Atuagagdliutit - 23.04.1959, Blaðsíða 25

MÉEMTSVTIOT^^^fcgf
1904-1918 méraunera
(normumit sujulianit nangitau)
ivnårssuk ujaragssualik ornigsimang-
mago ilimatsåinarpunga. Kulånit alå-
kalerdlugo nuileravko Kanlssusia,
angmalortuinavigssuvoK imorKajua-
tåxtoK. umiutipatdlåinardlugo sule ni-
kingitsoK niaKuInåtigut Kånguinarssu-
vok. taimågdlåme tukålårame. tang-
mikame! tigugavko angissusia, asulo
KernerssuaK torssoKalune. tåssalo pe-
KUtigssat encaivdlugit paugssarsiutig-
ssaK amerdlasorsiutigssaK, ilame tai-
manikut sorpagssuarnik nalilik.
nuånåmermit sule uvdlaoKissoK a-
ngerdlarpunga niperujorutigalugo, a-
mame mérauvdlunga niperujomeK
nuånarissarivigkavko. soruname ilåne
silagigssugå pisugtuardlunga Serfat
Kånit kimukardlunga niperujångårsi-
magama atåtaga tikitdlune nangartar-
pånga pisugtuartitdlunga nipituvat-
dlåmik erinarssortarKunanga. sunauv-
fa Imartunerme Kamavdlune ånilår-
Kukaluarånga imånit perpalugsoralu-
nga. påsigamiugdle nunap Kånit eri-
narssorpalugtunga ilorråtdlagsima-
ssok. mérauvdlunga pinialungniartale-
rama ilaKameK nuånarivatdlåmeK a-
jorpara åmame ersineK nalugavko. a-
ma ilaKardlune KanoK itumigdlunit
mianerssuaitdliornartarmat, åmalo ki-
simitdlune pinialugdlune isuma malig-
dlugo pigssarsinamerussarmat.
uvagut atåtarput angalaorumatung-
mat ilåne upernalånguamit umiamik
angalaortalersaravta nuånarissaKår-
put. taiméitumik aussame nunaKarfiv-
tinut tikerKartortarpugut. ilane martse
autdlartinartoK angalalersaravta. ilå-
nikume åtåt utarnivdlugit Nuk På-
miutdlo inortuarneK ajoravtigik ipug-
tuardluta. mérauvdlunga niuvertoKar-
fit tåuko tikitaravkit månåkut avdlå-
ngussusé tupigissarpåka.
mérakasiuvdlungale pisupalårtaler-
dlunga auvarianut KaKeKataussaler-
pugut, atåtavta Akunåt Kinguat aussat
tamaisa auvariarfigissarmago. mulu-
jartortaramik mérKanut agdlåt ilagi-
ssarpåtigut. Kumut autdlarångamik
taKuagssanik oKorutinigdlo nangmag-
torssuit, soruna mérauvdlune pisupa-
lårdlune KasunartaraluaKile!
uningaortarfik KiterdleK Angmalor-
tOK anguniartitaramiko, tåssa SarKap
auvfåne K’eKertarssuatsiait iluåne, so-
runa ilånikut uvdlut pingajugssåne
aitsåt tikitarparput, imap sinåningånit
kilometerit 40 saniamkame.
méraunerma nalåne tugtoKardluar-
torssuaK takussarpara. uvagut mérKat
arnatdlo méragdlit Angmalortumut
Kimataussarpugut, tåssame angatdla-
via tikitaravtigo.
taimanikut piliagssat avdlat nåmag-
teriardlugit augustuseKaleriartpK tug-
tut såtarpait, nauk taimanikut tugtut
inatsiseKångikaluit. Angmalortumile-
rångavta tamanut auvartalersarput
KanigtoK pencåriardlugo. tamanut
auvfåtaramik unuleriartoK ilåne iger-
patdlagdlutik tunortornaKårpalugtut
nalunarneK ajorput angisorsimassut.
Klmagkångavta, tåssame tununågssav-
tinik isumavdluamermit. ilame angi-
sumik kisermåussisimariartut tunup
Kuparssua tamåt tununårititaramiko
uningassunut. angnerulålemarmat pe-
russarsartut ilagissalerdlugit åma nu-
ånersussarpoK. ilånikut tugtut angat-
dlatileriartut angalarigardlunit tugto-
Kartåinarame, takusungneriartut pi-
sanganarsissarame — asulume pileri-
nartaKalutik. tamåko Kimåssut sordlu-
me nunamut tungmarneK ajortut, er-
Kåukait issigingnårdlugit ordloriartut
arpaliutdlugit. toKungagaluardlutik
uisassorssuit takorKårtalerdlugit ersi-
naussartaraluarput mérauvdlune. su-
nauvfale piniarnere åma sungiutingu-
arumårdlugit. agdliartomivnut ilagiu-
artaravkit, Kulailuanik ukioKalerama
aitsåt atåtavta autdléimik tiguserKU-
ssalerpånga.
