Fréttablaðið - 27.05.2005, Qupperneq 22

Forystumenn Vinstri grænna í borgarstjórn Reykjavíkur hafalýst andstöðu við hugmyndir um að Orkuveitan selji raforkutil álvers sem rætt er um að byggja í Helguvík á Reykjanesi.
Alfreð Þorsteinsson, stjórnarformaður Orkuveitunnar, lætur sér
þetta greinilega í léttu rúmi liggja enda má hann vita að alltaf er
hægt að mynda nýjan meirihluta í borgarstjórn ef Vinstri-grænir
verða til vandræða.
Afstaða Vinstri-grænna er að ýmsu leyti einkennileg. Það er ekki
verið að ræða um að reisa álver í Reykjavík. Eiga borgaryfirvöld hér
að ráða því hvaða atvinnufyrirtæki eru reist í öðrum sveitarfélög-
um? Eiga þau að setja það sem skilyrði fyrir orkusölu að kaupandinn
sé „umhverfisvænn“? Er það ekki heldur mikil forsjárhyggja og af-
skiptasemi af lögmætum ákvörðunum í öðrum sveitarfélögum?
Í þessu máli skírskota Vinstri-grænir til þess að þeir séu umhverf-
isverndarflokkur. Andstaðan við orkusölu til álvers sé á þeim grunni
byggð. Hún sé reist á hugsjónum og varðstöðu um málefnagrundvöll
flokksins. En þá er eðlilegt að krafist sé samkvæmni í málflutningi
og vinnubrögðum. Vinstri-grænir koma því miður ekki vel út úr
slíku prófi. Ekki yfirgáfu þeir kjötkatla Ráðhússins vegna Kára-
hnjúkavirkjunar. Og nú þegar R-listinn er að undirbúa stórfelld um-
hverfisspjöll í nágrenni Öskjuhlíðar og Nauthólsvíkur blæs fulltrúi
þeirra, sem er formaður umhverfisráðs Reykjavíkur, á alla gagn-
rýni, hafnar því að fyrirhugaðar framkvæmdir vegna Háskólans í
Reykjavík fari í umhverfismat og smíðar sér furðulegar röksemdir
til að hnekkja því að háskólalóðin skaði eitt vinsælasta útivistar-
svæði borgarbúa.
Flokkur sem er ekki sjálfum sér samkvæmur er ekki trúverðug-
ur. Ástæðan fyrir því að Alfreð Þorsteinsson kímir þegar fulltrúar
Vinstri-grænna eru með ólund er ekki bara sú að hann getur reitt sig
á stuðning Sjálfstæðisflokksins á úrslitastundu heldur þykist hann
líklega vita að á endanum eru umhverfisverndarmál ekki nógu stór
og þýðingarmikil til að Vinstri-grænir láti meirihlutasamstarfið í
borgarstjórn lönd og leið fái þeir sínu ekki framgengt. Alfreð þekk-
ir sína samstarfsmenn. Þess vegna hefur hann fyrirskipað að undir-
búningur orkusölunnar skuli settur í fullan gang.
Sjálfsagt er að ræða á opinberum vettvangi um álver og stóriðju
og eðlilegt að um slík efni séu skiptar skoðanir. En þegar til lengri
tíma er litið er hætt við að menn muni fremur minnast Vinstri-
grænna vegna umhverfisspellvirkjanna í Nauthólsvíkinni, gangi þau
fram, heldur en deilnanna um orkusölu til álvers í Helguvík. Í stað
friðsæls útivistarsvæðis og sérstæðrar náttúru og fuglalífs munum
við sjá steinsteypublokkir, malbikaðar flatir og þúsundir ökutækja
spúandi olíu og bensíni. Þá verður sagt: Þetta var nú árangurinn af
stjórnartíð Vinstri-grænna í Reykjavík. ■
Mjög mikill þrýstingur er á
stjórnmálamenn að ríkisvæða
stjórnmálin. Krafan um aukna
ríkisstyrki til handa stjórnmála-
flokkum er hávær og fyrir
tveimur árum tók Alþingi þá
ákvörðun að greiða formönnum
stjórnmálaflokka sérstakt álag á
þingfararkaupið sitt. Frá árinu
2000 hafa ríkisframlög til
stjórnmálaflokka hækkað um
rúmlega sextíu prósent. Í ár
nema framlög skattgreiðenda til
flokkanna rúmum 300 milljón-
um króna. Það er vel yfir millj-
arður króna á einu kjörtímabili,
hækki upphæðin ekki á þeim
tíma. Jafngildir það nítján millj-
ónum á hvern þingmann eða
fimm milljónum króna á ári. Að
auki fá flokkarnir ríflegar
greiðslur til að mæta kostnaði
vegna ráðgjafar sérfræðinga
við þingstörf sín.
