Atuagagdliutit - 22.12.1960, Síða 7

jutdlip nisiarå *
ioo-nik ukioKalerpoK
ukiut 100-rpiait matuma sujornagut jutdlip nisiarå Danmark -
ime avisit ilåne sarKumeritårpoK, ilerKordle nisiaraK jutdlime
suaussagssainik tunissardlugo KangarssuaK kuisimångitsut pig-
dlissarnerata kinguncrå
— Halløj, nisiaraK augpalugtunik
atissalik oKarpoK, klip-klap, klip-klap,
nerrivikut arpagdlune tikiupoK nasa-
me augpalugtup takisup nivingatå er-
fagtitdlugo.
— arrå OKarpunga, nerrivivnit ku-
ssanartumit arKariarit Kissungningme
alulingnik kamigpaKarputit!
igdlåinarpordle skrivemaskinevdlo
Kåvanut pigsigdlune. Tip-tap, tip-tap,
taima nipeKarpoK påtagtariaisigut Ki-
tilermat, pigsigtardlune isingmigsaiv-
dlunilo.
— arrå, suniarpit-una?
— påpiarame agdlagsimavoK: jut-
dlip nisiarai ukiut 100-ngordlugit nag-
dliutorsiorput! skrivemaskinep Kånut
ingitdlunilo niune nivingatitdlugit o_
KarpoK:
— puiordluinaragko neriorssorang-
ma tamåna agdlautigiumavdlugo?
— isumaKarnarpoK jutdlip nisiarai-
sa tusagagssiornermut agdlagtorigå-
tit.
— uvanga avisinut nisiarauvunga
— igdlora ateKarpoic naKiterutinik i_
liorKaissoK, jutdlivdle nisiararingila.
jutdlip nisiarai nisit ilaKutarit ilagi-
narpait — amerdlanerssaulersimåput-
dle...
— ilumorunarputit. tamåna encar-
sautigisimångivigpara.
— erKarsautigisimångilat, tåssalo
inuit kukussutigissartagåt. encarsar-
neK ajorput. uvagut nisit erKardle-
ringnut encarsartartunut ilauvugut.
ukiune hundrederpagssuarne...
— aitsånguaK oKarsoråvkit nisit u-
kiut 100-ngordlugit nagdlutorsiortut?
— jutdlip nisé! itsaK nisit jutdle su_
ssagssaringikaluarpåt. ånåussiniartar-
tuput Snehvidep inuarugdligautaisut
arfineK mardlugtut — Kårusungmiut,
igdlorssuarmiut „nunavdlo atåmiut"
— ilåtigut KåKat iluine tåmerussunit
augtitagssanik aigdlersartut suliaralu-
gitdlo — ilåne „KåKap iluane" — Kå-
KaKarångat — imertarfigssatut kussa-
nartorssuartut, ervngusigssatut, kan-
detut, pugutatut pinersautitutdlo —
tamarmik sanavdluagkat kussanar-
sågkat inuit singassariaKalersitdlugit.
taimåitumik åma inuit pinersut tamå-
ko agsut perusugtaraluarpait, kisiåne
ajornakusoKaut, tåssa inorutsit inuit
auat inuitdlo tarninge akiliutigssatut
piumassarmatigik. nalungikungnarsi-
vat igdlussårssuarme Rosenborgime
„oldendorgimiut imertarfigssuat“? o-
Kalugtuat maligdlugit oKautigineKar-
tarpoK Tysklandime sanåjussoK Chris-
tiåt sujugdliata sanaterKusimagå Køl-
nime OKalugfigssuarmut tunissutigi-
niardlugo. oKalugtuatorKanile OKauti-
gineKarpoK kungip ernera oldenborg-
imio unuat ilåne orpigpagssuartigut
Kimugsertitdlugo narssat orpitdlo ar-
nartaisa ilåta pinersup napitiniarsi-
magå imertarfigssuarmitdlo kussanar-
tuliaoKissumit imerKUsimavdlugo. i-
migagssaK kuisimavå hestip pamiua
nuluilo Kilugtitdlugit pangaligtoru-
jugssuångortitdlugo — imertarfigssu-
ardle ånåupå...
— taimåitoKartarsimavorme åma
nunane avdlane. åma taimåitumik o-
KalugtuaKardlunilo imertarfigssua-
KarpoK Lyngbygårdime Skånemitume.
