Tíminn - 05.01.1975, Blaðsíða 7

Sunnudagur S. janúar 1975.
TÍMINN
7
Jónas Guðmundsson:
Að loknum jólum
KATTARKLÆR
,,í draumi sérhvers
manns er fall hans falið"
og við styðjum okkur við
handriðið á leiðinni niður
stigana og dokum ögn við
meðan augun venjast
myrkrinu i forstofunni,
myrkrinu yf ir drúngalegri
borginni og myrkrinu f sál
okkar og hjarta. Nú eru
jólin búin og sálin er svo
undarlega tóm— já og það
er buddan reyndar lika, en
það gerir ekkert til
við fáum útborgað eftir
fjóra daga og fljótilega
mun eitthvað sitra inn í
sálina aftur og þér er það
Ijóst að í dag ertu meiri
maður, en þú varst fyrir
jól, þú ert tveim pundum
þyngri og þú hefur eignazt
von aftur og þig langar í
soðinn fisk.
Við gengum hratt eftir gang-
stéttinni, sem var þurr og hörð.
Snjór og klaki var á bæöi borð, en
hitaveitustokkurinn niöri i
jörðinni hafði brætt mjóan veg i
götuna og þar gengum við „mjóa
veginn”, eins og ráðlagt er i
bibliunni. Biblian er góö bók og
þótt heimurinn bryddi upp á
nýjungum eins og hitaveitu
passar allt. Sá sem reyndir breiða
veginn, þræöir ekki götuna, sem
hitaveitustokkurinn hefur brætt,
hann á það á hættu að fara sér að
voða.
Guð minn góður hvað ég var
svangur. Ég fór að hugsa um
mat. Soðinn fisk. Ekki meiri
rjúpur fyrir mig. 330 krónur
stykkið, fyrir það má fá fisk fyrir
þrjár fjölskyldur þrjá fiska fyrir
eina rjúpu. 1 raun og veru var
ekki séð fyrirendann á þessu með
verðlagiö — Hvar ætli þetta endi.
sagði konan? Já hvar endar þetta
allt.
Ég fór að hugsa um hvað allt
var i rauninni á niðurleið. Smám
saman höfum viö orðiö að láta
undan siga.
Já ég og hann Oddur. 1 Við-
reisninni höföum við hörfað úr
buffi niður i hakkað nautakjöt,
sem var litað með jaröaberjalit
Þetta var samt gott hakk og sat
eins og fægð sjávarmöl i
maganum neðst, svo kom vinstri
stjórnin og þá sukkum við niður i
kjötfars og það var hræðilegt og
hræðilegur grunur læddist að
sálinni: — Hvað er i pokanum?
Hvað er i kjötfarsinu? — Nú kjöt
auðvitað.
Já það var ekki það, sem ég
meinti, svaraði hún. Og þá vissi
ég allt Þaö- höfðu fundizt kattar-
klær i kæfu fyrir austan. Gat það
ekki alveg eins verið i kjötfarsi og
þá byrjuðum við Oddur að verða
mjög alvarlegir á svipinn, þegar
það voru kjötbollur og við
leituðum sannleikans nú með
tungunni af ihygli hins varkára
manns.
Afram, áfram út i ógnandi
daginn og húsin eru full af
þjóðsögu og draugum. Fingerð
mjöll fellur til jarðarinnar til að
minna okkur á fölt andlit fjall-
konunnar. Svartur ormur hringar
sig yfir vesturbænum. Reyndar
er þetta bara svart ský, sem
hefur staðnæmzt til að kasta
mæðinni á leið sinni yfir blæöandi
hafið. Bráðum kemur sólin upp
og þá mun það halda áfram ferð
sinni og ég fór að hugsa um
hátiðina einstæðu: Jólin. Lika
þau gerðu hér stuttan stanz og þá
verða allir menn eitt, ein þjóð á
sama vixli, sem fellur I vetur um
fengitimann.
