Tíminn - 05.07.1974, Blaðsíða 9

Föstudagur 5. júli 1974
TÍMINN
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason. Rit-
stjórnarskrifstofur I Edduhúsinu við Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500 — af- _
greiðslusimi 12323 — auglýsingaslmi 19523.
Blaðaprent h.f.
AAikil endurnýjun
Á hinu nýkjörna Alþingi, sem kemur saman 18.
þ.m., munu mæta 15 nýir þingmenn. Enginn
þeirra hefur setið þar sem aðalmaður áður, en
nokkrir mætt þar sem varamenn. Hinir nýju
þingmenn skiptast þannig milli flokka, að sjö eru
Framsóknarmenn, sex Sjálfstæðismenn, einn
Alþýðuflokksmaður og einn Alþýðubandalags-
maður.
Það verður sannarlega ekki annað sagt en að
mikil endurnýjun verði á þingliði Framsóknar-
flokksins, þar sem 7 af 17 þingmönnum hans eru
nýliðar. Af hinum sjö nýliðum eru fjórir bændur
og einn bústjóri. Allt eru þetta menn, sem hafa
aflað sér góðrar menntunar, hafa mikla reynslu i
félagsmálum og hafa helgað sér ævistarf á sviði
atvinnulifsins. Þeir búa yfir viðtækri þekkingu og
reynslu, sem er undirstaða þess, að hægt sé að
rækja þingmannsstarfið vel. Sjötti nýliðinn er
lögfræðingur, sem hefur öðlazt mikla þekkingu
og reynslu i sambandi við lögfræðileg störf sin, en
sjöundi maður, sem jafnframt verður yngsti
maður þingsins, er viðskiptafræðingur, sem er
alinn upp við náin kynni við atvinnurekstur til
lands og sjávar.
Það er áreiðanlega mjög mikilsvert, að reynt
sé að velja sem flesta þingmenn þannig, að þeir
hafi sem mesta þekkingu á sviði atvinnulifsins og
geti miðlað af reynslu sinni þaðan. Þetta hefur
ráðið miklu við val hinna nýju þingmanna Fram-
sóknarflokksins.
Það er ekki aðeins, að mikil breyting hafi nú
orðið á þingliði Framsóknarflokksins, heldur
hefur jafnframt orðið gerbreyting á varamönn-
um. Nýir menn skipa nú fyrsta varamannssætið
hjá flokknum i öllum kjördæmum landsins. Það
sýnir enn betur, að mikil endurnýjun á sér nú stað
i forustusveit Framsóknarflokksins.
Framsóknarflokkurinn þakkar þeim forustu-
mönnum hans, sem nú hafa dregið sig i hlé, fyrir
vel unnin störf. Hann bindur jafnframt miklar
vonir við þá nýju menn, sem koma i staðinn. Sá
álitlegi hópur nýrra þingmanna hans, sem nú
kemur til starfa, á áreiðanlega eftir að setja svip
á störf Alþingis.
Sigur Ólafs
Þegar tekið er tillit til þeirrar tilraunar, sem
gerð var til þess að kljúfa Framsóknarflokkinn,
verður ekki annað sagt en að flokkurinn geti vel
unað kosningaúrslitunum. 1 þvi sambandi má
ekki gleyma þætti Ólafs Jóhannessonar. Möðru-
vellingar beindu alveg sérstaklega skeytum sin-
um að honum. En það mistókst alveg. Ástæðan
var sú, að ólafur hefur unnið sér verðskuldað
traust þjóðarinnar og nýtur nú meiri persónulegs
trausts en nokkur annar leiðtogi hennar. Einkum
róma menn einbeittni hans og festu i landhelgis-
málinu og röggsemi hans við meðferð efnahags-
málanna á siðasta þingi. Hið persónulega traust,
sem ólafur Jóhannesson nýtur, var Framsóknar-
flokknum áreiðanlega mikill styrkur i hinni
erfiðu aðstöðu, sem hann hafði i kosningabarátt-
unni. Án forustu Ólafs Jóhannessonar hefði
Framsóknarflokkurinn ekki staðizt eins vel
klofningstilraunina og raun varð á. Það munu
flokkssystkin hans meta og þakka.
Forustugrein úr Arbeiderbladet:
Brattelie hyggst
lækka fjárlögin
Tilgangurinn að auka ráðstöfunartekjur einstaklinga
í flestum löndum heims
hafa útgjöld rikisins vaxið
gifurlega á undanförnum
árum og rikiskerfið þanizt
út I allar áttir. Viða um
lönd eru nú uppi ýmsar til-
raunir til að sporna gegn
þessari þróun og helzt að
draga úr útgjöldunum.
Þannig vill nú minnihluta-
stjórnin I Danmörku lækka
útgjöldin um 5 milljarða
króna, en flokkur Social-
demókrata undirbýr tillög-
ur um þriggja milljarða
lækkun þeirra. t Noregi
vinnur nú minnihlutastjórn
Verkamannaflokksins að
þvi að endurskoða fjárlögin
með útgjaldalækkun fyrir
augum. Þessum fyrirætl-
unum stjórnarinnar er
nokkuð nánara lýst I eftir-
farandi forustugrein, sem
nýlega birtist I Arbeider-
bladet, sem er aðalmál-
gagn norska Verkamanna-
flokksins.
