einkennilega I ljós
núna, held ég, vegna þess að son-
ur hans er með þátt i útvarpinu,
sem heitir „Draumvisur” og þar
er alltaf að koma inn á milli
múslk úr jazzheimi þeirra John
Coltraine og Miles Davis, þeir
koma meira sjálfir þar fram. Þar
held ég að gæti sælla áhrifá frá
menntamálaráðherra Islands.....
Ég þori ekki að sverja
jazzáhuga upp á Lúðvik Jóseps-
son, en það mætti segja mer, að
Magnús Kjartansson væri dálitið
inni i þessulika. Um Ólaf, Björn J
og Halldór E, er mér ekki kunn-
ugt, en þeir gætu þá bara setið
hjá, þegar rikisstjórnin greiðir
atkvæði um 18 manna hljómsveit
F.I.H.
Jazz virðist ekki litinn sama virð-
ingarauga og kammermúsik hér á
landi... Það þarf að skapa strák-
unum starfsgrundvöll, og þeir
þurfa að fá að vinna i friði. „Bigg-
bandið” getur orðið okkar stolt.