Fréttablaðið - 03.12.2004, Síða 60

48 3. desember 2004 FÖSTUDAGUR
EKKI MISSA AF…
Sýningu sem opnar í Hafnar-
borg í dag, á jólagjöfum fyrir
þjóðþekkta Íslendinga sem nem-
endur á lokaári hönnunardeildar
Iðnskólans í Hafnarfirði hafa
hannað og búið til...
Leikritinu Böndin á milli okk-
ar á Litla sviði Þjóðleikhússins.
Sýning í
kvöld og
síðasta sýn-
ing fyrir jól
verður 7.
desember...
Tenórnum og Faðir vor í Iðnó.
Síðustu sýningar fyrir jól um helg-
ina.
Í síðustu viku var slegið aðsóknarmet
hjá Leikfélagi Akureyrar, en aldrei hafa
fleiri sótt sýningar í samkomuhúsinu en
þessa viku. Á níu dögum voru þrettán
sýningar í húsinu og samtals voru gestir
2.540 talsins en uppselt var á nær allar
sýningarnar. Flestir gestanna komu í
leikhúsið til að sjá Ausu og Stólana eftir
Hall og Ionesco en einnig var troðfullt á
tónleika Margrétar Eirar í leikhúsinu.
„Aðsókn það sem af er vetrar er með
miklum ágætum og stefnir í metaðsókn
að leikhúsinu í vetur,“ segir leikhússtjór-
inn, Magnús Geir Þórðarson. „Seld
áskriftarkort hafa aldrei verið fleiri en
núna og kortagestir leikhússins eru á
öllum aldri. Engu að síður hefur það vakið at-
hygli hversu stór hluti þeirra er ungt fólk.“
Magnús segir gesti leikhússins koma alls stað-
ar að af landinu, en þó séu langflestir frá
Akureyri og nágrenni.
Í síðustu viku hófst forsala á söngleikinn Óli-
ver sem frumsýndur verður 28. desember.
Skemmst er frá því að segja að miðarnir rjúka
út og er sala á 15 fyrstu sýningarnar langt
komin
Kl. 20.00 í Hallgrímskirkju:
Hugljúf lög í anda jóla og aðventu með
íslenskri áherslu. Mótettukór Hallgríms-
kirkju, ásamt Ísak Ríkharðssyni drengja-
sópran, Sigurði Flosason saxófónleikara
og Birni Steinari Sólbergssyni orgelleik-
ara. Stjórnandi: Hörður Áskelsson.
menning@frettabladid.is
Aðsóknarmet á Akureyri
Sindri Freysson byggir
skáldsögu sína, Flóttann, á
raunverulegum atburðum
sem gerðust hér á landi á
stríðsárunum
Skáldsagan Flóttinn eftir Sindra
Freysson fjallar um ungan Þjóð-
verja, Thomas Lang, sem lagði á
flótta þegar Bretar hernámu Ísland
vorið 1940 og fór huldu höfði á Ís-
landi í rúmt ár. Hann rétt sleppur
frá Reykjavík áður en Bretar stíga
á land og gengur alla leið vestur á
Ísafjörð, þar sem hann hefur
ástæðu til að vænta sér aðstoðar.
Sagan takmarkast þó ekki við
Thomas Lang, heldur er hún breið
samfélagslýsing og í henni er mikið
persónugallerí. Þar eru Ísfirðingar,
Íslendingar í Reykjavík, Þjóðverjar
í Reykjavík, Bretar í Reykjavík.
Persónurnar eru úr öllum lögum
samfélagsins – og hvorki börn né
fullorðnir fara varhluta af þeim að-
stæðum sem ríkja í landinu. En það
merkilega er að Thomas nýtur
hjálpar þeirra sem meira mega sín í
þjóðfélaginu.
„Ég notfæri mér það að Thomas
fer vestur á firði á þessum flótta
sínum, þar sem hann umgengst
fyrst þessa broddborgara á Ísafirði,
fólkið sem er í efstu lögunum á
þessum tíma, höfðingjaslektið á Ísa-
firði,“ segir Sindri. „En á flóttan-
unm kynnist hann miklu fleiri hlið-
um. Hann kynnist vitavarðahjónun-
um, seinustu bensíndropum búsetu
á Ströndum. Hann spannar mjög
breitt samfélagssvið á sínum flótta
sem endurspeglar einnig samfélag
Íslands á þessum tíma.
