Tíminn - 08.05.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Fimmtudagur 8. maí 1975.
Of margir
varamenn:
Gylfi Þ.
Glslason (A)
tók til máls i
sameinuðu
þingi i gær og
ge'rði að um-
talsefni tiðar
komur vara-
m a n n a á
Alþingi. Sagði hann, að frá þvi
að þing hófst s.l. haust hefðu
varamenn tekiö sæti i 32 skipti.
Taldi þingmaðurinn, að þetta
væri óeðlilega mikið, og mæltist
til þess, að þingflokkarnir sam-
einuöust um það að varamenn
tækju ekki sæti á Alþingi, nema
brýna nauðsyn bæri til.
Asgeir
Bjarnason,
forseti samein-
aðs þings, svar-
aði þingmann-
inum og sagöi,
að sjálfsagt
væri að stemma
stigu við þvi, að
varamenn tækju sæti á Alþingi,
nema þá að brýn ástæöa væri
til. Hann sagöist álíta, að allir
flokkar ættu hér nokkra sök á.
Hann myndi beita sér fyrir þvi i
samráði við aðra forseta þings-
ins, svo og formenn þingflokk-
anna, að þetta mál yrði
athugað.
Verður Kláffoss í
Hvítá virkjaður?
— Þingmennirnir Jón Arnason og Ásgeir Bjarnason hafa
lagt fram frumvarp þess efnis
Þingmennirnir Jón
Árnason (S) og Ásgeir
Bjarnason (F) hafa lagt
fram frumvarp um
virkjun Hvitár i Borgar-
firði. Er gert ráð fyrir
þvi i 1. grein frumvarps-
ins, að rikisstjórninni sé
heimilt að veita Anda-
kilsárvirkjun leyfi til að
reisa og reka vatnsafls-
stöð við Kláffoss i Hvitá
i Borgarfirði með allt að
13,5 MW afli og orku-
veitu til tengingar við
orkuflutningskerfið i
Borgarfirði.
í greinargerð með frumvarpinu
segja flutningsmenn m.a.:
„Undirbúningur að virkjun
Kláffoss I Hvitá var fyrst gerður á
árunum 1963 og 1964. Virkjunar-
mat, sem þá var gefið út, var
unnið af þeim Rögnvaldi Þorláks-
syni verkfræðingi og Asgeir
Sæmundssyni tæknifræðingi.
Umræddar virkjunarrannsóknir,
svo og allar þær rannsóknir, sem
siðan hafa átt sér stað varðandi
virkjunina, hafa verið unnar að
frumkvæði Andakilsárvirkjunar
og á hennar kostnað.
Virkjunarmat það, sem út var
gefið i aprilmánuði 1964, bar það
með sér, að virkjun Hvitár við
Kláffoss væri hagstæð virkjun,
borið saman við aðra valkosti og
með tilliti til þess öryggis sem
orkuverið myndi veita Vestur
landi.
Eins og fram kemur i 1. gr.
AAunum veita nýjum
sendiherra viðurkenningu
— verði þess óskað
af núverandi
stjórn Víet-Nam,
segir í skýrslu
Einars
Ágústssonar um
utanríkismól
1 gær var lögö fram á Aiþingi
skýrsla Einars Agústssonar utan-
rikisráðherra um utanrfkismál,
bæði á sviði alþjóðamála og eins
að þvi er varöar tvihliða og
marghliða samskipti islands við
aðrar þjóðir.
í skýrslu sinni
kemur utanrikis-
ráðherra viða
viö, og verður I
skýrsla hans birt j
I heild i blaðinu
siöar. Um mál-
efni Indókina
segir i skýrsl-
unni:
Indókina.
Nú virðist lokið hernaðarátök-
um I Indókina. Segja má, að
styrjöld og hórmungar hafi hrjáö
þjóðirnar á þessu svæði i nærfellt
35 ár.