SarKaliartut-åsit, taimanikut 9-nik
ukioKardlunga autdlaisikumik aut-
dlaiseKapalårpunga. silat pilerinångu-
akasik! taimanikut majuamivtine pi-
sagtikåt Angmalortume-åsit unigkav-
ta tamanut auvarartut — asulume u-
ningarKUSsaraminga arnångoK ilager-
Kuvdlugit uningassut, måssa taimani-
kut autdlaiseKapalårama auvaruma-
rugtordlunga. autdlariarmata anånav-
nut OKariardlunga Kissugtautigalunga
tamaunga Kumut pisugtualårumav-
dlunga, akueringmanga arrencuvdlu-
ngalo, Kanga Kujanånguarsse! asulu-
me atåtavta neriugisimånginermit a-
Kerdlunik amikakunik kisiåne tuni-
ssaraminga, angmalortugaluardlutik
amigartunik kuissat. autdlalerama
pitsaupalungnerssåt imiuteriardlugo
Kissugssatdlunit erKainagit Kumuina-
vigssuaK autdlarpunga, tamaunga aut-
dlartoKånginguatsiarmat. pilerinermit
tuaviornermitdlo misigilerpunga tang-
mårsimavfigput alerérdlugo — agdlå-
me tarrikatarérsimavdlugo, ujaråina-
ngajak avKutigalugo tumeKamångit-
SOK.
ingerdlaniardlunga Katitumik kisiå-
ne nipiliorpalulermat, ujaråluit åkor-
nåne tugtorssup issigingnårånga —
nagssuligtiarssuan! méraugamame u-
vavnitdlunit portuneruvoK. ånilårama!
tåssalo aulariarumanane. autdlaisiga
serKortauseriakasigkavko sordlume
umatiga kagssugtorssuaK. serKortausi-
nardlugo autdlaisiga nåpartitdlugo or-
nileriaravne, asuna aggilitdlartoK, i-
maKa ersigingingåraminga. kisiåne
nåmagileravko, igsiterutitdlautigalugo
— asulume nordleKångitsumigdlunit
autdlaiseKarama Kuvssariamera agi-
åinagkamik. umiutdlugulo sujorKiut-
dluinardlune unigtoK autdlaisiga ku-
mut nutaningmat niuisa akorninåt u-
meriardlugo igssukaluaKåra. igssutit-
dlarivnilo taimak pissorpaluinarssu-
vok upikame. nivdlitdlautigalugo or-
nigkavko, tikikavko taimågdlåme tu-
kålårame, nisoréinarssuarminit aunår-
dluniluna. issigingnålerivne univit-
dlarmat augtortuatålerpara kisima i-
nuk.. méraunåssusia suliaralugo! ine-
ravko, asulo tunulåligssuvdlune, nang-
mautaKaramame — tåssame anånama
KissugtarKuvdlunga nangmåutamik
tuningmanga — avgoriardlugo Katigai
nangmautsioraluåinaKåka sakiai pé-
riardlugit. nuånårtorissaravkit nang-
mågssåka autdlaruniaraluéinalerpåka,
Katigai, kiasialo pigkat. nikussutipa-
lårtorssuvåka. kisiåne amerssua Kag-
dliuniaraluaravko artoravkit Katigai
åma KimåinaKåka. amerssua tunuilo
kisisa nangmagkiuteriardlugit autdla-
rutinarpåka, tåssalo unukiartulersoK
angerdlalerpunga nangmagtorssuvdlu-
nga Kissugssåungitsunik, amermik ni-
aKualo nagssugtalik nagsataralugit,
sordlume piniartuvigssuaK — tåssalo
tugtumik perngardlunga.
tangmårsimavfigput patdligdlugo
sule tupeK nuinago anånaga takuniai-
ssok sujumorpara. suaoravne åsitdli-
me uivssumivoK. sunauvfa niuiarsora-
lunga pitaruneK ajulerama takuniai-
ssok. taimaitdlune ameK nangmagkiu-
kamiuk ingangmik tåuna usorssika-
luarujoK — sunauvfa angajugdliar-
ssuarmik tugtusimavdlunga. åsitdlime
atåtaga tikikame åma tugdlukujoK;
åmame OKalugpalårutdlugit nangmag-
kersoraluardlunga artuleravkit igdlau-
tigitinermit.
aKaguane arnanik ilalerdlunga ai-
varput.
taimanikut tugtorKårama erKaima-
juarpara nuénersoic.