Thomas kynnist þessu dæmi-
gerða íslenska hugarfari; stríð er
svo fjarlægt hugtak að þegar maður
kemur og leitar á náðir þínar, þá
finnst þér sjálfsagt að hjálpa hon-
um. Síðan er hann eftirlýstur njósn-
ari - og fólk er farið að stofna sér í
hættu með því að hjálpa honum. Það
færist meiri spenna í samskiptin,
launungin verður meiri og það verð-
ur sífellt erfiðara að tryggja veru
hans á Vestfjörðum. Netið þrengist
hægt og rólega utan um hann.“
Flóttinn byggir á raunverulegum
atburðum og Sindri leitaði víða
heimilda. „Sagan kom þannig til
mín að ég var fyrir vestan sem
blaðamaður í desember 1994 þar
sem ég var að skrifa um snjóflóð.
Ég rakst á sumarbústað sem snjó-
flóðið hafði þeytt út á Súgandafjörð.
Ég fór að spyrjast fyrir um bústað-
inn sem lá þarna og í ljós kom að
aldrei hafði fallið á hann flóð í þá
áratugi sem hann hafði staðið þarna
– og mér var sagt að þarna hefði
þýskur flóttamaður verið hýstur á
styrjaldarárunum.
Ég komst að því að sá sem var
hýstur með honum í þessum bústað
var á lífi. Ég tók viðtal við hann og
fékk að vita að fleiri sem tengdust
honum voru á lífi. Ég tók fleiri við-
töl og síðan hlóð þetta utan á sig,
stig af sigi. Ég fór í skjalasöfn, leit-
aði eftir gögnum í Bretlandi og
Þýskalandi, fór í dómabækur og
samtímaheimildir. Smám saman
fékk ég skýrari mynd af hinum
raunverulegu atburðum. Að lokum
var ég kominn með alla söguna – en
vantaði manninn sjálfan, sem hét
reyndar August Lehrmann. Sumar-
ið 2000 tók ég til þess bragðs að aug-
lýsa eftir honum í stærsta frétta-
blaðinu í Düsseldorf. Tveir menn
höfðu samband við mig. Annar var
þýskur rannsóknarlögreglumaður á
eftirlaunum. Sá maður bauðst til að
veita mér aðstoð án nokkurrar umb-
unar. Hann hafði einfaldlega áhuga
á þessu tímabili og vildi hjálpa mér.
Hann skráði niður alla með nafn-
inu Lehrmann, sem voru einhverjir
tugir, og byrjaði svo að hringja í þá.
Hann náði að lokum í dóttur
Augusts Lehrmann sem veiti mér
margar, ómetanlegar upplýsingar
um það hvað hefði orðið af þessum
manni.
Eftir að hafa verið árum saman í
heimildaröflun, var ég að kikna
undan heimildum og sagfræði. Á
einhverjum tímapunkti verður
maður að yfirgefa sagnfræðina og
vinna úr þessu sem skáldskap. Þeg-
ar það tókst var ég búinn að finna
form sem smellpassaði við þá sögu
sem ég vildi segja.
En þótt þetta sé saga þessa
manns og frá ákveðnum tíma er
Flóttinn tímalaus saga. Flótti er
fyrirbæri sem er óháð tíma og
stað. Fólk er alltaf að flýja. Flótt-
inn er í grunneðli mannsins – en að
vera í felum á Íslandi í heilt ár, er
kraftaverk. Engu að síður guldu
Íslendingarnir sem hjálpuðu hon-
um fyrir það. sussa@frettabladid.is
Flóttinn er í grunn-
eðli mannsins
!
Mostraskegg hefur sent frá sérbókina Eitt stykki Hólmur eftir
Braga Straumfjörð Jósepsson,
fræðilegt rit með léttum undirtóni,
sem fjallar um mannlífið í Stykkis-
hólmi á fyrri hluta tuttugustu aldar.
A ð f e r ð a -
fræðin er
sótt í smiðju
mannfræð-
innar, þar
sem ítarlega
og á skipu-
legan hátt
er fjallað
um mannlíf-
ið í litlu
byggðarlagi
á stuttu og
afmörkuðu
tímabili.
NÝJAR BÆKUR
NÝJAR BÆKUR
Hjá Háskólaútgáfunni er kominút bókin Sjúkdómsvæðing í rit-
stjórn Ólafs Páls Jónssonar og
Andreu Óskar Jónsdóttur. Lækna-
vísindum tuttug-
ustu aldar er gjarn-
an lýst sem óslit-
inni sigurgöngu en
þrátt fyrir óum-
deildar framfarir
kann vöxtur heil-
brigðiskerfisins að
valda skaða í sum-
um tilfellum. Lækn-
ingar geta haft
óbeinar aukaverkanir sem birtast á
allt öðrum sviðum en þeim sem
lækningarnar beinast að. Þetta er
inntak hugmyndarinnar um sjúk-
dómsvæðingu sem fjallað er um í
bókinni.