Það er von min aö takast megi
að koma á varanlegum friði svo
endurbyggingarstarfið geti hafizt
sem allra fyrst. Rikisstjórnin hef-
ur ákveðið að veita kr. 1.500.000.-
til mannúðar- og liknarstarfsemi
á vegum Alþjóða Rauða Krossins
I Indókina.
Það er skoðun min, að þar sem
tsland hefur stjórnmálasamband
við löglega rikisstjórn i Suður
Viet-Nam er ekki nauðsynlegt að
viöurkenna formlega Bráða-
birgðabyltingarstjórnina.
Ef sú rikisstjórn.sern tekur við
stjórn af hernaðaryfirvöldum,
óskar að skipta um sendiherra á
Islandi, munum við að sjálfsögðu
veita nýjum sendiherra viður-
kenningu.
frumvarpsins, er gert ráð fyrir að
vatnsaflsstöðin verði með allt að
13.5 MW. afli, og er sú stærð
ákveðin með tilliti til þess, að þá
fer minna landssvæði undir vatn
vegna stíflugerðar en ella, ef
orkuverið væri miðað við allt að
15 MW. eins og möguleikar eru
með aukinni stlflugerð.
Einn af aðalkostum Hvitár til
orkuframleiöslu er talinn vera
sá, hvað vatnsstreymið i ánni er
jafnt. Eftir 22 ára rannsókn og
vatnsmælingar er orkuvinnslu-
getan talin vera 88 GWst. i meðal-
ári. Lægsta framrennsli á þessu
timabili var árið 1963 og hefði
orkuvinnslan það ár verið um 72
GWst. mælt við stöðvarvegg.
Forgangsorka er talin vera 75
GWst.
Nýtt virkjunarmat hefur nú
verið framkvæmt um .Kláffoss-
virkjun og er virkjunarkostnaður
nú áætlaður, eftir breytingu á
skráðu gengi isl. krónunnar I
febrúar s.l., 1156 milljónir króna.
Er þá ekki meðtalinn kostnaður
viö tengingu orkuvérsins við orku
flutningskerfið I Borgarfirði, ekki
greiöslur fyrir land og vatnsrétt-
indi og vextir á byggingartima.
Að þessu meðtöldu verður stofn-
kostnaður virkjunarinnar talinn
1450 milljónir króna.
Meö tilliti til þessa verður
kostnaðarverð forgangsorkunn-
ar, miðað við 40 ára annuitet og
8% reiknivexti, ásamt 0.75%
stofnkostnaðarf rekstri, kr. 1.77 á
KWst. Sé reiknað með 10% vöxt-
um er kostnaðarverð forgangs-
orkunnar kr. 2.12 á KWst.
Eftir gildandi gjaldskrá kaupir
Andakilsárvirkjun orku frá Raf
magnsveitum rikisins á kr. 2.58
KWst. Væri orkan keypt frá
Landsvirkjun milliliðalaust yrði
verðið kr. 2.32 á KWst.
Vesturland frá Hvalfirði að
Gilsfirði er að lokinni byggingu
tengilinu frá Stykkishólmi i Dali
orðið eitt samveitusvæði. Ibúar
svæöisins eru um 14.000 manns.
Af þeim eru um 9.500 i þéttbýli.
Raforku-
mdl á Vest-
f jörðum
Steingrímur
Hermannsson
(F) hefur lagt
fram fyrirspurn
til orkumála-
ráðherra um
raforkumál i
Vestf jarða-
kjördæmi.
Fyrirspurn
Steingrims,
semeri6liðum,
1. Hvaða meginframkvæmdir á
sviði orkumála eru ráðgerð-
ar i Vestfjarðakjördæmi I ár?
2. Hvaða rannsóknir á sviði raf-
orkumála til undirbúnings
framkvæmdum eru ráðgerð-
ar á Vestfjörðum i ár?
3. Verður mælt i ár fyrir há-
sepnnulinu sem tengi Vest-
firðina væntanlegri byggða-
llnu?