aperssorterérdlunga aitsåt atåtavti-
nit Kajartårtitauvunga, aperssortinig-
ssama tungånut nunåkuinaK angalav-
dlunga. taimåitumik tugtut piniarnig-
ssåt nuénarissarivigpara, nauk Kasu-
nartOKartaraluartOK mérauvdlune. au-
ssat tamaisa tugtunianut sualungmik
ilaujualerpunga. utorKaup auvartartu-
toKarssup åma OKalugtuarititdlugo
nuånarissaramiuk, OKalugfigissarpå-
nga auvartitdlunga anore misigssor-
tarnuvdlugo, åmalo tumeKartitdlugo
majuarfigssaKartitdlugulo ilimagissaK
KUlangersortarKUvdlugo, åmut takuv-
dlugit KUlarnarneK ajormata kalerri-
simångitsut. åmame Kulånérdlugit tag-
pinerussaramik perKigsårukåine, pi-
ngårtumik kugssineKartitdlugo kugssi-
neK atuardlugo niaKuisa aulanere
alaitsinautdluardlugit igivfigsséngua-
mut pissuneK ajornartångitdlat. åma
nuname manitsume tuminik nutåKar-
titdlugo, anorå sumingarnera mianer-
ssutigissaKåra, tumisiugara takutinago
oricora atuaKåtårdlugo ilimagissaK or-
Kungersortardlugo, pingårtumik ivnår-
ssualugtume aKungavisalo nalåne. tå-
ssalo ilånikut ungaralåkasik Kaninga-
vigdlugit nuissarnarput ivnårssunguit
såvine aKungassut, ingerdlåinaråine
asule Kimuinagagssaugaluit.
ardlaleriardlunga ilaKardlunga tu-
misiulerdluta avigsårtitertarpugut pi-
ngårtumik nunatume. åma ilåne encai-
massarpara Kavsiuvdluta auvardluta
angisut tumerssuinik tumerasåvigsoK,
atåtåkut angaj oralo arnat ilagalugit
atdliussut, uvanga kisimilerdlunga ilå-
ka atausiåkårdlutik ativkut Kulivkut-
dlo ingerdlassut ivnårssunguaK Kar-
ssutdlugo, sunauvfa tåussuma kigdli-
ngane aKiingassorssuaK nuigavko ku-
linguanit, umerdlugssuane nunamut
tugtitdlugit, ila, Kanissusia! erKane ta-
måt tarritdlugo sujumordluångikåine
takussagssåungitsoK. taimågdlåme tu-
ngajagdlugo Karatserferordlugo aut-
dlaigavko; angisupiluk. taimanikut 11-
nik ukiOKariiorpunga. mérauvdlunga
tamåkortarnera erKarsautigissartag-
kama ilagissarpåt. taimåitumik tugtu-
niarneK nuånarissarpara inusugtu-
ngornivnut, utorKaliartornivnutdlume
pilerisugfigiuartardlugo. tånertorssuit-
dlo asule issigingnåginésaeraluarpåka
Kimåssut kugssup igdluanikångata, ki-
siåniuna neritdlardlugo. tamåko tå-
nertut tånikitsunit kulavangnit unang-
minartaramik Kasujanerssussaramik
pingårtumik pualavdlutik.
tugtut kigdleKångikatdlarmata ukiu-
me åma méravikasiuvdlunga nuna-
Karfivta timinguane tugtutut ilagåka.
decemberime KaKutigorssuaK tugtut
tikitaramiko, taima ilimasungnata uv-
dlåkut autdlaravta Serfat-KåKånut pi-
sugtuardluta tumerssuit sujunavtigut
KorKersimarngup tungåliarsimassut
nånumut tumigitiniardlugit, nuileriat-
dlaravtigo tugtutsiarssuaK-una Kaug-
dlorinauvoK. sunauvfa norraitsoic
puatdlamut ulamertuinaK, månalo isse,
ukiussaratdlarmat. åsitdlime tikikavta
åma uivssumigiput. tamåna ukiume
tugtumik takornautigåra.
mérauvdlunga ukiékut umiartortut
ilagiuartarpåka novembere tikitdlugo
umiartortaravta. aKUgtutitaraminga.
ilame taimane atuarneK autdluneKå-
ngivigkame.
ilåne aKugtuvdlunga — taimanikut
autdlaiseKapalålernerma nalåne, tå-
ssame pikumik — natseK malingnigtoic
takugavtigo ipugtut unerKUvdlugit
uningniariartut — Kaningålerame. tai-
måitoK umiap Kulånut anagguteriar-
dlunga igssukavko taimågdlåme nit-
dlikarame! 9-nik ukioKardlunga tamå-
na puisserKautigåra. silat uisanaKaoK!
