Tíminn - 05.01.1975, Blaðsíða 20

20
TIMINN
Sunnudagur 5. janúar 1975.
*Svavar
Guðnasort...
Fundur Norræna listráðsins
árið 1940 (1941) Fulltrúar tslands
voru Svavar Guðnason og
Magnús Árnason.
Þetta var heiimikill fundur,
með gleðskap og i lokahófinu dó
einn finnski fulltrúinn, haföi ekki
þolað drykkjuna.
— Þeir hafa eitraðan mat, sagði
einhver og panik hrauzt út meðal
sumra gestanna, en flestir heldu
áfram eins og ekkert hefði I
skorizt.
Æskuverkin
hjálparvana
—Hvað segirðu um myndir þln-
ar frá Hornafjarðarárunum.
Voru þær einhvers virði?
— Það er nú erfitt að segja um'
þaö. 1 þeim er einhver von, ein-
hver ljóðrænn draumur, a.m.k.
fyrir mig persónulega, en mér
virðast þær einhvern veginn vera
hjálparvana.
— Þaðverðuraðhafa ihuga, að
ég geng að þessu verki eins og sá,
sem ekkert veit og ekkert hefur
lært, en hefur þó komizt að þvi
einhvern veginn að góðir málarar
leita að einhverjum hugblæ, ein-
hverju ástandi til þess að glima
við. Ef til vill þarf skoðari
myndarinnar að hafa upplifað
eitthvað svoleiðis úti í náttúrunni,
til þess að skilja þessar myndir.
Ég hafði sem krakki einmitt
heyrt um svoleiðis myndir, sem I
var eitthvert sérstakt ástand I
veðurfari, eða sólinni og birtunni
og ég varð andagtugur yfir þessu,
þótt ég hefði aldrei séð þessar
myndir, sem verið var að ræða
um, en oft var það Bjarni Guð-
mundsson, sem var að segja okk-
ur frá svoleiðis hlutum i myndum
eftir Asgrlm Jónsson.
Nú þessar stemmningar sá
maður á litaspjaldi Reeves I
London, en þessi spjöld voru nú
meira en litil hljóðfæri get ég
sagt.
25 ára i
Listaháskóla
— Svo ferð þú I myndlistarnám.
Hvernig atvikaöist það?
— Ég man það nú ekki. Líklega
hefur manni þótt þaö nauðsynlegt
að reyna að læra eitthvað, fá ein-
hverja nánari viðkynningu við
þetta fyrirbæri, málverkið og
málaralistina. Ég er þá orðinn 25
ára, þegar ég fer út i það. Nú á
timum þykir þetta svolitið seint,
en i mina tiö voru allir hlutir
öðruvisi á ferðinni en núna, þeg
ar menn hætta aö vera til um tvi-
tugt — og byrja að kenna heimin-
um i stað þess að læra af honum.
— Þá fór ég til Kaupmanna-
hafnar með nokkur samanrúlluð
málverk, sem ég sýndi þeim á
kúnstakademiinu, eða listahá-
skólanum. Ég vafði þau upp og
fór með þau til prófessorsins, sem
átti að skoða þetta með einhverj-
um samstarfsmönnum sinum, og
svo fór ég að vinna þarna, eða
fékk inngöngu, og þaö var afskap-
lega einkennilegt að fara að vinna
með hundraö ungum manneskj-
um að myndlist.
Auðvitað var þeim það ljóst, aö
á íslandi voru engir listaskólar og
þvi væri ekki um annað að gera
en kenna fslendingum frá byrjun.
— Voru einhverjir nemendur
frá tslandi við nám þarna um
þetta leyti?
— Nei.þaðvarenginn héðan, en
á öðru ári, sem ég var þarna, kom
hún Nina Tryggvadóttir þangaö
til náms. Sigurjón ólafsson var
þá hinsvegar á myndhöggvara-
skólanum.
— Og hvernig gekk það til I
skólanum?
— Ja, það er nú sagna sannast,
að ég nennti ekki að liggja i þess-
um skóla. Ég var þar þó viðloð-
andi I tvö ár, — var innritaður.