— imertarfik tåuna åiparmisut pi-
nertigingilaK — kungivdlume ernera
tåussuminga imerKuneKarsimångilaK
nunavdle iluamiut avdlarpagssuarnig-
taoK suliagssaKartarput imertarfiliui-
naratik hestertutdlo iminiarssarinar-
nagit. tusarsimångiligit Kanga svend-
skit Bornholm tiguniaraluarmåssuk
tåuko akornusisimassut? — tusarsi-
méngilat — tåssa ukioK 1645, sven-
skit sorssutait ardlagdlit KeKertamik
tiguaiartorput, tåssångåinardle inuisa
takulerpait Hammersknuden tamarme
inungnik ulivkårtoK Kassertunik taki-
sunik Kagdlersautilingnik augpalug-
tunigdlo nasalingnik, sulilo amerdla-
nerit tamanit tamånga tikiussortuar-
put — KeKertanime taimatut Kaersu-
ssune amerdlassaKigamik — tauva
svenskit utlnartariaKarput. nalusi-
mavåt Hammershusime ikigtuinarnik
såkutoKarmat. — Nis Gårdbo nalu-
ngiliuk? utorKarujugssuvoK nunap i-
luamiut encardliat. tåuna inuit sujug-
dlit nuname matumane naussorigsai-
ssdrKårtut kinguåråt, inuit tåuko pig-
dlissarsimåput karrinik katerssuiv-
dluarumavdlutik åmalo orpiup iluanut
umassutit igdlersorKunermit — nåpa-
lersisångingmagit. igdlorssup silatåne
orperujugssuarme pisorKame orpiup
inua najugaKarpoK, imalunit orpigka-
ne kapinartune pisorKane. seKernup
uteriartulerfiane aussarigsineranilo
pigdliumik nåmagtorssuarmik pissar-
poK nagdliutorsiornigssamut imigag-
ssiap ilå orpiup sordlånut kuineKar-
tarmat. kingorna jorngune ilagalugo
jutdlimut imiugkamik jutdlimutdlo
suaussianik pigssarsissalerput, amalo
ilerKutoKaK maligdlugo Hans iluartoK
pigssaKartinenalårtardlune. orpiup i-
nua utorKalivoK puiugauvdlunilo —
kisiåne Nis encaimaneKarpoK. nerssu-
tautit inånut nugterpoK — ilåne ini-
mut isivigtardlune. ikiukumatorujug-
ssuvok ikingutiginiartariaKagaK — i-
nuit erKaimassariaKarpåt suaussanik
imiamigdlo tungusungnitsunik tuni-
savdlugo ukiuvdlo ingerdlanerane av-
dlanik åma pigssarsissésavdlugo —
taimåingigpat puiutuneK ikiorserniar-
sinaussarpå. nerssussuaK upigpat,
hestilunit pitsaunerpaussoK tusialer-
pat påsissarpåt nerssutit inånimiup
tukorfigineKamerunigsså pissariaKa-
lersimassoK. ilåne åma Kingarnarsi-
nauvoK, ilånilo ajukujugtumik ilior-
tarpoK — nagguvime angajoncåvilo
erKarsautigissariaKarput isumåkérfi-
galugulo. puiorneKara j ugtardlunilo
sagdloKitarneKartarpoK. naussorigsai-
ssut kivfaisa nuånarissaKåt Nis Gård-
bop inunera inuneratalo ingerdlanera.
taimåitumik åma inugtut avdlatut
ernigsisimårusugtarput alapernaiser-
sutdlo ikatigissardlugit imalunit nu-
nap atåmiut ilagissane ilagalugit a-
toruminaitsorsiortitardlugit. ilåne
naussorigsaissup kivfåta angutip su-
livfine KimåtariaKartarpå avdlamilo
sulivfigssarsiordlune. tauvalo sianigi-
niarneKartarpoK igdlumiup tåussuma
akerdlilersorneKånginigsså. igdlup i-
nua orpiup inuatut najugkaminiginar-
tarpoK nukagpiatoKauvoK kisimitoK,
utorKassåK kiserdliortoK, ilaKutarig-
tut inunermik ingerdlataKångitsoK. i-
nusungnerussumigdle ilaKutanarpoK,
tåssa nisiaraK KimassoK silatordlo —
sordlo Selma Lagerlofip atuagkiåne
Niels Holgersenip Vester Vammen-
hogime nåpitå. jutdlip nisiarainut i-
laKutauvoK...
jutdlip nisiarai Kagtunerme orpit
narssatdlo inuisa najugåne najugaKar-
put...