VIÐ ætlum að vikja á ný að
hinni mikilvægu tillögu, sem
rikisstjórnin bar fyrir
skömmu fram i Stórþinginu,
,,um endurskoðun fjárlaganna
með það markmið fyrir aug-
um, að draga úr hraða út-
gjaldaaukningarinnar”.
Tillagan er fram borin
vegna þess, að útgjöld hins
opinbera hafa aukizt mjög ört
hjá okkur siðan um miðjan
sjöunda áratuginn, en útgjöld-
in verður að sjálfsögðu að
greiða með tekjum af sköttum
og tollum. Árið 1965 námu
skattar og tollar 31 af hundr-
aði vergrar þjóðarfram-
leiðslu. Samsteypustjórn
borgaraflokkanna tók við og
Hægriflokkurinn var þeirra
stærstur. Árið 1973, þegar
borgaraflokkarnir voru búnir
að hafa meirihluta i Stórþing-
inu i 8 ár, voru skattar og toll-
ar komnir upp i 47,1 af hundr-
aði vergra þjóðartekna.
SIÐARI hluta sjöunda ára-
tugsins jukust ráðstöfunar-
tekjur venjulegra launa-
manna um 2.4% á ári að með-
altali. Arið 1970-1973 hafa ráð-
stöfunartekjur aftur á móti
ekki aukizt um nema 0,2% á
ári að meðaltali. Þetta veldur
kyrrstöðu hjá flestum og
minnkun ráðstöfunartekna
hjá mjög mörgum.
Rikisstjórn Brattelis hefir
miðað stefnu sina við, að fjöl-
mennustu hóparnir njóti veru-
legrar aukningar ráðstöfunar-
tekna. Launamaður, sem
hafði tvö börn á framfæri og
um 40 þús. krónur norskar i
árstekjur (um 700 þús isl.
krónur) árið 1973 getur gert
ráð fyrir fast að 4% aukningu
ráðstöfunartekna árið 1974. A
þessu ári gerist það i fyrsta
sinni um langt skeið, að hlut-
fall skatta og tolla af vergum
þjóðartekjum lækkar, eða úr
47,1 i 46,6 af hundraði.
Fjármálastefnan hefir það
skýra markmið að draga úr
útgjaldaaukningu hins opin-
bera til þess að rýma fyrir
verulegri aukningu ráð-
stöfunartekna þegnanna.
MINNKUN opinberra út-
gjalda byggist á strangara
vali en áður, einföldun og
bættri nýtingu. Valið kemur
ekki einungis til álita þegar
verja á rikisfé til nýrrar starf-
Brattelie.
semi eða nýrra framkvæmda.
Þvi á einnig að beita þegar
leggja á niður eða draga úr
starfsemi, sem ekki svarar
lengur brýnum þörfum.
Byggingarstarfsemi rikisins
er ekki sérlega umfangsmikil.
Til hennar er varið um 300
millj. norskra króna á ári (um
5,2 milljarðar isl. króna). Frá-
gangur rikisbygginga verður
oft óbeint til fyrirmyndar við
aðrar opinberar byggingar.
Rikisstjórnin er þegar farin að
vinna að breytingum á undir-
búningi rikisbygginga i þvi
augnamiði að koma i veg
fyrir, að þær verði dýrari en
nauðsyn krefur.
Þá kemur einnig til álita,
hvort rikinu beri að taka
greiðslu fyrir ýmsa opinbera
þjónustu, sem nú er innt af
hendi þvi nær eða alveg
ókeypis. Sem dæmi má nefna
útgáfu ökuskirteina og bif-
reiðaeftirlit.
UM helmingur skatta og
tolla, sem rikið innheimtir,
ganga til einstaklinganna
aftur, til dæmis sem trygg-
ingabætur og styrkir. Þarna
er að finna skýringuna á þvi,
að brúttóskattar eru háir i
Noregi. Nettóskattar eru hins
vegar sem næst meðaltali
þess, sem gerist hjá þeim
þjóðum, sem eðlilegt er að
bera okkur saman viö. Mikill
hluti þjóðarteknanna rennur
frá skattgreiðendum til hins
opinbera og aftur til styrks- og
bótaþega, — en það erum við
nálega allir.
I þessum tilfærslum er i
raun og veru að finna heil-
brigða þætti jöfnunar.
Einföldun og lagfæring er eigi
að siður nauðsynleg. I þessu
sambandi má til dæmis
spyrja: Er rétt, að allir
foreldrar, sem eiga eitt barn,
fái fjölskyldubætur mánaðar-
lega? Er yfirleitt nauðsynlegt,
að foreldrar fái fjölskyldubæt-
ur, hvaða tekjur sem þeir
hafa?
Lækkun gjalda hins opin-
bera til þess að auka ráðstöf-
unartekjur þegnanna krefst
vitanlega fordæmalausra rök-
ræðna um möguleikana á
sparnaði rikisútgjalda.
Þ.Þ.