Það var þó ekkert verið að amast
við þvi, ekkert verið að biðja um
læknisvottorö eða þvi um likt.
— í rauninni var ekki mjög
mikið að gerast i listaháskólan-
um, heldur miklu fremur á sýn-
Svavar við eina af nýjustu myndum slnum. Athyglisvert er, að listamaöurinn málar nú fígúratlft.
ingum og á söfnum. Þarna kynnt-
ist ég abstrakt list og lét heillast
af henni.
Þetta var feikifrjálst spil.
Nærri dauður
af vannæringu
— Hvað varstu svo lengi I
Kaupmannahöfn og eriendis?
— Ég var lengi. Ég var tvö og
hálft ár, án þess að koma heim.
En skrapp þá upp, en fór strax út
aftur. Þá var ég úti um átta ár, án
þess að hafa samband við landið.
Þar inn i eru öll striðsárin. Ég var
kominn út aftur tveim og hálfu ári
áður en stríðið skall á og svo er ég
þarna öll hernámsárin og kem
svo heim eftir átta ára fjarvist.
— Þarna ertu að mála allan
timann. Gaztu lifað á iistinni þá?
— Já, ég málaði allan timann,
en ég gat ekki lifað á þessu og ég
veit satt að segja ekki á hverjum
andskotanum ég hefi lifað, enda
var ástandið stundum þannig að
maður vær nærri þvi dauður af
vannæringu. Ég veiktist til dæmis
einu sinni hastarlega og það
reyndist bara vera af fæðuskorti,
litilli næringu og vondri.
Abstraktlistin
og upphafið
— Nú telja margir að ýmsir
fleiri hafi verið byrjaðir á að
mála abstrakt fyrir strlð, og fallið
frá þvl. Td. Finnur Jónsson og
Þorvaldur Skúlason. Hættir þú
aldrci að mála abstrakt?
■ — Þetta fyrra. — Finnur Jóns-
son málar fáeinar myndir suður I
Þýzkalandi, þar sem þessi list var
að koma upp, en hann hverfur
fljótlega frá þvi, tileinkar sér eitt-
Stundum var maður nærri dauöur. Svavar var á þessum erfiðu árum lagður inn á sjúkrahús, hættulega
veikur af næringarskorti. Myndin er tekin I Kaupmannahöfn fyrir nokkrum árum.
hvað annað. Þetta form heillar
hann ekki og þvi snýr hann sér að
öðru, öldugangi og ýmsu sem allir
þekkja, og þegar þessar
fimmtugu abstraktmyndir eru nú
dregnar fram eftir að hafa ekki
fyrr séð dagsins ljós, þá segja þær
i rauninni ekkert um Finn Jóns-
son, nema það, að hann hafi kom-
ið suður I Þýzkaland árið 1924 eða
5. Finnur tekur lifsverk sitt út i
öðru formi. Um Þorvald Skúlason
veit ég ekki. Hvort hann hefur
verið orðinn abstraktmálari fyrir
strið, en hafi snúið sér að figúra-
tivri list eftir að hann kom heim
— fyrstframanaf? Hvar eru þess-
ar myndir? Þessar abstrakt-
myndir siðan fyrir strið? Að þvi
erégbeztveit,þá varhann iöðru.
Um þessar mundir, höfðu Danir
tekið franskan karl upp á sina
arma, Gromaier hét hann. Mynd-
ir hans áttu að leysa alla skapaða
hluti og hann var mikiö keyptur á
söfn I Danmörku, og ýmsir til-
einkuðu sér efnistök hans og unnu
þau upp. Svo gleymdist þetta, þvi
að karlinn reyndist ekki standa
fyrir sinu.,
Ég held, að það sé til fólk, sem
heldur að Þorvaldur Skúlason
verði abstraktmálari löngu áður
en hann varð það. Þetta hefur þvi
skolazt til.
— Seldirðu einhverjar myndir I
Danmörku?
— Já já. Það gerði ég, en frem-
ur litið. Menn voru ekki reiðubún-