— ila taimåitoKångikaluarpoK. itsaK
Kagtunerme tåssane narssat orpitdlo
inue inorutsitdlo najugaKaraluarput,
nisiarKatdle atarKinartut tamåning-
natik. H. C. Andersenip KagtuneK o-
Kalugtuarisså avdlardluinarnik takor-
dluitdlarKigsunik erKumitsunigdlo u-
måssusilingnit najomeKarpoK.
— imaKame nisiarKat nalusimavai?
— taimåinaviångilaK! tåssame okø_
lugtuarissarpai Kagdlersutaerniartu-
me nisiaraK, nisiaraK arnardlo åma
nisiaraK noKataussoK. kisiåne Kuia-
naraluartumik, måna KagtuneK tae-
riaragko — inga atuagaK ilissivingmi-
toK tigulåriaruk...
atuagaK titartaissartup Johan Tho-
mas Lundbyep atuagkiarå titartagar-
talik „ilisIneK Kårusuitdlo pivdlugit
erKarsautit", atuagkame tåssane Kag-
tornup inorusiatut ingminut titartar-
simavoK augpalugtumik nasalerdlune.
ikingume ilåta nisiarKamik taingmane
Kupernerme tugdlerme ingminut ti-
tartarsimavoK Kagtomup inorusiatut
issikulerdlune nisiaraK suaussartortoK
tikuardlugo OKardlune: takuk, auna
nisiaraK jutdlime suaussagssaminik
nerissoK — uvanga Kagtornup inoru-
serånga, atåne taima agdlagpoK. titar-
tagaK tåuna 1846-me sanåjuvoK nisi-
arKatdlo titartagaisa pisoKaunerssari-
gunardlugo. kisiåne — måssa nisiaraK
tåuna jutdlime suaussagssaminik neri-
ssok titartarneKarsimagaluartoK jut-
dlip nisiaravigingilå — imaKale titar-
taissine isumagssarsisisimavå tamatu-
mane kingorna Lundbyep nisiarar-
pagssuit titartartalerpai, erninardlo
jutdlip nisiarångorput.
måssa atuagkame nisiaraK titarta-
gaK inusugdlunilo mérangagaluartoK
nisit KåKat iluinitut titartarneKartar-
put takisunik umilerdlugit utoncar-
tutdlo issikoKartitdlugit. taimåiputaoK
nisit titartaissup avdlap, Hans Chris-
tian Clausen Leyp titartartaligai.
— tåssåuput jutdlip nisiarai?
— någga, uvatsilåK. oKalugtuatsia-
ratdlardlanga, pulårtora nise navsui-
aivoK.
Vilhelm Pedersenip Lorenz Fro-
lichivdlo H. C. Andersenip nisinik o-
Kalugtuai titartagartalersusagamikik
Ley Lundbyevdlo sanåve åssiliniångi-
lait, åmalo isumaKarput utorKassår-
ssuit titartåsavdlugit OKalugtualianut
nalerKutingitsut —■. tåssåusåputdle ni-
siarKat Kuianartut, inuarKat Kuia-
nartut atuagkiortup nisinik OKalug-
tuai mitagdlikujugtut atuartugssanut
takordlornartungortiniåsavdlugit i-
nugpalugtungortitdlugitdlo. tauvalo
titartaissartut tåuko mardluk nisit
nutårdluinait Kuianartut titartarpait
— nisit Kuianartuliorumatungortitdlu-
git — månalo jutdlip nisé Kanigdli-
artulerpavut tamatuma nalåne sarKii-
mersimassut. titartaissartut taineKar-
tut ardlåta kia jutdlip nisiarai nav-
ssårisimanerai nalugaluarpara — i-
maKa titartaissartut tatdlimagssåta.
jutdlip nisiarai sujugdlerpåt titartag-
kat sarKumerput avisime titartagar-
talingme jutdlimut normume ukioK
1859. titartagarujugssuarme avatå ta-
malårpagssuarnik agdlalersugkame i-
(Kup. 34-me nangisaoK)
STJERNEN5
7