4. Hvenær mætti ljúka lagningu
slikrar linu?
5. Hvenær má vænta ákvörðun-
ar um virkjun i Dynjandisá?
6. Hvaða framkvæmdir til úr-
lausnar i raforkumálum
Vestfjarða eru liklegastar á
næstu árum?
Vilja fram-
kvæmda-
stjóra að
„Stofnuninni"
Alþýðuflokksmennirnir Gylfi
Þ. Gislason, Bragi Sigurjónsson
og Sighvatur Björgvinsson, hafa
lagt fram frumvarp um
Framkvæmdastofnun rixisins.
Vilja þeir, að rikisstjórnin skipi
framkvæmdastjóra stofnunar-
innarer annist daglogan rekstur
hennar og myndi, asamt for-
stöðumönnum deilda,
framkvæmdaráð stofnunarinn-
ar.
er eftirfarandi:
Halldór E. Sigurðsson, samgönguróðherra:
Vesturland hefur þörf
fyrir byggðastefnu eins
og önnur kjördæmi
Þegar frumvarpið um járn-
blendiverksmiðju i Hvalfirði
var afgreitt sem lög frá Alþingi,
svaraöi Halldór E. Sigurðsson
samgönguráðherra fyrirspurn,
sem til hans var beint um
hafnargerð. Einnig svaraði
hann Jónasi Arnasyni (Ab) 5.
þingmanni Vesturlandskjör-
dæms og benti á þýöingu þessa
máls fyrir V.esturlands-
kjördæmi.
1 ræðu sinni sagði Halldór E.
Sigurðsson m.a.
„tJt af fyrirspurn þeirri, sem
kom hér fram áðan um hafnar-
geröina á Grundartanga vil ég
endurtaka það, sem ég hef áður
sagt þar um, þó að það hafi ekki
veriö hér I þingræöu. Hafnar-
geröin við Grundartanga mun
verða eign Borgfirðinga og
Akurnesinga eins og þeir hafa
sjálfir óskað eftir.
Flutningshöfn fyrir
Vesturland.
Ot af þeim ótta, sem fram
hefur komið hjá háttvirtum
þingmanni um að þessi höfn
muni draga úr fjárveitingu til
annarra hafnargerða i landinu
vil ég taka eftirfarandi fram:
Tekjur rikissjóðs i sköttum og
arður af eign hansi fyrirtækinu
mun verða meiri en nemur
kostnaði við hafnargerðina og
kostnaði við byggingu verk-
smiðjunnar. Af þeirri ástæðu
mun þessi framkvæmd hvorki i
hafnargerð né öðru verða til
þess að draga úr fjárveitingu til
annarra hafna I landinu. Hins
vegar mun hafnargerðin verða
til þess, að Islendingar eignast
mjög góða höfn, sem á eftir að
verða mikil innflutningshöfn
fyrir allt Vesturland og meira
en það. I upphafi þarf lánsút-
vegun vegna þessara fram-
kvæmda, sem mun verða tengd
málinu en öðru ekki, og mun þvi
hvorki hafa áhrif á aðrar lán-
tökur Islendinga til annarra
framkvæmda heldur en þeirra,
sem þarna er um að ræða. Og
þvi ekki draga úr möguleikum
þeirra til-ánsútvegunar á er-
lendum vettvangi, nema
siður verði, vegna fjölbreytni i
gjaldeyri.
Bjóst ekki við
svo miklu lofi
Ot af þvi, sem háttvirtur 5.
þingmaður Vesturlands, sagði,
er hann likti mér við Viktoriu
drottningu, þá verð ég að segja
það, að marga skemmtiiega at-
burði lifir maður. Það var sagt
um Viktoriu drottningu, þegar
hún var búin að rikja I 60 ár, að
Bretar gætu ekki hugsað sér
Bretland án drottningarinnar.