Ó guð gefðu mér frið, gef þú
mér kjötfars sem kötturinn hefur
séð i friði og gefðu mér soðinn
fisk. Manneskjurnar sem við
mætum eru með þarmalömun
eins og við og augun eru harð-
soðin og svo undarlega mild.
A horninu við dómkirkjuna tók
ég gleði mina aftur. Aldrei hafði
dómkirkjan þó jafnað sig al-
mennilega eftir að hann séra
Bjarni og hann dr. Páll voru allir.
Jólin fengu þá sérstakan blæ, ein-
hver.ja upphafningu, eitthvað ein-
stætt sem aldrei kemur aftur. Að
visu spilaði ég öll jólin orgel-
plötuna hans Páls, en það gerði
aðeins illt verra, og það minnti
mig á jólin á sjónum, sem ávallt
voru full af hræsni og flögruðu
eins og vængbrotinn fugl i storm-
inum.
Nei við höfum i rauninni misst
allt og ekkert var eftir nema
skelfingin i andlitum okkar.
— Hvað á ég að gefa konunni i
jólagjöf?
— Min fær snjódekk.
— Min fær grill
— Min fær náttkjól og drauma-
ráðningabók.
Þetta gáfu skáldin og það var
öskufall á sigarettunni hjá þeim,
þegar þeir birtu yfirlýsingar
sinar á skálanum.
I raun og veru voru þeir slæm
skáld og við myndum ekki sakna
þeirra fyrr en dauöinn leysti þau
frá jólunum i eitt skipti fyrir öll.
Sólin var enn ekki komin upp.
Hún var djúpt sokkin eins og við
og dauf i skammdeginu. Ég
hugsaði um soðinn fisk tólg og
rauðan eyvind. A jólunum
hverfur maðurinn til uppruna
sins, á vit hins eldforna. Guöirnir
Ohm og Volt höfðu að visu sölsað
undir sig jólasveininn, en ekki
sjálf jólin með rjúpum, hangkjöti
og sálmasöng. Meira aö segja
stúdentarnir voru tiitölulega nor-
mal fyrir jólin og þeir minntu á
jólasveina fyrir framan rikiö og
bókabúð Sigfúsar Eymundsen.
Rauðu fánarnir þeirra blöktu
fyrirköldum vindinum og herópið
þeirra gekk engu siður út en
herópið hjá Hjálpræðishernum,
sem þó hefur veriö ennþá lengur
aö frelsa heiminn en rússneska
byltingin.
— Stalin var krati.
— Krjúsjeff var krati,
— Solzhenitsin er krati sögðu
þeir á skálanum og við Oddur
hugsuöum um það hvort sami
litur væri á fánanum hjá þeim og
notaður var á nautakjötið i tið
viðreisnarinnar.
Þá var mikið um hakk og lauk
og þegar ég keypti kjötfarsið hjá
honum Silla og honum Valda
hugsaöi ég mikið um það — þú
veizt.... og það glumdi i stig-
vélunum á steindri gangstéttinni
þegar ég gekk austur Austur-
stræti inn i deyjandi nóttina..
Það voru fáir á ferli i Austur-
stræti og sviðið var autt. Strætið
var eins og danssalur aö morgni
eftir að gestirnir fóru heim til
þess að elska eða deyja. Blómiö
úr hárinu hennar Elviru lá á
freðinni jörðinni og skrautið
bærðist þunglega eins og blautt
þang yfir höfði okkar og hjarta.
Já nú var að koma kreppa og hún
myndi leggjast með ljúfsárum
kviða yfir hjörtun. Ekki svona
smakreppa sem aðeins felst i for
siöum stjórnarblaðanna og
stjórnarandstöðublaðanna,
heldur raunverulega kreppa með
bundnum togurum og ryðguðum
sildarfabrikkum. Já allt var i
Framhald á bls. 27