Formenn stjórnmálaflokk-
anna taka sjálfir ákvörðun um
ríkisstyrkina ár hvert. Ólíklegt
er að þeir sem nú sitja á þingi
leggi til að framlögin lækki. Það
hefur alltaf verið þægilegt að
senda reikning fyrir útgjöldum
til skattgreiðenda. Þetta er var-
hugaverð þróun sem við verðum
að vera vakandi fyrir.
Í byrjun síðasta árs hækkaði
þingfararkaup formanna stjórn-
málaflokkanna um 220 þúsund
krónur á mánuði. Almenningur
á Íslandi á ekki að greiða for-
mönnum stjórnmálaflokka sér-
stök laun fyrir að gegna því
embætti. Það á að vera á ábyrgð
þeirra sem kjósa viðkomandi
einstakling til forystu í sínum
flokki. Formaðurinn vinnur í
þeirra umboði, talar í þeirra
nafni og vinnur sameiginlegum
hugmyndum þeirra fylgi. Aðrir
bera ekki ábyrgð á því.
Það eru því haldlítil rök fyrir
því að hækka laun formanna
stjórnmálaflokka, sem ekki eru
ráðherrar, eins og fram kom í
umdeildu eftirlaunafrumvarpi á
sínum tíma. Ekki er nóg með að
þeir tali fyrir skoðunum, sem
eru mörgum á móti skapi, held-
ur gegna þeir engu öðru hlut-
verki í umboði kjósenda en að
sinna starfi sínu sem alþingis-
menn. Því ættu skattgreiðendur
þá að greiða þeim hærri laun?
Sífellt er verið að gera sjálfa
stjórnmálamennina samdauna
því kerfi sem þeir vinna við að
bæta og breyta. Kerfisbreyting-
ar miða oft að því að auðvelda
þeim að starfa sem alþingis-
menn allan sinn starfsferil. Vilji
til að breyta ríkulegum eftir-
launum þingmanna er dæmi um
það. Það gleymist hins vegar að
þingmenn velja sjálfir starfs-
vettvanginn og kannski ekki
æskilegt að þeir dvelji þar til
starfsloka. Nær væri að sníða
kerfið þannig að hver og einn
þingmaður stoppi stutt við á Al-
þingi. Þannig aukast líkurnar á
að hann vinni í þágu almanna-
hagsmuna en ekki sérhags-
muna.
Allt er þetta tilraun til að rík-
isvæða stjórnmálin. Um það
virðist vera þegjandi samkomu-
lag á Alþingi. Í leiðara Morgun-
blaðsins 13. maí síðastliðinn seg-
ir að ekki megi gleyma því að
stjórnmálaflokkar séu grund-
vallarstofnanir í lýðræðiskerfi
okkar og því beri að styrkja þá
og efla sem slíka. En þetta er
ekki lýðræðislegra kerfi en svo
að það mismunar fólki sem ekki
á sæti á Alþingi Íslendinga. Þeir
sitja ekki við sama borð og fá
ekki peninga skattgreiðenda til
að koma sjónarmiðum sínum á
framfæri eins og flokkar sem
fyrir eru. Er einhver sanngirni í
því? Er það lýðræðislegt?
Ríkisframlög til stjórnmála-
flokka neyða alla til að styðja
við bakið á hugmyndum sem
þeim þóknast ekki. Það getur
ekki talist siðferðilega rétt í
frjálsu þjóðfélagi. Auk þess er
mikilvægt að drifkraftur stjórn-
málanna byggist á frjálsu fram-
lagi einstaklinga, hvort sem er í
formi vinnu fyrir stjórnmálaöfl
eða með fjármagni. Fyrirtæki
eru í eigu einstaklinga og þess
vegna má ekki banna þeim að
styrkja stjórnmálaflokka. Þetta
tryggir best að þau sjónarmið
sem uppi eru í þjóðfélaginu og
mest sátt er um nái fram að
ganga. Ekki má beita ríkis-
styrkjum til að koma ákveðnum
skoðunum á framfæri.