Nú hef ég ekki verið þingmaður
i tvo áratugi. Samt finnst
þessum hátt virta þingmanni að
óhugsandi sé annað en að ég sé
alltaf á vettvangi, þar sem rætt
er um málefni Borgfirðinga eða
þegar þá varðar mestu. Svo
miklu lofi hef ég aldrei búizt
við, og ég veit ekki hvort ég á að
þakka það, af þvi að mér finnst
þaðoflof. Hitt er alveg rétt, að
ég læt — sem þingmaður
Vesturlandskjördæmis — mál
þeirra sem mál annarra I kjör-
dæminu mig varða.
Það er lika rétt, að ég hef
gefið yfirlýsingar um afstöðu
mina i þessu máli, og gerði það
fyrir kosningar i fyrra. En það
er algert oflof, að ég hafi lagt
mikla vinnu i þetta mál f héraöi.
Ég hef nefnilega ekki
ferðast á milli bæja eða sveita
til þess að tala um fyrir fólki i
þessu máli. Það hafa aðrir gert,
eins og háttvirtur 5. þingmaður
Halldór E. Sigurðsson.
Vesturlands veit — en ég ekki.
Ég hef komið á eina þrjá fundi
um þetta mál. Ég kom á einn I
fyrra, þar sem ég gaf yfir-
lýsingar um afstöðu mina, og
svo á framboðsfundum, og hef
ekkert dregið undan um hver
afstaða min væri. Háttvirtur 5.
þingmaður Vesturlands var að
tala um, aö ég hefði fengið linu
frá núverandi rikisstjorn um af-
stööu mina i þessu máli Ekki
hefur sú skoöun verið þaðan
komin á vordögum 1974, þvi þá
var núverandi rfkisstjórn ekki
til orðin. Hafi ég fengið linuna
að láni frá öðrum heldur en með
eigin ákvörðunum, þá hafa það
verið áhrif frá vinstri stjórninni,
en ekki þeirri sem nú situr. Satt
að segja, þá var það mitt mat
eftir aö hafa kynnzt þessu máli,
aö það væri mál, sem ég vildi
standa að, og þvi tók ég þá
ákvörðun.
Vesturland hefur
þörf fyrir „byggða-
stefnu” eins og
önnur kjördæmi
Ég veit það ósköp vel, að
maðurinn lifir ekki á einu
saman brauði, eins og háttvirt-
ur 5. þingmaður Vesturlands
sagði. Þess vegna þurfum við
lika að eiga skemmtikrafta og
þeir eru nauðsynlegir, en þeir
koma ekki að haldi ef brauðið
skortir. Maðurinn veröur lika að
hafa brauö til þess að hann geti
notið þess að horfa á „Delerium
Bubonis.” Það er ekki hægt að
njóta þess ef menn skortir
brauðið. Þess vegna skulum
viö, hvorki háttvirtur 5. þing-
maður Vesturlands, né aðrir,
gera litið úr þvi, að brauðstritið
þurfi að fylgja meö I hinu mann-
lega lifi. Við tölum um byggða-
stefnu. Eitt af þvi, sem ég hef
oröið var við að hafi heyrzt, er
að þessi framkvæmd væri ekki I
þágu byggðastefnu. En hvað
með fólksfjölgun i Vesturlands-
kjördæmi.
Slðan 1930 hefur fólkinu I
landinu fjölgað um tæp 99% I
heild. En i Vesturlands-
kjördæmi um 44%. Hvað segir
þetta? Þaö segir það, að þetta
kjördæmi hefureinnig þörf fyrir
byggðastefnu eins og önnur
kjördæmi, ef það á að halda sin-
um hlut I landinu. Og það þarf
enginn mér að segja, að ef
mannfjölgunin verður ekki
sæmileg i Vesturlandskjör-
dæmi, sem og annars staðar, þá
hefur það áhrif á stöðu þess
fólks sem þar býr, i þjóðfélaginu
I heild og á Alþingi íslendinga.
Til þess að það megi verða, að
Framhald á 19. siðu