uvanga atåtama Kajaniårtinginami-
nga. OKartarame mérauvdlutik Kaja-
niårtut iluanutigingårneK ajoråt. nauk
nangmineK 10-nik ukioKardlune Kaja-
nigsimagaluardlune anordlingåtsiartu-
me suligOK sapertuartardlune. mikiv-
dlunigoK anorimut OKinarnermit. Ka-
jaKatiminut kaligtitarsimavoK anor-
ssareriartoK. Kujanarme uvangarujuk
tamåna atunginavko.
méraunerma nalåne ukiume siku-
juåinaravta nuånersussarpoK åma, pi-
ngårtumik upernagssaleriartoK natsi-
nguit Kagssimanialerångata pisugtuar-
nigssaK nuånerpatdlårtarpoK. Kagssi-
massorseriardlunga tålutarneK nuåna-
rissaKigiga åma, pingårtumik autdlai-
sit kangiatigut niorKutaulermata.
itussarput toKungmat Korortua nu-
tångajagssuaK uvavnut kingornuter-
Kusså pivara, asugoK pileritoKigama
piniarnermut iluaKUtigerKUvdlugo. a-
sulume nakeKalune. angmalerpago ki-
siåne-una nerivdlugo siko ajortinago.
kisiåne siko ajortitdlugo OKåuneKar-
taKigama misigssornartarpoK. tåssame
nuvissat Kimatagssåungitdlat sikusior-
titdlune, sugagdlit. pingårtumik siko
aputeKartitdlugo. pingårtumigdlo sar-
falingme ilulissatdlunit encåine siko
aputilik aseruanerussaKingmat mia-
nerssornartarame. tåssalo mérauvdlu-
ne aperssortinerma tungånut pissutsi-
ma ilångue erKartorpåka ilåinauga-
luaKissumik.
Nungmut aperssortikiartorpunga u-
pernåkut maje autdlartilårtoK ilau-
ssuinauvdlunga, angajorKåma piliag-
ssat pivdlugit ilautinarmånga. taima-
nikume piliagssat pingårtumik asi-
miuvdlune pingitsugagssauneK ajora-
mik, ernanårutdlugit piniartaramikik.
aussarå j ulime aitsåt Kajartårpunga
aperssortikama ausså. erKaimavdluar-
para nuénissusia Kajartårama, natsig-
dlak Kasigiarssuitdlo mardluk émiut-
dlugit, asugoK aserujårKUvdlugit ami-
ka, ajornersiukånga. taimåitorme
ukioK anigormat sule aserornagit, åtåt
tikeriarmata nangminikasik amigssåka
sivnerérpåka.
Kåinamit puissernårpunga Kajanig-
kama ukiå. KajanerKaunera pissutigi-
simavdlugo sule taimanikut portaKar-
tineKångilanga, asule KajaK iliniapa-
lugpara ilånikut kaligtauginartardlu-
nga.
ukiåkut umiamik orssuerniardlutig-
dlo niuverniarmata novembereKaler-
sok, autdlariarmata agsarnånguarå
autdlarpunga Korortora sujuvnut ma-
ngutdlautigalugo imarssuavtinut ava-
lagdlunga. anorå atorssaroriartortoK
ikerpardlunga Kagfianerup Kåvatigut
åtåK pugtalermat issiginardlugo ar-
Karmat, Korortora amulerKårdlugo —
sulime maliarpalungmat — norsserfiv-
nut erKua Kigdlutinardlugo Kamavdlu-
go, kuj ativkut puimigame angumassa-
rordlunga. Kåinamik tingmissanut 6-
Kåtåréravko såginariardlugo — asulo
maliarssuit såningavigalugit — umari-
sårneK ajornaKingmat orKumut såg-
dlune nutdlualerugtortoK nalauleria-
ravko igssukaluaKåra. aulångikaluar-
dlune tåunaKa pikilerpoK. ornilerivne
aitsåt åparmat Kinileraluarivne sani-
nguavkut kåvituinauvoK. sunauvfa
issai sarssusungardlugit akuliå napisi-
mavdlugo. taimågdlåme sanianit na-
ngikavko agdlagtutsiarssuaK. kisiåni-
me tunungmut kaligkujara tåssalo
åtåmik perngardlunga Kåinamit. soru-
name nungutdlugo ningeritipara nia-
Kua sakiailo kisisa pivåka, anånama-
me taimailiorKungmago taimanikut
ilerKOK atordlugo.
tåssalo méraunivnit aperssorterér-
nerma nalånut pissutsima ilaminingue
univkåråka. tamatigut misigssordluar-
neK iluaKutaussarpoK, åmalo mérauv-
dlune ineriartornermut KasuneK nåla-
gagssaunane, sapingisaK tamåt angu-
niartariaKardlune ingminut tatigineK
sagdliutinago, suna ajunginerussoK
misiligtardlugo nauk nalivtine månå-
kut periauseii avdléngoraluartoK mé-
rartavtinut inuvdluarKussutigåka.
Julius Heinrich.
26