Við verðum að berjast gegn
því að stjórnmálamenn ríkis-
væði stjórnmálin. ■
27. maí 2005 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Umhverfisspjöll við Nauthólsvík eru ekki
þýðingarminni en álver á Reykjanesi.
Ósamkvæmni
Vinstri-grænna
FRÁ DEGI TIL DAGS
Sjálfsagt er a› ræ›a á opinberum vettvangi um álver og stóri›ju og
e›lilegt a› um slík efni séu skiptar sko›anir. En flegar til lengri tíma
er liti› er hætt vi› a› menn muni fremur minnast Vinstri-grænna
vegna umhverfisspellvirkjanna í Nauthólsvíkinni, gangi flau fram,
heldur en deilnanna um orkusölu til álvers í Helguvík.
Í DAG
RÍKISVÆÐING
BJÖRGVIN
GUÐMUNDSSON
Ríkisframlög til stjórnmála-
flokka ney›a alla til a› sty›ja
vi› baki› á hugmyndum sem
fleim flóknast ekki. fia› getur
ekki talist si›fer›ilega rétt í
frjálsu fljó›félagi. Auk fless er
mikilvægt a› drifkraftur stjórn-
málanna byggist á frjálsu
framlagi einstaklinga, hvort
sem er í formi vinnu fyrir
stjórnmálaöfl e›a me› fjár-
magni. Ekki má beita
ríkisstyrkjum til a› koma
ákve›num sko›unum á
framfæri.
Ríkisvæ›ing stjórnmálanna
Merkel kanzlaraefni
Eftir að ljóst varð að þingkosningar í
Þýzkalandi myndu fara fram strax í
haust, ári áður en kjörtímabilinu lýkur,
er orðið mjög líklegt að í mesta þunga-
vigtarríki Evrópu verði kona næsti ríkis-
stjórnarleiðtogi. Nær öruggt er að Ang-
ela Merkel, formaður kristilegra demó-
krata og leiðtogi stjórnarandstöðunnar
á þýzka þinginu, verði kanzlarefni
flokksins. Og þar sem mjög ólíklegt er
að hin „rauð-græna“ ríkisstjórn Ger-
hards Schröder verði
endurkjörin blasir við
að Merkel myndi
næstu ríkisstjórn í
Berlín.
Konur leiðtogar?
Eftir sigur
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur í for-
mannskjörinu í Samfylkingunni liggur
fyrir að hún verði forsætisráðherraefni
flokksins í næstu alþingiskosningum,
sem að óbreyttu fara fram vorið 2007.
Sigri hún í þeim munu stærsta og
minnsta germanska þjóðin í álfunni
lúta stjórn sem kona fer fyrir. Mið-
stærðarþjóðin Svíar var að vísu undir
það búin að fá konu sem forsætisráð-
herra eftir næstu kosningar, en
úr því vonarstjarnan Anna
Lindh var myrt verður
lengri bið á því.
Enginn kvenleiðtogi rík-
isstjórna
Engin kona stýrir ríkisstjórn
í Evrópu eins og er. „Járnfrú-
in“ Margaret Thatcher og
norski skörungurinn Gro Harlem
Brundtland eru að sjálfsögðu ógleymd-
ar. En eins og sakir standa er Nýja-Sjá-
land eina OECD-ríkið þar sem kona
stýrir ríkisstjórn, Helen Clark. Þó eru
konur kjörnir þjóðhöfðingjar í nokkrum
Evrópulöndum – Tarja Halonen í Finn-
landi, Mary McAleese á Írlandi og Vaira
Vike-Freiberga í Lettlandi. Á Filippseyj-
um er Gloria Arroyo bæði þjóðhöfðingi
og ríkisstjórnarleiðtogi, Chandrika
Bandaranaike Kumaratunga er forseti
á Srí Lanka (og var áður forsætis-
ráðherra) og í Bangladess hefur
Khaleda Zia stýrt ríkisstjórn síðan
haustið 2001. En þar með eru líka
upptalin þau lönd heimsins þar sem
konur eru í forystu fyrir ríkisvaldinu.
audunn@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
LESTU GREININA Á VISIR.IS
OG SEGÐU SKOÐUN ÞÍNA