Glíman –óháð tíma-
rit um guð-
fræði og sam-
félag er komið
út hjá Há-
skó laú tgá f -
unni. Mark-
miðið með
tímaritinu er
að gera guð-
fræðina gjald-
genga í samfé-
lagslegri umræðu á Íslandi. Ritið
kemur út einu sinni á ári, bæði í raf-
rænni og prentaðri útgáfu. Yfirskrift
fyrsta árgangs er “guðfræðin og
samfélagsumræðan“. Ritstjórar eru
Ágúst Einarsson, Jón Pálsson,
Kristinn Ólason, Sigurjón Árni Eyj-
ólfsson og Stefán Karlsson.
FRAMTÍ‹ARHÓPUR
Samfylkingarinnar
Framtí›arhópur Samfylkingarinnar bo›ar
til opins morgunver›arfundar í I›nó
á morgun, laugardag 4. desember kl. 11-13
um framtí›ars‡n fyrir grunnskóla.
Framtí›arskólinn
Frummælendur:
Hafsteinn Karlsson skólastjóri Salaskóla í Kópavogi:
Skóli flar sem allir blómstra
Ger›ur G. Óskarsdóttir fræ›slustjóri: Frá bekkjar-
mi›a›ri kennslu til einstaklingsmi›a›s náms
Margrét Pála Ólafsdóttir frumkvö›ull: Hjallastefnuskóli:
„vi›sjárvert skrípó“ e›a vænlegur framtí›arkostur?
Allir velkomnir. Morgunver›ur kr. 1.200.
Fundarstjóri er Hermann Tómasson áfangastjóri vi› VMA.
Sjá nánar á www.framtid.is
Ódýrar jólagjafir!
Barna myndbönd (Disney ofl.). Verð frá 890,-
Fótboltatreyjur barna. Verð frá 1.400,-
Fótboltaliðafánar. Verð frá 1.290,-
Fótboltaliðaplaköt. Verð 350,-
Flíspeysur (fullorðins). Verð 990,-
Geisladiskar frá kr. 300,-
DVD myndir, úrval af nýjum og gömlum myndum
PC tölvuleikir frá kr. 400,-
Bolir: 50 Cent og Metallica. Verð 1.000,-
Yu-Gi-Oh kort. Verð frá kr. 390,-
Leðurhanskar. Verð 1.490,-
Leigumyndbönd á 500 kr. og margt fleira.
Jólamarkaðurinn í Glæsibæ.
(Álfheimum 74)
Opið 10 – 18 virka daga og 10-16 laugardaga .
Uppl. í síma 659-9945. Sendum í póstkröfu.
Pjaxi hefur sent frá sér stórvirkiðSaga bílsins á Íslandi 1904-
2004 eftir Sigurð Hreiðar Hreiðars-
son. Í bókinni er rakið upphaf bíla og
bílaaldar á Íslandi. Fjallað er um
stefnumótun í samgöngumálum
þjóðarinnar þar sem baráttan stóð
milli bílsins og járnbrautanna. Fylgst
er með þróun bílaumboða á Íslandi
og sagt frá Bifreiðaeinkasölu ríkisins
og árunum þegar bílar voru skömmt-
unarvara. Sérstakur kafli er um vöru-
bílana sem bjargað var úr strandi við
suðurströnd Íslands á árum heims-
styrjaldarinnar síðari. Annar kafli
snýst um bílana sem herir Banda-
manna skildu eftir hérlendis og að
styrjöldinni lok-
inni. Tímabil
bílainnflutnings
í vöruskiptum
við Austan-
tjaldslöndin fær
sína umfjöllun
og gefin er hug-
mynd um út-
breiðslu bílsins
um landið og
þrautseigju frumherjanna í þeim efn-
um, um þróun farþegaflutninga og
vöruflutninga. Fjallað er um íslenskt
hugvit í bílasmíði og nokkur þeirra
félaga sem stofnuð hafa verið í
tengslum við bíla á Íslandi.
SINDRI FREYSSON Á einhverjum tímapunkti verður maður að yfirgefa sagnfræðina og
vinna úr þessu sem skáldskap.
60-61 (48-49) Menning 2.12.2004 18:38 Page 2